Sau dầu mỏ, khí đốt và than đá, dầu diesel đang bị thiếu hụt?
Vào thời điểm các ngân hàng trung ương toàn cầu đang lo lắng về tỷ lệ lạm phát chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ, tình trạng thiếu hụt dầu diesel sẽ đẩy chi phí nhiên liệu và vận tải lên cao hơn nữa, đồng thời gây thêm áp lực lên giá bán lẻ.
Châu Âu dựa vào nhập khẩu dầu diesel của Mỹ và châu Á đã bị hạn chế trong những tuần gần đây do tiêu thụ nội địa cao hơn cho mục đích sản xuất và nhiên liệu đường bộ. Dữ liệu từ Công ty Tư vấn Insights Global của Hà Lan cho thấy tồn kho gasoil, bao gồm dầu diesel và dầu sưởi, được lưu giữ trong kho chứa độc lập tại khu vực cất giữ và lọc dầu Amsterdam-Rotterdam-Antwerp (ARA) của châu Âu, đã giảm 2,5% trong tuần đầu tháng 2. Theo dữ liệu, dự trữ trong khu vực ở mức thấp nhất vào thời điểm này trong năm kể từ năm 2008, trong khi dự trữ sản phẩm chưng cất trung bình trên đất liền của Singapore cũng giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm là 8,21 triệu thùng.
Nhu cầu dầu diesel có vẻ đang được cải thiện ở Tây Bắc châu Âu nhưng công suất lọc dầu thấp hơn so với trước Covid và mức nhập khẩu thấp đang khiến thị trường chịu áp lực nghiêm trọng. Giá hàng hóa diesel Tây Bắc Âu đạt 114 USD/thùng vào ngày 7/2, cao nhất kể từ tháng 9/2014, trong khi tỷ suất lợi nhuận so với dầu thô đạt mức cao nhất trong hai năm vào tuần đầu tháng 2.
Các nhà phân tích của Morgan Stanley lưu ý rằng, giá dầu diesel đạt khoảng 180 USD/thùng trong năm 2008, do thị trường chưng cất trung bình "cực kỳ thắt chặt" khi dầu thô Brent tăng gần 150 USD/thùng. Việc lặp lại đó không phải là trường hợp cơ bản, nhưng đáng chú ý là giá dầu diesel đã theo sát giai đoạn 2007-2008 trong những tháng gần đây, dự kiến giá dầu thô sẽ đạt 100 USD/thùng trong nửa cuối năm nay.
Đầu tháng 2, một cơn bão mùa đông đã kiểm tra khả năng cung cấp nhiên liệu ở Mỹ với một số công ty điện lực chuẩn bị sử dụng nhiều dầu nhiên liệu chưng cất hơn để đáp ứng nhu cầu, trong khi Hàn Quốc và Ấn Độ đã không thể lấp đầy khoảng trống cung cấp do Trung Quốc gần đây kìm hãm xuất khẩu sản phẩm tinh chế do nhu cầu trong nước của chính họ.
Nguồn cung thắt chặt đã đẩy giá dầu diesel tại châu Á đối với gasoil chuẩn 10ppm lên mức cao nhất kể từ tháng 9/2014. Các nhà lọc dầu thường phản ứng với tỷ suất lợi nhuận cao và tồn kho thấp bằng cách tăng sản lượng. Cơ quan Năng lượng quốc tế cho biết, vào tháng trước, khu liên hợp lọc dầu toàn cầu đang bị căng thẳng, với công suất giảm lần đầu tiên sau 30 năm vào năm ngoái khi việc đóng cửa vượt trội so với lượng bổ sung mới.
Tăng sản lượng dầu diesel cũng sẽ đòi hỏi tốc độ xử lý dầu thô thông thường nhanh hơn tại các nhà máy lọc dầu, với các thiết bị hạ nguồn được cấu hình để tối đa hóa sản lượng chưng cất trung bình với chi phí thấp hơn. Thay vào đó, một số nhà máy lọc dầu - đặc biệt là ở Mỹ - vẫn đang vận hành các nhà máy ở mức thấp hơn mức trung bình 5 năm để tránh sản xuất quá nhiều nhiên liệu máy bay, nơi nhu cầu vẫn thấp hơn mức năm 2019, khiến các công ty gặp khó khăn trong việc xác định một cách rõ ràng để cung cấp lại dầu diesel hàng tồn kho trong ngắn hạn.
Nhà phân tích Giovanni Staunovo của UBS cho biết, với áp lực từ các nhà đầu tư phải giảm đầu tư vào nhiên liệu hóa thạch và nhu cầu dầu cao, bối cảnh này có thể làm giảm động cơ đầu tư vào công suất lọc dầu mới. Với nhu cầu nhiên liệu có thể sẽ tăng trong 10-15 năm tới và nguồn cung không thể theo kịp, do đó dự đoán sẽ có nhiều biến động giá nhiên liệu hơn trong tương lai.
Nguồn cung châu Âu thắt chặt đã đẩy giá dầu diesel trong 6 tháng của khu vực này lên hơn 100 USD/tấn vào ngày 7/2, giảm nhiều nhất trong kỷ lục. Chênh lệch giá có nghĩa là giá giao ngay cao hơn giá hợp đồng tương lai, phản ánh nhu cầu ngắn hạn khuyến khích các nhà giao dịch giải phóng dầu từ kho để bán. Tuy nhiên, lượng dầu diesel và gasoil sơ bộ chảy vào châu Âu từ phía đông Suez, Nga, Baltics và Mỹ trong tháng này hiện ở mức 1,66 triệu tấn, điều chỉnh giảm so với kỳ vọng trước đó là 1,83 triệu tấn, theo dữ liệu của Refinitiv và so với 4,6 triệu tấn vào tháng 1.