Ngọt - đắng kẻ bán, người mua

“Bao ăn” để giữ khách

Vào Gia Lai, tôi có cơ duyên theo chân Long - người chuyên mua bán hoa quả Tây Nguyên chuyển ra Hà Nội. Long nhanh nhẹn, khéo miệng và khá thành thạo trong việc chụp ảnh trái cây, up lên facebook, zalo để chào hàng. Long kể, Tây Nguyên có trái cây quanh năm, tháng 1-5 âm lịch là mãng cầu, tháng 2-7 là mít, giữa tháng 5 đến cuối tháng 6 là bơ, tháng 6 - tháng 7 là sầu riêng, chanh dây.

Mỗi ngày Long chuyển ra Bắc 1 vài tạ trái cây theo xe tải, xe khách… Cước từ Gia Lai, Kon Tum ra Hà Nội khoảng 4.000 - 5.000đồng/kg, Long sẽ cộng vào giá trái cây, hoặc người nhận trả, tùy theo thỏa thuận. Nơi tập kết hàng chủ yếu vẫn là các bến xe như: Giáp Bát, Mỹ Đình…

Theo chân Long mới biết, công việc gom hoa quả cũng khá cực nhọc vì các nhà vườn cách xa nhau, thời tiết Tây Nguyên lại mưa nắng thất thường, để trái cây chuyển ra Hà Nội vừa độ chín, Long cũng phải chọn lựa khá kỹ. “Cứ tuyên bố là bán “bao ăn” cho khách yên tâm, chứ em đâu có ăn thử hết trái của các cây mà mình mua. Thành thử, hàng trả về cũng không ít. Lúc đó thì lời lãi chẳng đáng là bao…” - Long chia sẻ.

Chợ hoa quả trên facebook

Khách của Long không phải là chợ, siêu thị hay các chủ quầy hoa quả mà chủ yếu là các nhân viên văn phòng, những người bán hàng qua facebook cá nhân… Thời gian gần đây, số người bán trái cây theo hình thức này đang ngày một tăng, với đủ các loại trái cây, mùa nào thức ấy như: Bơ Đắk Lắk, bưởi Năm Roi, nho Ninh Thuận, cam Vinh, mận Mộc Châu, xoài Yên Châu, ổi Hải Dương… Hầu hết người mua là bạn bè, người thân của chủ facebook bán hàng, hoặc do người thân, bạn bè đã từng mua giới thiệu. “Trước đây tôi vẫn mua trái cây ở chợ, nhưng nghe đài báo khuyến cáo về chất lượng của trái cây trôi nổi nên tôi chuyển sang mua trái cây sạch trên facebook của 1 người bạn. Giá bán có cao hơn mua ngoài chợ, nhưng chỗ người quen bảo đảm là sạch nên cũng yên tâm hơn. Hàng lại chuyển về tận nơi rất tiện” - chị Lân, Trường mầm non Vườn Vừng (Nguyễn Khang, Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ. Không chỉ mua cho mình, chị Lân còn giới thiệu bạn bè, người thân cùng mua trái cây theo hình thức này…

Vừa làm văn phòng vừa tranh thủ bán hoa quả online đã hai năm nay, chị Mai Ngọc (quận Long Biên, Hà Nội) cho biết: Giá trái cây mua tại nhà vườn chỉ bằng 1/3 giá rao bán trên facebook. Đầu gom hàng cũng là chỗ quen biết, có cam kết nên trái hái trên cây xuống là cân bán luôn nên khá yên tâm về chất lượng. Tuy nhiên, các vùng trồng trái cây đa số ở xa Hà Nội nên chi phí vận chuyển rất tốn kém. Đơn cử như, giá bơ mua tại nhà vườn ở Gia Lai chỉ 20.000 - 30.000 đồng/kg (tính cả phí vận chuyển) về bán 50.000 - 80.000 đồng/kg; mít mua 10.000 đồng/kg, bán 35.000 đồng/kg… nhưng không khéo tính toán có khi còn lỗ. Nguyên nhân là do hoa quả nhà vườn chuyển ra nhiều chuyến không ngon như cam kết; chưa kể hoa quả chín tự nhiên gửi theo xe khách bị dập nát. Mặc dù người bán “bao ăn”, nhưng chuyển đi - chuyển về cũng rất nản.

Có lẽ, đại đa số những người bán trái cây qua facebook đều gặp những rủi ro này, do vậy để chắc ăn, người bán đều yêu cầu khách có nhu cầu đặt hàng trước rồi mới gọi nhà vườn gửi ra, tránh trường hợp trái cây tồn kho, chín kỹ mà không có người lấy.