Thí điểm hệ thống quản lý miễn, giảm, hoàn thuế điện tử tại Cục Hải quan Hà Nội

Thông tin từ Cục Thuế xuất nhập khẩu (Tổng cục Hải quan) cho thấy, thời gian qua, công tác quản lý thông tin miễn thuế, giảm thuế, hoàn thuế vẫn thực hiện theo phương thức thủ công nên còn rất chậm. Hải quan các tỉnh, thành phố còn gặp khó khăn trong việc tổng hợp báo cáo để thực hiện công tác miễn, giảm, hoàn thuế xuất nhập khẩu liên quan đến tờ khai, ngày tháng, tên công ty, tên dự án, danh mục miễn thuế được cấp, mặt hàng, số thuế được miễn, trị giá hàng, số lượng để làm căn cứ miễn thuế... Nhất là khi đăng ký danh mục miễn thuế cho dự án ưu đãi đầu tư được thực hiện bởi chủ đầu tư, trong khi nhập khẩu hàng hóa thuộc danh mục hàng hóa miễn thuế của dự án được thực hiện bởi nhiều nhà thầu khác nhau, thông tin kết nối xác định số liệu báo cáo về số lượng, trị giá của dự án được miễn thuế gặp nhiều khó khăn khi tổng hợp dữ liệu.

Liên quan đến nghiệp vụ hoàn thuế, không thu thuế, cơ quan hải quan cũng gặp không ít khó khăn do quy trình xử lý hồ sơ hoàn thuế, không thu thuế theo phân loại “kiểm tra trước, hoàn thuế không thu thuế sau”. Việc kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế với khối lượng kiểm tra lớn, rất khó theo dõi và kiểm soát được lượng nguyên phụ liệu xuất nhập khẩu tồn của doanh nghiệp, cơ quan hải quan hoàn toàn phụ thuộc vào số liệu cung cấp của doanh nghiệp.

Mỗi bộ hồ sơ hoàn thuế, không thu thuế có từ hàng chục đến hàng trăm dòng hàng thuộc vài chục đến vài trăm tờ khai. Để kiểm tra đối chiếu hồ sơ với dữ liệu trên hệ thống, công chức hải quan phải tra cứu từng tờ khai, từng dòng hàng trên hệ thống e-Customs V5 và các hệ thống liên quan khác mất rất nhiều thời gian, có nhiều rủi ro sai số. Mặt khác, nếu tỷ lệ kiểm tra cao, các chi cục hải quan không thể có đủ nhân lực để thực hiện vào kỳ nộp báo cáo quyết toán thuế của các doanh nghiệp.

Một khó khăn khác mà các cục hải quan địa phương phản ánh, đó là thực hiện Thông tư 38/2015/TT-BTC, khi nộp hồ sơ đề nghị hoàn thuế, doanh nghiệp không phải nộp tờ khai hải quan hàng hóa xuất nhập khẩu (trừ trường hợp khai hải quan giấy). Tuy nhiên, khi xử lý hồ sơ hoàn thuế (sau khi thông quan hàng hóa), thì việc tra cứu và tái sử dụng các thông tin hồ sơ tờ khai hải quan điện tử lại không thực hiện được trên hệ thống VNACCS, phát sinh yêu cầu doanh nghiệp cung cấp bổ sung thêm hồ sơ giấy để có căn cứ xử lý hồ sơ, đã làm chậm qui trình và kéo dài thời gian xử lý.

Để khắc phục những khó khăn trên, giúp đẩy nhanh công tác xử lý miễn, giảm, hoàn thuế chính xác tại các đơn vị trực tiếp thực hiện nghiệp vụ, Tổng cục Hải quan đã xây dựng quy trình miễn, giảm, hoàn thuế xuất nhập khẩu và điện tử hóa luôn quy trình này bằng “hệ thống thông tin quản lý miễn thuế, giảm thuế, hoàn thuế”.

Đại diện Cục Công nghệ thông tin và thống kê hải quan (Tổng cục Hải quan), cho biết: Hệ thống thông tin quản lý miễn thuế, giảm thuế, hoàn thuế điện tử sẽ làm giảm thời gian xử lý nghiệp vụ hải quan, theo hướng tự động xác định tờ khai có hàng hóa tạm nhập tái xuất, có cơ chế kiểm tra và đưa ra cảnh báo cho cán bộ hải quan đối với những tờ khai sắp hết thời gian ân hạn, hoặc quá thời gian ân hạn mà chưa làm thủ tục liên quan. Đây là căn cứ giúp cán bộ hải quan nắm được thông tin, đôn đốc doanh nghiệp làm hồ sơ không thu thuế. Hệ thống kế toán thuế xuất nhập khẩu theo mô hình xử lý tập trung cấp Tổng cục tích hợp với hệ thống thông quan tự động VNACCS nhận thông tin về tờ khai, thông báo thuế, thông báo lệ phí và danh sách doanh nghiệp xuất nhập khẩu… Hệ thống kế toán thuế tập trung sẽ gửi sang hệ thống VNACCS các thông tin về hạn mức, bảo lãnh, danh sách doanh nghiệp nợ thuế, trạng thái tờ khai đã nộp thuế.

Bên cạnh đó, hệ thống còn quản lý thông tin tờ khai gốc và tờ khai điều chỉnh bổ sung hoặc tờ khai phát sinh có liên quan phục vụ cho kiểm tra đối chiếu số liệu hỗ trợ quá trình xử lý hồ sơ hoàn thuế, không thu thuế…

Việc triển khai thí điểm “hệ thống thông tin quản lý miễn, giảm, hoàn thuế, không thu thuế và xử lý tiền thuế nộp thừa theo phương thức điện tử” tại Cục Hải quan Hà Nội nhằm làm cơ sở để tổng kết, đánh giá, tiến tới nhân rộng thực hiện. Để đảm bảo việc triển khai thí điểm thuận lợi, Tổng cục Hải quan đã yêu cầu Cục Hải quan Hà Nội cử cán bộ nắm vững nghiệp vụ phối hợp với Cục Thuế xuất nhập khẩu, Cục Công nghệ thông tin và Thống kê hải quan, cùng với nhà thầu để triển khai thực hiện. Đồng thời, lựa chọn doanh nghiệp hoạt động thuộc diện được miễn, giảm, hoàn thuế, không thu thuế để ưu tiên triển khai thí điểm trong thời gian có các đơn vị nghiệp vụ liên quan của Tổng cục Hải quan đang hỗ trợ tại các chi cục.