Kỳ I: Hành trình bứt phá chuyển dịch kinh tế từ “nâu” sang “xanh”

Hơn một thập kỷ qua, tỉnh Quảng Ninh tập trung triển khai nhiều giải pháp quyết liệt để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng bền vững, xoay quanh 3 trụ cột chính: Thiên nhiên, con người và văn hóa. Chủ trương phát triển công nghiệp xanh, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường đã được lãnh đạo Quảng Ninh coi là nhiệm vụ trọng tâm, từng bước góp phần vào việc xây dựng và phát triển địa phương trở thành một tỉnh kiểu mẫu, giàu đẹp, văn minh và hiện đại.

Đặc biệt, các chiến lược và biện pháp mà Quảng Ninh thực hiện đã thúc đẩy sự phát triển bền vững kinh tế và đặc biệt là du lịch của tỉnh, đóng góp quan trọng vào nguồn thu ngân sách địa phương. Những nỗ lực của Quảng Ninh đã tạo ra một ví dụ mẫu mực về cách bảo vệ và phát triển kinh tế mà không gây hại đến môi trường và văn hóa địa phương.

Kinh tế xanh – hiệu quả lâu dài

Với mục tiêu không đánh đổi môi trường để tăng trưởng kinh tế, những năm qua, tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện nhiều giải pháp để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Điều này đã được thể hiện một cách tập trung, rõ ràng trong các quy hoạch quan trọng của tỉnh. Trong đó có quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch tổng thể phát triển du lịch, quy hoạch môi trường… Những chính sách này cho thấy cam kết mạnh mẽ của Quảng Ninh trong việc bảo vệ môi trường, thúc đẩy sự phát triển xanh và bền vững.

Quảng Ninh quyết tâm chuyển đổi phương thức phát triển kinh tế từ “nâu” sang “xanh, đảm bảo phát triển bền vững. Ảnh: Cổng thông tin điện tử Quảng Ninh

Hiện thực hóa quyết sách chiến lược, mỗi năm Quảng Ninh đầu tư không dưới 3% tổng chi ngân sách địa phương cho môi trường. Những khoản chi tiêu chủ yếu tập trung vào các nhiệm vụ như thu gom xử lý rác thải, nạo vét cống rãnh, vệ sinh môi trường… và triển khai các dự án, đề tài về môi trường.

Đặc thù là tỉnh giàu tài nguyên khoáng sản, nhất là than và vật liệu xây dựng, trong những năm gần đây hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản đã phát triển nhanh cả về quy mô và sản lượng. Để giảm thiểu ảnh hưởng môi trường, Quảng Ninh đã yêu cầu các đơn vị khai thác khoáng sản đã thực hiện nghiêm túc quỹ cải tạo phục hồi môi trường với tổng số tiền hàng nghìn tỷ đồng. Ngoài việc quản lý quỹ cải tạo môi trường, các doanh nghiệp cũng đã quan tâm đầu tư vào việc đổi mới công nghệ và thiết bị trong quá trình khai thác, sản xuất và chế biến khoáng sản. Mục tiêu tăng năng suất, đảm bảo an toàn, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên và giảm thiểu tác động tiêu cực đối với môi trường. Bên cạnh đó, Quảng Ninh cũng đã triển khai một đề án đảm bảo môi trường cấp bách trong ngành khai thác than, với tổng kinh phí trên 5.000 tỷ đồng. Đề án này nhằm tăng cường công tác bảo vệ môi trường trong ngành than và đã đạt được những thành tựu đáng kể.

Ngoài ra, tỉnh đã chấm dứt hoạt động của các cơ sở gây ô nhiễm môi trường. Công tác cải tạo phục hồi môi trường ở các bãi thải cũng được thực hiện một cách hiệu quả. Xử lý nước thải mỏ trước khi xả ra môi trường đạt quy chuẩn, và các phương án sử dụng đất đá thải mỏ thay thế đất đá khai thác tự nhiên đã giảm áp lực cho bãi thải mỏ, bảo vệ môi trường và đảm bảo an toàn cho khu vực dân cư.

