Tách bạch quan hệ gia đình và quản trị doanh nghiệp

Ảnh minh họa

Đóng góp lớn cho nền kinh tế

Thực tế tại Việt Nam thời gian qua, những DN thành đạt nhất lại là DN tư nhân, DNGĐ chứ không phải là DN nhà nước. DNGĐ có xu hướng vượt trội hơn các loại hình DN khác về doanh số, lợi nhuận và chỉ số tăng trưởng khác đã hình thành nên những tập đoàn kinh tế tư nhân dẫn đầu trên nhiều lĩnh vực và có đóng góp quan trọng vào GDP của toàn nền kinh tế.

Ông Vũ Tiến Lộc cho rằng, sự phát triển của khối DN tư nhân, DNGĐ cũng là một trong những cơ sở quan trọng trong việc ra đời Nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân tại Hội nghị Trung ương 5 khóa 12 của Đảng vừa qua với mục tiêu thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển nhanh, bền vững, đa dạng; tăng trưởng cao cả về số lượng, quy mô và tỷ trọng trong tổng sản phẩm nội địa, trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, để có thể thành công và phát triển bền vững hơn, nhiều chuyên gia cho rằng, thách thức lớn nhất đối với các DNGĐ ở Việt Nam là phải thay đổi tư duy về tầm nhìn cũng như cách quản trị DN, đặc biệt là thay đổi tư duy quản trị về nguồn nhân lực.

Vượt qua thách thức để phát triển

Phân tích về những thách thức đang phải đối mặt của các DNGĐ, ông Hoàng Hải Âu - Chủ tịch, Tổng giám đốc Hoàng Gia Media Group - cho rằng, DNGĐ có lợi thế là tính gắn kết cao, tiết giảm chi phí… Tuy nhiên, sau hơn 10 năm phát triển kinh tế thị trường, những lợi thế của DNGĐ lại trở thành rào cản, bởi kết cấu của DNGĐ khiến khó chuyên nghiệp hóa, khó đưa người ngoài vào tham gia quản trị, điều hành.

Ông Phan Đức Hiếu - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) - cho biết, quá trình quản trị DN chuyên nghiệp có 4 giai đoạn, gồm: Thức tỉnh - nhận thức - thay đổi - văn hóa. Trong khi đó, các DN Việt Nam hiện mới đang ở giai đoạn thức tỉnh và bắt đầu có một số DN chuyển sang nhận thức. Phân tích sâu hơn, ông Hiếu dẫn chứng: Thẻ điểm quản trị công ty của DN Việt Nam, đo lường 100 DN Việt tốt nhất niêm yết trên sàn, chúng ta chỉ đạt 35/100 điểm về mức độ quản trị, trong khi các nước cùng khu vực đã đạt ở mức trên trung bình (trên 50). Để giải quyết vấn đề này, theo các chuyên gia, cần phải tách bạch mối quan hệ gia đình và công tác quản trị DN thành 2 vấn đề riêng biệt thông qua cơ chế quản trị minh bạch và chuyên nghiệp. Đặc biệt, DNGĐ Việt Nam nên tham khảo các bộ quy tắc ứng xử trong gia đình của các DNGĐ trên thế giới.

Bên cạnh đó, cũng cần rạch ròi ngay từ đầu những vấn đề pháp lý liên quan, như: Quyền thừa kế; quyền lợi và trách nhiệm khi tham gia điều hành DN; quy tắc cổ đông; xây dựng cơ cấu tổ chức, phân định người đảm nhiệm từng công việc, lĩnh vực quản lý... trong quá trình hoạt động của DNGĐ. Các DNGĐ cũng cần xây dựng kế hoạch chuyển giao cụ thể, từ thu thập kinh nghiệm thực tế bên ngoài; cùng tham gia lập kế hoạch trung hạn và dài hạn; đóng góp ra quyết định quản lý; khuyến khích sự tham gia sớm của thế hệ sau; tăng cường trao đổi thông tin giữa các thế hệ và các bên liên quan...