Kiến nghị loạt giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong công tác lập quy hoạch

Cần tập trung nguồn lực, bảo đảm chất lượng quy hoạch

Tại phiên họp, ông Vũ Hồng Thanh - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Phó trưởng đoàn giám sát cho biết, công tác lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch và lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch đã được triển khai tích cực.

Trong tổng số 111 quy hoạch được lập theo quy định của Luật Quy hoạch có 108/111 quy hoạch đã được phê duyệt nhiệm vụ, trong đó 40/42 quy hoạch cấp quốc gia, 6/6 quy hoạch vùng, 62/63 quy hoạch tỉnh.

Ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội phát biểu tại phiên họp

Đến nay, có 07/111 quy hoạch đã được quyết định hoặc phê duyệt, bao gồm: Quy hoạch sử dụng đất quốc gia, 04 quy hoạch ngành quốc gia trong lĩnh vực giao thông vận tải; Quy hoạch vùng đồng bằng sông Cửu Long và Quy hoạch tỉnh Bắc Giang.

Ngoài ra, nhiều quy hoạch các cấp cũng đang trong quá trình tiếp tục đẩy nhanh tiến độ triển khai. “Về cơ bản, các nhiệm vụ lập quy hoạch được phê duyệt trong thời gian qua đã tuân thủ quy trình, thủ tục, nội dung quy định tại Luật Quy hoạch, Nghị định số 37/2019/NĐ-CP ngày 07/5/2019 của Chính phủ” - ông Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh.

Kinh phí lập quy hoạch đã được quan tâm bố trí. theo Báo cáo số 2553/BKHĐT-QLQH ngày 18/4/2022 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng số vốn dự toán kinh phí lập quy hoạch đã duyệt là 4.367,99 tỷ đồng, trong đó, vốn của các Bộ, ngành là 1.243,63 tỷ đồng; của 56 địa phương là 3.124,36 tỷ đồng. Tổng số vốn đã giải ngân tính đến 28/2/2022 của các Bộ, ngành là 244,687 tỷ đồng (bằng 19,67%); các địa phương là 1.147,45 tỷ đồng (bằng 36,72%).

Bên cạnh đó, nhiều cơ quan, đơn vị, tổ chức, chuyên gia tư vấn về quy hoạch trên cả nước đã được huy động, cơ bản các Bộ, ngành và địa phương đã lựa chọn được đơn vị tư vấn lập quy hoạch và chủ yếu theo hình thức liên danh tư vấn.

Nhìn chung, hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội có tác động lớn, tích cực đã thúc đẩy Chính phủ quan tâm tháo gỡ, khó khăn, vướng mắc, các Bộ, ngành, địa phương chú ý tập trung nguồn lực tổ chức thực hiện để kịp tiến độ và bảo đảm chất lượng công tác quy hoạch; một số ngành, địa phương đã có nhiều cố gắng, khắc phục các vướng mắc, khó khăn để hoàn thành các quy hoạch được giao.

Tuy nhiên, đoàn giám sát cho rằng, mặc dù việc triển khai các công tác quy hoạch đã cơ bản bảo đảm tuân thủ đúng các quy định về quy trình, thủ tục, nội dung theo Luật Quy hoạch, tuy nhiên, đối với chất lượng của các quy hoạch này cần phải có thời gian kiểm nghiệm trên thực tiễn mới có đủ cơ sở để đánh giá đầy đủ, toàn diện, chính xác.

Đồng thời, chất lượng quy hoạch sẽ khó được bảo đảm nếu cố gắng thực hiện mục tiêu của Chính phủ là phê duyệt toàn bộ các quy hoạch trước ngày 31/12/2022.

Nhận định tiến độ lập quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030 chậm so yêu cầu của thực tiễn, ông Vũ Hồng Thanh nêu, việc chậm quyết định hoặc phê duyệt quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch ngành, quy hoạch tỉnh, quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành đã gây khó khăn cho việc dự báo về thị trường, ảnh hưởng đến thu hút đầu tư do nguy cơ thiếu quỹ đất.

Bên cạnh đó, ảnh hưởng đến đầu tư, sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và cuộc sống của người dân, ảnh hưởng đến việc cụ thể hóa chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước tác động đến sự phát triển của đất nước, nhất là việc thực hiện các mục tiêu Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021- 2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025.

“Do đó, việc ưu tiên tập trung nguồn lực và công tác chỉ đạo để sớm hoàn thành các quy hoạch quan trọng, bảo đảm chất lượng các quy hoạch thời kỳ 2021-2030 tầm nhìn đến năm 2050 là thực sự cần thiết” - ông Vũ Hồng Thanh nói.

Đề nghị cho phép áp dụng hình thức chỉ định thầu

Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác lập quy hoạch, Đoàn giám sát kiến nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch và một số giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, nâng cao chất lượng và đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành.

Thứ nhất, về các giải pháp cần thiết phải triển khai ngay để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc lập quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030, ông Vũ Hồng Thanh nêu, kiến nghị cho phép Chính phủ thực hiện các giải pháp thúc đẩy công tác lập quy hoạch cho đến khi Luật Quy hoạch được sửa đổi và có hiệu lực thi hành.

Trong đó, nội dung chủ yếu gồm: Hướng dẫn chi tiết nội dung, mức độ, quy trình phối hợp giữa các cơ quan có liên quan trong quá trình tích hợp quy hoạch để lập quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh bảo đảm tuân thủ quy định của Luật Quy hoạch khắc phục việc còn cách hiểu khác nhau trong quá trình lập quy hoạch, bảo đảm làm rõ sự phối hợp giữa các cơ quan tham gia vào quá trình lập quy hoạch.

Đặc biệt, cho phép áp dụng hình thức chỉ định thầu để lựa chọn đơn vị tư vấn lập quy hoạch cấp quốc gia và quy hoạch vùng chưa lựa chọn được tư vấn bảo đảm chất lượng, hiệu quả, chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, tuy nhiên, cần hạn chế việc 01 tư vấn cùng lúc thực hiện nhiều nhiệm vụ tư vấn khó bảo đảm được chất lượng công việc.

Đồng thời, cho phép lập đồng thời các quy hoạch; điều chỉnh quy hoạch cấp thấp hơn khi có nội dung không thống nhất với quy hoạch cấp cao hơn theo hướng không phải thực hiện quy trình lập nhiệm vụ quy hoạch; rút gọn quy trình thẩm định, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch. Cho phép sử dụng từ nguồn kinh phí chi thường xuyên theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước để chi cho việc điều chỉnh quy hoạch trong trường hợp này.

Thứ hai, về các giải pháp trong dài hạn, Chính phủ chỉ đạo tổng kết toàn diện tình hình triển khai thực hiện Luật Quy hoạch, Luật Xây dựng, Luật Quy hoạch đô thị, Luật Đất đai, Luật Đấu thầu và các luật, pháp lệnh có liên quan đến quy hoạch; kiến nghị các giải pháp sửa đổi, bổ sung các luật, pháp lệnh này để để xuất đưa vào trong chương trình xây dựng pháp luật, pháp lệnh hằng năm nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về công tác quy hoạch...