Đáng chú ý, Quảng Ninh đã tăng cường ứng dụng công nghệ tiên tiến trong phòng ngừa và kiểm soát ô nhiễm môi trường. Việc bố trí kinh phí để triển khai nhiều đề án nghiên cứu khoa học công nghệ liên quan đến bảo vệ môi trường là một bước quan trọng trong việc tận dụng công nghệ để giảm thiểu ô nhiễm. Bên cạnh các giải pháp về khoa học và công nghệ, Quảng Ninh cũng đã tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực bảo vệ môi trường thông qua hội nghị và hội thảo quốc tế. Tỉnh đã xúc tiến các dự án sử dụng nguồn vốn hợp tác quốc tế để thực hiện các nhiệm vụ và dự án liên quan đến bảo vệ môi trường. Trong đó, Nhật Bản đã đóng góp nhiều ODA (Official Development Assistance) để hỗ trợ các dự án như khảo sát công nghệ cải thiện môi trường và thí điểm xử lý ô nhiễm. Điều này thể hiện sự hợp tác quốc tế quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và sử dụng nguồn vốn quốc tế để cải thiện môi trường ở Quảng Ninh.

Ông Cao Tường Huy, Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh cho hay, trong hơn thập kỷ qua, công tác quản lý và bảo vệ môi trường đã được các cấp ủy, chính quyền và hệ thống chính trị Quảng Ninh đặc biệt quan tâm. Nhờ đó, ý thức và trách nhiệm về bảo vệ môi trường của người dân, tổ chức và doanh nghiệp đã được nâng lên đáng kể. Môi trường tỉnh Quảng Ninh đã được cải thiện, mức độ ô nhiễm môi trường ở nhiều khu vực được kiểm soát.

"Điều này thể hiện sự cam kết của tỉnh Quảng Ninh trong việc đảm bảo sự phát triển bền vững, bảo vệ môi trường tự nhiên và tài nguyên. Việc cải thiện môi trường không chỉ mang lại lợi ích cho thế hệ hiện tại mà còn là sự đầu tư cho tương lai, để môi trường tại Quảng Ninh tiếp tục tươi đẹp và bền vững cho những thế hệ sau", lãnh đạo Quảng Ninh nhấn mạnh.

Đột phá tăng trưởng kinh tế

Xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm phát triển kinh tế là: Nhanh, bền vững, đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”, những năm qua, Quảng Ninh đã đưa ra nhiều giải pháp hiệu quả nhằm đổi mới mô hình tăng trưởng. Trọng tâm là chuyển từ mô hình tăng trưởng truyền thống dựa vào tài nguyên hữu hạn sang mô hình tăng trưởng xanh, giảm bớt sự phụ thuộc vào các yếu tố không bền vững như tài nguyên hữu hạn, và thúc đẩy các yếu tố bền vững.

Hạ tầng Quảng Ninh phát triển theo hướng đồng bộ, hiện đại. Ảnh: Cổng thông tin điện tử Quảng Ninh

Để thúc đẩy tăng trưởng bền vững và chuyển đổi sang mô hình “xanh”, Quảng Ninh đã tập trung vào việc đầu tư hạ tầng liên quan đến thương mại và du lịch. Tỉnh đã kêu gọi đầu tư từ nhiều nguồn để xây dựng, hoàn thiện và tận dụng tối đa hệ thống cơ sở hạ tầng du lịch và dịch vụ. Hệ thống hạ tầng này được tích hợp với mạng lưới giao thông toàn diện và liên quan chặt chẽ đến việc khai thác hiệu quả các cửa khẩu biên giới, cảng hàng không và cảng biển.

Đồng thời, Quảng Ninh đã đa dạng hóa các sản phẩm du lịch và phát triển các chuỗi sản phẩm du lịch đa dạng, đặc biệt và hiện đại như khu du lịch quốc tế và sân golf Tuần Châu, khu nghỉ dưỡng Legacy Yên Tử - MGallery, khu du lịch cao cấp Vinpearl Hạ Long, di tích lịch sử và văn hóa như chùa Ngọa Vân - Hồ Thiên, sân golf Đông Triều, công viên Hạ Long, khu nghỉ dưỡng khoáng nóng Quang Hanh ở TP. Cẩm Phả, quần thể du lịch nghỉ dưỡng và sân golf FLC Hạ Long, và nhiều dự án khác.

Nhằm kiến tạo những bước tiến quan trọng cho ngành dịch vụ vận tải, Quảng Ninh đã dồn lực đầu tư vào các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm. Cụ thể, tỉnh đã hoàn thành và đưa vào sử dụng các công trình như đường cao tốc Vân Đồn - Móng Cái, đường bao biển nối TP Hạ Long với TP Cẩm Phả, cầu Cửa Lục 1 (cầu Tình Yêu), đường nối KCN Cái Lân qua KCN Việt Hưng đến đường cao tốc Hạ Long - Vân Đồn… Nhờ những cơ sở hạ tầng này, dịch vụ vận tải đã trải qua sự tăng trưởng tích cực.

