Nợ công thấp phù hợp để đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc Nam

Chiều ngày 20/11 tiếp tục chương trình làm việc của Kỳ họp thứ 8, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam; Điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành tại Nghị quyết số 94/2015/QH13 của Quốc hội.

Nợ công thấp phù hợp để đầu tư

Thảo luận tại hội trường, đại biểu Hoàng Văn Cường – Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Thành phố Hà Nội đã bày tỏ đồng tình thông qua dự án xây dựng đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc Nam, do thỏa mãn 2 điều kiện cần và đủ là tỷ lệ nợ công khá thấp 37% do đó Việt Nam còn dư địa để huy động thêm 67 tỷ USD, trong vòng 10 năm thì nợ công của Việt Nam cũng chỉ tăng lên khoảng 45% GDP, thấp hơn trần nợ công là 60%.

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường, Việt Nam có hình thể kéo dài, lưu thông hàng hóa và nhu cầu kết nối các trung tâm kinh tế dọc hành lang kinh tế Bắc Nam rất lớn, nhiều khu vực có tiềm năng phát triển nhưng chưa được khai thác do nút thắt về chi phí logistic cao.

Đại biểu Hoàng Văn Cường phân tích, hiện quy mô nền kinh tế đang trên đà tăng nhanh nên nhu cầu vận chuyển hàng hóa dọc hành lang kinh tế Bắc Nam trong tương lai sẽ rất lớn.

“Chúng ta đang cần tăng lưu thông hàng hóa xuất khẩu sang thị trường các nước Đông Âu, Trung Đông và Bắc Á, để giảm bớt mức độ tập trung quá lớn vào một số thị trường có tiềm ẩn rủi ro như hiện nay. Do vậy, cần phát triển tuyến đường sắt Bắc Nam với tốc độ cao có thể kết nối liên vận với mạng lưới đường sắt các nước trong khu vực để giải quyết nút thắt về logistics, và liên thông quốc tế”- đại biểu Hoàng Văn Cường phân tích.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân, Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh (TP. HCM) thì nhấn mạnh: “Tôi rất khao khát Việt Nam có đường sắt tốc độ cao”. Theo đại biểu Trần Hoàng Ngân, 15 năm trước chúng ta đã thảo luận về dự án này, nhưng lúc đó chưa đáp ứng được về nguồn lực.

“Hiện nay chúng ta hoàn toàn có thể thực hiện, kinh tế vĩ mô ổn định, nợ công thấp,… Khi đường sắt tốc độ cao đi vào hoạt động thì sẽ thu hút được khách du lịch, nhà đầu tư nước ngoài. Khai thác được tiềm năng, lợi thế của các địa phương mà đường sắt đi qua, đặc biệt là các tỉnh miền trung. Tuy nhiên, do dự án đầu tư rất lớn, có tầm quan trọng đối với sự phát triển lâu dài và ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực phát triển của đất nước, cần phải được đánh giá rất kỹ, với góc nhìn đa chiều để lựa chọn được phương án phù hợp nhất", đại biểu Ngân nói.

Đường dây 500kV mạch 3 “thần tốc” là nhờ làm chủ công nghệ

Với tổng mức đầu tư của dự án rất lớn, khoảng 70 tỷ USD, do vậy để đảm bảo hiệu quả về mặt kinh tế, đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị, đường sắt tốc độ cao Bắc Nam phải đảm nhận chức năng vận tải lưỡng dụng cả hành khách và hàng hóa để tránh phải bù lỗ như tuyến Đài Bắc - Cao Hùng của Đài Loan (Trung Quốc).

Đại biểu cho rằng, nếu không vận tải hàng hóa thì sẽ không giải quyết được nút thắt về logistic, không đáp ứng được nhu cầu vận tải hàng hóa dọc hành lang kinh tế Bắc Nam và không liên vận với hệ thống đường sắt quốc tế.

Đồng thời, việc đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam phải thực hiện theo phương thức chuyển giao công nghệ để Việt Nam có thể làm chủ quá trình đầu tư và phát triển ngành công nghiệp đường sắt trong nước.

Đại biểu Hoàng Văn Cường dẫn chứng bài học kinh nghiệm từ 2 tuyến đường sắt đô thị Tại Hà Nội và 1 tuyến Tại (Cát Linh – Hà Đông, Nhổn – Ga Hà Nội (TP. Hà Nội), Bến Thành – Suối Tiên (TP. Hồ Chí Minh), do nhà thầu nước ngoài thi công trọn gói, khi điều kiện không đáp ứng là nhà thầu nước ngoài dừng dự án và yêu cầu xử phạt thời gian chờ đợi. Thêm vào đó, quá trình vận hành, sửa chữa thay thế, sẽ lệ thuộc mãi mãi vào nhà cung cấp nước ngoài.

“Cùng với đó, khi chúng ta triển khai thành công tuyến đường dây 500kV mạch 3 với thời gian hoàn thành thần tốc, là do chúng ta làm chủ về công nghệ, chúng ta là người trực tiếp thi công, nên có thể vượt nắng, thắng mưa, quyết tâm hoàn thành theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ”- đại biểu khẳng định.

Đồng thời, theo đại biểu, phát triển đường sắt tốc độ cao Bắc Nam là nhằm cấu trúc lại các phương thức vận tải, tạo cho người dân không có cơ hội lựa chọn hàng không được lựa chọn phương thức di chuyển nhanh và thuận lợi.

Từ đó, đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị, tuyến đường sắt phải tiếp cận tất cả những vùng tập trung đông dân cư, như Nam Định là tâm điểm của cả Thái Bình và Hưng Yên để có thêm hàng triệu hành khách lựa chọn, chứ không phải là bỏ qua Nam Định để chạy thẳng cho nhanh tới Đà Nẵng, Nha Trang hay TP. HCM để cạnh tranh với hàng không.

Không vì chi phí mà bỏ qua kỹ thuật và an toàn

Ở góc nhìn khác, đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng, đây là phương tiện giao thông tốc độ cao nên yêu cầu kỹ thuật, an toàn nghiêm ngặt, không vì chi phí và nguồn thu mà bỏ qua kỹ thuật và an toàn.

Về nguồn vốn, ông ngân cho biết, số vốn dành cho dự án lớn nên cần tập trung huy động ở trong nước, vay ưu đãi nước ngoài, hạn chế vay ODA.

“Cùng với đó, cần huy động doanh nghiệp trong nước có chuyên môn để xây dựng dự án. Cần xây dựng ngành công nghiệp, nhân lực phụ trợ đường sắt tốc độ cao và đường sắt đô thị”, vị đại biểu đến từ TP.HCM nói.

Đại biểu đoàn TP.HCM cho rằng, trong quá trình thực hiện dự án, để giảm áp lực ngân sách nhà nước, cần quan tâm đến nguồn thu từ việc đấu giá đất ở gần nhà ga, vùng phụ cận...

Đại biểu Trần Hoàng Ngân khẳng định: “Hiện nay đất công còn lãng phí, nên tổ chức đấu giá sớm. Tiếp đến là vốn ở tại doanh nghiệp nhà nước lớn nhưng thiếu cơ chế đột phá. Các địa phương có đường sắt đi qua, trong tương lai địa phương này sẽ tự chủ được ngân sách, không cần thiết điều tiết từ trung ương về”.