Sớm sửa đổi Luật Dầu khí để đảm bảo hoạt động thăm dò, gia tăng trữ lượng

Phó chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Quốc hội Nguyễn Đức Kiên phát biểu tại Toạ đàm “Ngành dầu khí Việt Nam trong cách mạng công nghiệp 4.0 phát triển và hội nhập” sáng 10/9

Đây là khẳng định của Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam- Ngô Thường San tại Toạ đàm “Ngành dầu khí Việt Nam trong cách mạng công nghiệp 4.0 phát triển và hội nhập” do Uỷ ban Kinh tế Quốc hội phối hợp với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) tổ chức sáng 10/9/2018.

Đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức

Tại buổi tọa đàm, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Nguyễn Đức Kiên nhấn mạnh, kể từ năm 1986 thực hiện công cuộc đổi mới đến nay, nền kinh tế Việt Nam đã đạt được tốc độ tăng trưởng ấn tượng, trong thành tựu chung đó có đóng góp của ngành Dầu khí. Những năm gần đây, trong bối cảnh nền kinh tế gặp nhiều khó khăn nhưng ngành Dầu khí vẫn hoàn thành tốt các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao, năm sau cao hơn năm trước. Tỷ trọng đóng góp của ngành có thể giảm nhưng nếu xét dưới góc độ doanh nghiệp thì là doanh nghiệp có mức đóng góp ngân sách Nhà nước hằng năm lớn nhất; đóng góp cho GDP cả nước trung bình hằng năm 10-13%.

Thực tế hiện nay, ngành dầu khí đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn: sản lượng dầu bị suy giảm nhanh. Giá dầu thô dao động mạnh ở mức thấp khó dự báo; nguồn tài chính của Tập đoàn ngày càng eo hẹp, phần nhà nước để lại bị giới hạn, không đủ để đầu tư phát triển. Chỉ số tín nhiệm của PVN và các đơn vị chủ lực sụt giảm ảnh hưởng đến sự tiếp cận vốn vay ưu đãi.

Bên cạnh đó, sản lượng khai thác, xảy ra hiện tượng “tiêu lạm vào dự trữ”. Nhiều mỏ dầu truyền thống chủ lực đóng góp sản lượng quan trọng cho Tập đoàn, sau 20-30 năm khai thác đã qua giai đoạn khai thác đỉnh, sản lượng khai thác hiện nay đang suy giảm, đòi hỏi phải đầu tư thêm các giải pháp công nghệ tận thu hồi dầu, khoan bổ sung để tận khai thác trong khi các mỏ mới được đưa vào khai thác chậm do thiếu vốn và các thủ tục đầu tư.

Một khó khăn lớn nữa là với đặc thù của hoạt động thăm dò – khai thác dầu khí là sự rủi ro cao do những bất cập về tiềm năng của lòng đất, an ninh địa chính trị, biến động giá dầu, nhưng hoạt động này hiện lại bị điều tiết bởi Luật XDCB- gây khó khăn cho ngành.

Hơn nữa, hoạt động dầu khí hiện nay bị chi phối bởi bởi 3 bộ- Tài chính, KH&ĐT, Bộ CT với các luật Đầu tư, Đầu tư công, XDCB, Quản lý vốn nhà nước và Nghị định đầu tư ra nước ngoài trong hoạt động dầu khí- nên quy trình rắc rối, khó thực hiện, kéo dài, gây nguy cơ về pháp lý cho người thực hiện. Việc tích hợp, áp dụng giữa các Luật khá phức tạp khiến PVN khó có thể triển khai được công việc liên quan...

