Không nên đưa ra những suy đoán về nguyên nhân gây sạt lở!
Bộ trưởng Trần Hồng Hà thông tin, trong những ngày mưa lũ tại miền Trung vừa qua, có những ngày lượng mưa ở Quảng Nam lên đến trên 500mm/1 ngày. “Có những nơi trong suốt giai đoạn đó là lượng mưa được tính toán vượt qua con số từ 2.000 - 4.000mm. Có thể nói là trời đổ nước xuống chứ không phải là mưa nữa”- Bộ trưởng Hà nhìn nhận.
Bộ trưởng Hà nói thêm, những điểm sạt lở nghiêm trọng vừa qua như khu kiểm lâm 67 Phong Điền, Cha Lo, Minh Hóa; khu vực Binh đoàn 337 Hướng Hóa, Trà Leng, Trà Vân, Nam Trà My, Quảng Nam; Phước Lộc, Phước Sơn; vùng sạt lở Rào Trăng 3 là những khu vực ở độ cao từ 300 - 900m.
| Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà phát biểu tại phiên thảo luận sáng ngày 5/11/2020 |
Những tài liệu về địa chất địa hình khu vực này cũng đã được Bộ trưởng Hà chia sẻ tại nghị trường. Yếu tố chung là: các khu vực này nằm trong đứt gãy địa chất và các đứt gãy này trong thời gian vừa qua đã có sự cà sát, tạo ra độ phong hóa từ 9-16m. Cũng quá trình đó, độ phong hóa này đã tạo ra đất, cát, sét, sỏi với độ gắn kết rất thấp và nằm trên địa hình đồi núi dốc, trọng lực trượt và độ dốc của sông, suối đều theo hình chữ V, vì thế luôn luôn nằm trong một động thái địa chất kiến tạo, đó là đứt gãy do tai biến địa chất đã hình thành.
Quá trình địa chất đó luôn làm cho đất đá bị nát vụn và thành phần đất đá như đã báo cáo, với cộng thêm với vấn đề ngoại sinh đó là một lượng mưa lớn, theo tính toán, trong vòng khoảng 5 - 10 ngày mà lượng mưa 100mm thì tất cả những khu vực này đều dẫn đến nguy cơ sạt lở. Lượng mưa ngày 500mm cũng làm gia tăng trọng lực trượt của đất và làm cho sự gắn kết của các mảng trượt, cộng với vấn đề địa chất nội sinh đang hoạt động.
Đặc biệt, ở đây còn có thêm sự kết hợp của các yếu tố cấu thành tổ hợp các thiên tai, thiên tai từ sạt lở đất nhỏ gắn với đồi núi dốc và các sông suối hẹp tạo nên những biển hồ nước và kích hoạt các hoạt động địa chất nội sinh đó là hoạt động trượt.
“Nên nếu chúng ta kết luận là do thủy điện thì ở đây chưa có vấn đề do thủy điện và thủy điện Trà Leng 3 thì hiện nay chưa xây dựng. Tôi muốn nói là chúng ta không nên đưa ra những suy đoán mà phải dựa trên cơ sở khoa học” - Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định.