Sự chuyển dịch “không khói” của ngành công nghiệp thuốc lá

Sự đổi mới, khoa học và công nghệ từ lâu đã được ứng dụng để thế giới tốt hơn. Một số tiến bộ đã trở thành yêu cầu cơ bản hàng ngày trong cuộc sống của rất nhiều người trên toàn cầu, điển hình như tủ lạnh giúp giảm thiểu bệnh tật từ thực phẩm và dây an toàn hay túi khí giúp cải thiện đáng kể an toàn đường bộ. Và một cách tự nhiên tất yếu, khái niệm giảm tác hại cũng đang làm “dịch chuyển” cả một ngành công nghiệp thuốc lá toàn cầu.

Sự chuyển dịch hướng tới tương lai tốt hơn

Hơn nửa thập kỷ qua, các nhà khoa học, y tế và chuyên gia hoạch định chính sách hay chính người dùng đều nhận thức rõ ràng nguy cơ độc hại của khói thuốc lá khi đốt cháy thuốc lá điếu để sử dụng.

Trong công cuộc phòng chống tác hại thuốc lá, việc kêu gọi cai thuốc lá hoàn toàn luôn là ưu tiên số 1 của các chuyên gia y tế, vì những lợi ích sức khỏe không có biện pháp nào thay thế được. Tuy nhiên, trong bối cảnh tỷ lệ cai thuốc lá thành công chưa đạt như kỳ vọng thì các giải pháp chuyển đổi giảm tác hại của thuốc lá điếu đốt cháy ngày càng được các chuyên gia y tế toàn cầu đánh giá là cần thiết, và trở thành “lựa chọn tốt số hai”.

Môt cột mốc quan trọng đã xảy ra vào năm 2017, khi lần đầu tiên Cục Quản lý Thực phẩm & Dược phẩm Hoa Kỳ (US FDA) cấp phép kinh doanh 2 sản phẩm thuốc lá không khói, với khẳng định rằng đây là sản phẩm “thích hợp để cải thiện sức khỏe cộng đồng” sau khi trải qua quá trình đánh giá khoa học khắt khe, toàn diện, nghiêm ngặt dưới sự giám sát của tổ chức này.

Trong hành trình hướng tới một tương lai “không khói” cho người dùng, không thể không kể đến sự đóng góp tích cực của ngành công nghiệp thuốc lá với nỗ lực chuyển hướng đầu tư nghiêm túc và bền vững vào khoa học kỹ thuật, với kế hoạch từng bước chuyển đổi qua các sản phẩm thuốc lá không khói nhằm bảo vệ sức khỏe người dùng.

Các công ty thuốc lá như British American Tobacco (BAT), Philip Morris International (PMI), Japan Tobacco International (JTI) đều có những thông cáo bày tỏ cam kết trong chiến lược “không khói” thể hiện qua việc giảm lượng sản xuất thuốc lá điếu, thay thế bằng những sản phẩm thuốc lá không khói (thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử…) có lợi hơn cho sức khỏe của người hút. Riêng PMI đã đầu tư hơn 9 tỉ USD vào việc nghiên cứu và phát triển các sản phẩm thuốc lá thay thế giảm thiểu nguy cơ.

Ông Ignacio Gonzalez Suarez - Giám đốc Kết nối Khoa học Khu vực Trung Đông và châu Phi của PMI - cho biết: "Để đánh giá khả năng giảm thiểu nguy cơ của các sản phẩm không khói của chúng tôi, PMI đã phát triển một chương trình đánh giá khoa học toàn diện dựa trên các tiêu chuẩn thực hành trong ngành dược phẩm và phù hợp với hướng dẫn của US FDA".

Ông Hugo Tan - Giám đốc Kết nối Khoa học Khu vực châu Á - Thái Bình Dương và Trung Đông của BAT - cho biết, công ty đã đầu tư 589 triệu USD vào hoạt động nghiên cứu và phát triển để phát triển các sản phẩm mới tiên tiến.