Kiến nghị sớm sửa đổi Luật Dầu khí

Tại buổi tọa đàm, Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) Nguyễn Vũ Trường Sơn cho biết, lĩnh vực tìm kiếm thăm dò dầu khí đang gặp nhiều khó khăn. Trong ngắn hạn sản lượng khai thác chưa sụt giảm, nhưng những năm tiếp theo sản lượng sẽ sụt giảm mạnh, chỉ vài năm nữa, sản lượng khai thác sẽ chỉ còn 1/3 sản lượng hiện nay- ông Sơn nhấn mạnh. Nguyên nhân là do PVN không có nguồn tài chính và cơ chế tài chính phù hợp để thực hiện hoạt động mang tính rủi ro cao này. M

Mặt khác, việc thu hút nhà đầu tư nước ngoài vào tìm kiếm thăm dò gia tăng trữ lượng hiện nay cũng đang khó khăn do cơ chế thu hút đầu tư nước ngoài vào tìm kiếm thăm dò gia tăng trữ lượng trước đây đã không còn phù hợp và chưa được sửa đổi.

Theo Chủ tịch PVN Trần Sỹ Thanh, trong 3 năm vừa qua, không có tập đoàn kinh tế nào của nhà nước có dự án mới triển khai cả. Than 10 năm nay không có dự án mới, điện không có và dầu khí cũng không có. Điều này có nghĩa trong nhiệm kỳ tới, Việt Nam sẽ không có dự án năng lượng nào mới và “chúng ta đang ăn vào những gì thế hệ trước đã làm”- ông Thanh nói và cho biết thêm, nếu tuân thủ các quy trình của Luật đầu tư công hiện nay thì một nhiệm kỳ nữa cũng không thể có đủ nguồn tiền cho hoạt động tìm kiếm thăm dò gia tăng trữ lượng dầu khí.

Để thu hút nhà đầu tư nước ngoài vào hoạt động tìm kiếm thăm dò đầy rủi ro này, Tổng giám đốc PVN Nguyễn Vũ Trường Sơn mong muốn được tháo gỡ khung pháp lý, kiến nghị trước mắt, Quốc hội cần sớm sửa đổi Luật Dầu khí để đảm bảo hoạt động thăm dò, gia tăng trữ lượng; trong đó có cơ chế để lại 50% lợi nhuận sau thuế để PVN có đủ nguồn tài chính hoạt động và tiếp tục đóng góp hiệu quả cho nền kinh tế và ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, kiến nghị sửa đổi cơ chế thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực này thông qua việc thay đổi hợp đồng phân chia sản phẩm (PSC) phù hợp với tiềm năng điều kiện hiện nay của Việt Nam. Bởi đây là hoạt động có tính rủi ro rất cao. Thực tế, các nhà đầu tư nước ngoài đã bỏ ra 45 tỷ USD cho công tác tìm kiếm thăm dò nhưng chỉ mới mang về đất nước họ 21 tỷ USD.

Về phía Bộ Công Thương, Phó vụ trưởng Vụ Dầu khí Trần Thanh Tùng đề xuất Uỷ ban Kinh tế Quốc hội, Uỷ ban Ngân sách Quốc hội có cơ chế tài chính hỗ trợ đặc thù cho hoạt động tìm kiếm thăm dò gia tăng trữ lượng dầu khí, đặc biệt là hoạt động tìm kiếm thăm dò tại các vùng xa bờ, vùng nước sâu.

Kết luận toạ đàm, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Quốc hội Nguyễn Đức Kiên khẳng định, ngành công nghiệp dầu khí có đóng góp quan trọng trong nền kinh tế thì phải có chính sách phù hợp để phát triển toàn bộ chuỗi hoạt động dầu khí từ khâu thượng nguồn đến hạ nguồn.

Do vậy, sau buổi tọa đàm này, Uỷ ban Kinh tế Quốc hội và Uỷ ban Ngân sách Quốc hội sẽ xin Uỷ ban Thường vụ Quốc hội bổ sung nội dung sửa đổi Luật Dầu khí vào chương trình xây dựng Luật và pháp lệnh của Quốc hội giai đoạn 2019-2020 của nhiệm kỳ Quốc hội khoá 14 này.