Để thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, Quảng Ninh đã tập trung vào tăng tỷ trọng ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, công nghệ cao, công nghệ thông minh và ngành thân thiện với môi trường vào sản lượng kinh tế toàn tỉnh (GRDP) và thu ngân sách. Đồng thời, tỉnh đã xác định chủ trương phát triển một cách hợp lý và bền vững ngành công nghiệp khai khoáng, với ngành than đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng theo quy hoạch.

Trong thời gian gần đây, Quảng Ninh trở thành một điểm sáng trong việc thu hút đầu tư. Một loạt nhà đầu tư chiến lược từ trong và ngoài nước đã đến Quảng Ninh và nhanh chóng triển khai các dự án của họ với các công trình quy mô khu vực và quốc tế. Các dự án nổi bật bao gồm cảng hàng không quốc tế Vân Đồn, đường cao tốc Hải Phòng - Hạ Long - Vân Đồn - Móng Cái, Công viên Đại Dương, khách sạn Vinpearl, FLC Hạ Long, Bệnh viện quốc tế Vinmec, Trường học quốc tế Singapore, Nhà máy sản xuất linh kiện thiết bị điện tử của Foxconn, Tổ hợp công nghiệp ô tô Thành Công, và nhiều dự án khác.

Chỉ tính từ đầu nhiệm kỳ 2020-2025 cho đến nay, Quảng Ninh đã thành lập 5.398 doanh nghiệp và đơn vị phụ thuộc mới, nâng tổng số doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh lên 17.105 doanh nghiệp, với số vốn đăng ký lên tới 381.000 tỷ đồng. Tổng số vốn đầu tư ngoài ngân sách thu hút vào địa bàn tỉnh đạt 430.734 tỷ đồng, trong đó đã thực hiện việc cấp mới và điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho 70 dự án, với tổng vốn đăng ký đạt 120.108 tỷ đồng. Ngoài ra, có 26 dự án FDI được cấp mới và điều chỉnh, với tổng số vốn đăng ký đạt 3,614 tỷ USD, gấp 3,6 lần so với nửa nhiệm kỳ 2015-2020.

Đặc biệt, từ năm 2017 đến năm 2022, Quảng Ninh luôn xuất sắc giành vị trí dẫn đầu về chất lượng điều hành kinh tế. Đây được đánh giá là một trong những địa phương có nhiều điểm sáng trong thu hút đầu tư và cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Danh hiệu quán quân lần thứ 6 liên tiếp về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2022 thực sự là một thành tựu đáng tự hào, phản ánh sự nỗ lực không ngừng của chính quyền và nhân dân trong phát triển kinh tế và cạnh tranh ở cấp tỉnh.

Quảng Ninh liên tục giữ vị trí "quán quân" PCI. Ảnh: VGP

Không chỉ tập trung vào phát triển kinh tế mà Quảng Ninh còn quan tâm đến phát triển văn hóa, xã hội và con người. Tỉnh đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới tại 100% địa phương cấp xã, cấp huyện và tỉnh Quảng Ninh. Đồng thời đưa vào sử dụng nhiều công trình chiến lược, đóng góp cho phát triển kinh tế và xã hội. Trong phòng chống dịch COVID-19 và thích ứng an toàn, Quảng Ninh thể hiện sự chủ động trong việc đối phó với đại dịch. Tỉnh đã duy trì địa bàn an toàn, ổn định và phát triển trong tình hình bình thường mới. Thành công trong việc thích ứng an toàn và duy trì tăng trưởng kinh tế đã là những kết quả đáng chú ý, được cả nước ghi nhận.

Ông Nguyễn Xuân Ký - Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Quảng Ninh khẳng định, những năm tới Quảng Ninh sẽ tiếp tục hướng tới mục tiêu tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng, cạnh tranh công bằng, bình đẳng trong tiếp cận các nguồn lực, đặc biệt là đất đai, lao động giữa các doanh nghiệp, các nhà đầu tư, các thành phần kinh tế, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ.

“Lãnh đạo Quảng Ninh cũng luôn chủ động nhận diện kịp thời những mâu thuẫn trong thực tiễn quản lý, cũng như những khó khăn, thách thức của người dân và doanh nghiệp gặp phải để tìm cách tháo gỡ, giải quyết với tư duy "chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy phục vụ”, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Quảng Ninh khẳng định.

Kỳ II: Du lịch - ngành kinh tế mũi nhọn