Phát triển điện hạt nhân ở Trung Quốc

Thông qua việc cam kết chuyển giao công nghệ qua các dự án, Trung Quốc đang vươn tới trình độ độc lập xây dựng lò PWR cải tiến thế hệ 2 vào năm 2010 và PWR thế hệ 3 vào những năm sau đó. Tổng công ty Hạt nhân quốc gia Trung Quốc (CNNC) đã hợp tác với Tập đoàn Areva NP (Pháp) và Công ty Westinghouse (Hoa Kỳ) để phát triển một thiết kế tiêu chuẩn của Trung Quốc CNP-1000 với lò PWR 3 vòng tải nhiệt, độ cháy cao và chu kỳ nạp liệu 24 tháng.

Ngoài ra, CNNC ký thoả thuận với Công ty Năng lượng hạt nhân Canada (AECL) cùng phối hợp phát triển thiết kế ACR dựa trên công nghệ lò CANDU. Trung Quốc cũng bày tỏ sự quan tâm tới công nghệ ABWR của Mỹ và Công ty GE Nuclear. Tháng 2/2006, Uỷ ban Năng lượng hạt nhân quốc gia Trung Quốc công bố lò PWR cải tiến cỡ lớn và lò HTR (lò phản ứng làm mát bằng khí gas) cỡ nhỏ là hai loại dự án được ưu tiên phát triển trong 15 năm sau đó.

Sau sự cố ở Fukushima (Nhật Bản) hồi 2011, Trung Quốc cũng cho ngừng xây dựng mới các nhà máy điện hạt nhân. Tuy nhiên, từ năm 2012, Trung Quốc đã bộc lộ tham vọng theo đuổi chương trình điện hạt nhân, thể hiện qua việc cho tái cấu trúc lĩnh vực năng lượng.

Trước đó, hơn 2/3 tổng năng lượng của quốc gia này được sản xuất từ các nhà máy nhiệt điện đã lạc hậu. Hậu quả của nó là nạn ô nhiễm không khí và môi trường đang bủa vây Bắc Kinh. Ngoài ra, tai nạn trong khai thác than ở Trung Quốc mỗi năm giết chết trên 2.000 người, và một vùng rộng lớn ở nông thôn phía Bắc của Trung Quốc đang bị ô nhiễm nghiêm trọng.

Do đó, sau năm 2012, điện hạt nhân được coi là một giải pháp “năng lượng sạch” thay thế điện chạy than. Trung Quốc dự kiến sẽ vận hành 110 nhà máy điện hạt nhân vào năm 2030 để đáp ứng nhu cầu điện của mình.

Tại Phiên họp Đại hội đồng Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) lần thứ 60 khai mạc ngày 26/9/2016, tại thủ đô Viên, CH Áo, ông Vương Nghị Nhẫn - Phó Giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử Trung Quốc đã trình bày quan điểm của nước này trong lĩnh vực phát triển năng lượng hạt nhân "An toàn hạt nhân là nền tảng trong phát triển năng lượng hạt nhân. Trung Quốc luôn thể theo phương châm "An toàn hàng đầu, chất lượng hàng đầu" trong phát triển năng lượng hạt nhân, đã xây dựng một hệ thống giám sát và quản lý an toàn hạt nhân nghiêm ngặt, giữ kỷ lục về an toàn hạt nhân", ông Vương nói.

Ông nêu rõ, từ khi được thành lập vào năm 1957, IAEA đã thiết thực thực hiện trách nhiệm được quy định trong "Quy ước Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế", dưới sự nỗ lực chung của Ban Thư ký và các nước thành viên, đã có sự đóng góp quan trọng cho thúc đẩy phát triển sự nghiệp sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình, chống phổ biến vũ khí hạt nhân trên thế giới, thực hiện hòa bình, phồn thịnh và phát triển bền vững của loài người.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Tổng giám đốc IAEA ông Yuki Amano cho biết: Châu Á, nhất là Trung Quốc đang trở thành khu vực phát triển năng lượng hạt nhân nhanh nhất trên thế giới. Đồng thời khẳng định đầy đủ sự đóng góp của Trung Quốc trong lĩnh vực phát triển năng lượng hạt nhân toàn cầu.

Hiện nay, Trung Quốc là quốc gia đầu tư nhiều nhất cho cuộc chạy đua điện hạt nhân. Với 22 lò phản ứng đang được xây dựng (tương đương 35% tổng công suất điện nguyên tử của Pháp), Trung Quốc đang trở thành quốc gia điện hạt nhân bùng nổ nhất thế giới.

Gần đây, Trung Quốc đã thông qua kế hoạch năm năm lần thứ 13 (2016-2020) và dự kiến đầu tư khoảng 70 tỷ euro, nhằm tăng tiến độ xây dựng lên gấp 1,5 lần so với dự kiến trước đó.

Hai tập đoàn nhà nước Trung Quốc, gồm Tập đoàn Điện nguyên tử Trung Quốc (CGN) và Tổng công ty Hạt nhân quốc gia Trung Quốc (CNNC), đã cùng phối hợp với nhau và cho ra đời một liên doanh có tên Hoa Long I (Hualong One) vào tháng 1/2016 với mục tiêu xuất khẩu các lò phản ứng thế hệ thứ ba sản xuất tại Trung Quốc - loại lò dựa một phần vào công nghệ Pháp.