Miếu Bà Chúa Xứ - Điểm du lịch thiêng vùng đồng bằng sông Cửu Long

Vẻ đẹp độc đáo

Nói đến An Giang, vùng đất này không chỉ nổi tiếng bởi cá tra, bởi lúa gạo hay những cửa khẩu giao thương miền biên viễn mà còn là mảnh đất thiêng của vùng đồng bằng sông Cửu Long, trong đó, nổi bật nhất là miếu Bà Chúa Xứ thuộc TP. Châu Đốc.

Miếu Bà Chúa Xứ lung linh huyền ảo về đêm

Miếu Bà là di tích nổi tiếng chứa đựng những giá trị văn hóa đặc trưng, giá trị về lịch sử, kiến trúc, hội họa, tâm linh, tín ngưỡng đã giúp nơi đây trở thành điểm đến du lịch của cả khu vực Nam bộ.

Tọa lạc dưới chân núi Sam, gọi là miếu nhưng nơi đây có quy mô lớn như các ngôi chùa ở miền Bắc, với kiến trúc mô phỏng dạng chữ "quốc", cùng hình khối tháp dạng hoa sen nở, mái tam cấp ba tầng lầu, lợp ngói đại ống màu xanh, góc mái vút cao như mũi thuyền đang lướt sóng.

Dù ban đêm và đã sang tháng hai âm lịch, song miếu Bà vẫn đón lượng khách rất đông về hành lễ

Không nhiều gian phòng, ban bệ như các ngôi chùa ở miền Bắc, khu lễ ở miếu Bà chỉ gồm phần chính điện.

Theo Ban quản trị lăng miếu Bà Chúa Xứ núi Sam, phần chính điện gồm hai lớp. Lớp trong cùng là nơi thờ Bà Chúa Xứ với tượng Bà bằng đá đặt trên bệ cao, sát hai bên là hai con hạc trắng biểu tượng cốt cách tiên thánh của Bà.

Ngay trong chính điện, có hai cặp câu đối của người xưa nói về quyền năng của Bà Chúa Xứ: Cầu tất ứng, thí tất linh, mộng trung chỉ thị/Xiêm khả kinh, Thanh khả mộ, ý ngoại nan lượng (cầu nhất định được, ban nhất định linh, báo mộng cho biết/ người Xiêm phải sợ, người Thanh phải nể, không thể tưởng tượng nổi).

Bên phải tượng Bà là một linga bằng đá đặt trên một hương án thờ, gọi là bàn thờ Cậu. Bên trái tượng Bà là hương án thờ một tượng gỗ chạm hình yoni, gọi là bàn thờ Cô. Lớp thứ hai là bàn thờ Hội đồng, sát liền hai tượng chim phượng. Hai bên trái, phải của bàn thờ Hội đồng là bàn thờ Tiền hiền khai khẩn và Hậu hiền khai cơ.

Vào ban đêm, dưới ánh sáng của đèn điện, ngôi miếu hiện lên với vẻ đẹp vô cùng lung linh, huyền ảo và đẹp đẽ.

Bí ẩn những truyền thuyết

“Nếu miền Bắc có Bà Chúa Kho thì miền Nam có Bà Chúa Xứ” – câu nói dân gian đó cũng đủ nói lên sự linh thiêng và nổi tiếng của ngôi miếu này. Theo lời của một hướng dẫn viên, hầu như gia đình nào ở vùng Nam bộ cũng đều muốn một lần về lễ miếu Bà, đặc biệt là thời điểm từ Tết cổ truyền đến hết tháng 4 âm lịch.

Dù có mặt tại miếu Bà vào những ngày cuối tháng hai âm lịch, nhưng chúng tôi có thể thấy rõ không khí đông đúc của những người hành hương về lễ Bà. Sự đông đúc ấy không chỉ ban ngày, mà cả suốt đêm, lượng người đổ về miếu vẫn không hề ngớt.

Theo các tài liệu ghi lại, miếu Bà được xây dựng từ khoảng đầu thế kỉ XVIII khi ông Thoại Ngọc Hầu đến trấn giữ vùng đất Tây Nam. Ông được triều đình giao trọng trách đào kênh Vĩnh Tế, con kênh này dài 100km, rộng 50m, nối Châu Đốc với Hà Tiên. Đây là công trình vĩ đại nhằm mục đích thoát lũ, xả phèn cho đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, khi tiến hành thì liên tục gặp trục trặc, nhiều người chết do tai nạn, bệnh tật hay bị thú dữ tấn công.

Trước tình hình đó, vợ ông là bà Châu Thị Vĩnh Tế đã nghe lời dân làng đến cúng bái tượng Bà, quả nhiên ngay sau đó việc xây dựng diễn ra rất thuận lợi. Không những thế, bà còn khấn vái cầu cho ông Thoại Ngọc Hầu đánh thắng giặc, bảo vệ yên bình cho nhân dân. Về sau, để tạ ơn, bà cho xây dựng lại ngôi miếu to và khang trang hơn.

Theo truyền thuyết, những năm 1820 - 1825, quân Xiêm thường xuyên quấy nhiễu nước ta, có lần chúng đuổi theo dân lên đỉnh núi Sam thì gặp tượng Bà. Chúng ra sức khiêng tượng Bà xuống núi nhưng đến một đoạn thì lạ thay tượng Bà nặng trĩu, không nhấc lên được. Một tên trong đó tức giận làm gãy cánh tay trái của Bà, ngay lập tức hắn bị Bà trừng phạt. Từ đó, Bà thường hiện về tự xưng là Bà Chúa Xứ dạy dân cách lập miếu thờ để Bà phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, tránh được giặc cướp, thoát khỏi dịch bệnh.

Các cửa hàng bán đặc sản An Giang tấp nập về đêm

Trước đây, tượng Bà ngự trên đỉnh núi Sam, gần Pháo Đài. Khi nhìn thấy sự linh ứng, người dân quyết định khiêng tượng Bà về thờ cúng nhưng lạ thay mấy chục thanh niên cường tráng không thể lay chuyển được tượng Bà.

Giữa lúc ấy, có một cô gái “lên đồng” bảo rằng Bà chỉ cần 9 cô gái đồng trinh lên khiêng, quả nhiên tượng Bà được khiêng xuống một cách dễ dàng. Nhưng khi khiêng đến chân núi thì tượng Bà bất ngờ nặng trịch, không thể khiêng một bước nào nữa. Lúc đó các bậc cao niên nghĩ rằng Bà chọn nơi đây để an vị và lập miếu thờ cúng ngay tại vị trí hiện nay.

Những câu chuyện ly kỳ cứ theo thời gian mà dày dặn, mà thêm hư ảo nhưng niềm tin của người dân Nam bộ về sự linh thiêng của Bà thì hoàn toàn có thật. Bởi thế, cứ mỗi dịp đầu năm, mọi người đều mang tất cả tấm lòng thành kính nhất về với Bà Chúa Xứ, để cầu mong được phù hộ một năm mới bình an, hạnh phúc.