Thuốc lá không khói được đánh giá là sự chuyển dịch mang tính nhân văn của ngành công nghiệp này

Bác sĩ Lorenzo Mata Jr., - Chủ tịch Hội Ủng hộ Cai thuốc lá Vĩnh viễn - cho biết, giảm thiểu tác hại bao gồm các giải pháp thực tế, thiết thực và hữu hình, mang lại hướng tiếp cận tốt nhất để cai thuốc lá hoàn toàn. "Trọng tâm của việc giảm thiểu tác hại của thuốc lá là sự hiện diện của các sản phẩm thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng với vai trò là những sản phẩm ít tác hại hơn cho những người muốn tiếp tục sử dụng nicotine nhưng lại tránh được các nguy cơ sức khỏe tương tự như hút thuốc lá điếu đốt cháy".

Chuyển đổi để giảm tác hại cho người dùng

Trong quá trình xây dựng chính sách liên quan đến vấn đề kiểm soát thuốc lá, một số quốc gia đã cởi mở và có góc nhìn nhân văn đối với việc cấp phép cho các sản phẩm không khói, đồng thuận đây là giải pháp giảm tác hại cho người dùng và cho phép sự tham gia của ngành công nghiệp thuốc lá vào quá trình tham vấn tổng thể để phát triển các quy định quản lý phù hợp đối với các sản phẩm này, dựa trên bằng chứng khoa học và sự phù hợp với văn hóa bản địa cũng như thói quen sinh hoạt của người dân nước sở tại.

Mới đây, ngày 25/07/2022, Chính phủ Philippines đã thông qua Đạo luật Quản lý sản phẩm Thuốc lá điện tử có chứa và không chứa nicotine, chính thức đưa thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng và các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới vào quản lý như là lựa chọn giảm tác hại hơn so với thuốc lá điếu thông thường. Đạo Luật này hướng tới mục tiêu cứu sống người hút thuốc, trong đó có giới trẻ.

Trước đó, ngày 22/7/2022, Bộ trưởng Bộ Y tế Malaysia Khairy Jamaluddin cho biết đã phối hợp với nhiều bên hữu quan để tiếp thu ý kiến về dự luật, trong đó bao gồm ngành công nghiệp sản xuất thuốc lá điện tử.

Thuốc lá không khói được chính phủ nhiều nước đánh giá là công cụ bổ trợ quan trọng của chiến lược phòng chống tác hại thuốc lá

Thụy Điển và Na Uy từ rất lâu đã cho phép người hút thuốc lá chọn thuốc lá ngậm (snus) để thay thế. Nhờ đó Thụy Điển trở thành quốc gia có tỷ lệ hút thuốc lá thấp kỷ lục và có tỷ lệ tử vong do thuốc lá ở nam giới thấp nhất trong khu vực châu Âu. Tỷ lệ hút thuốc lá điếu ở phụ nữ Nay Uy từ 16-24 tuổi đã giảm từ 17% xuống 1% trong giai đoạn 2008 - 2017, một sự thay đổi đáng kinh ngạc chỉ trong vòng 10 năm.

Trong khi đó, Bộ Y tế và Chăm sóc xã hội Anh Quốc cũng công bố kế hoạch giảm tỉ lệ hút thuốc từ 13,5% xuống 5% vào năm 2020 bằng các biện pháp mạnh, trong đó có việc khuyến khích người hút thuốc chuyển đổi sử dụng thuốc lá thế hệ mới như một biện pháp giảm thiểu tác hại.

Có thể thấy, chính vì hiệu quả giảm tác hại đến từ các sản phẩm không khói của ngành thuốc lá được chứng minh rõ ràng trên thực tế nên ngày càng được chính phủ nhiều nước ủng hộ . Giới chuyên gia tin rằng, thuốc lá không khói, nếu được quản lý đúng mức, sẽ là một công cụ quan trọng góp phần tạo nên thành công của chiến lược giảm cung, giảm cầu và giảm tác hại của thuốc lá mà Tổ chức Y tế thế giới WHO đã đề ra từ nhiều năm qua.