Khởi động Dự án “Đào tạo và mô phỏng hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải tại Việt Nam”

Sự kiện do Chương trình Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Đông Nam Á (ETP) phối hợp với Cục Biến đổi Khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức.

Hội thảo có sự tham dự của đại diện các Bộ: Công Thương, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Giao thông vận tải, Kế hoạch và Đầu tư, Xây dựng, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Đại sứ quán Anh, Đại sứ quán Đan Mạch cùng các tổ chức liên quan.

Đây là một trong những hỗ trợ của ETP dành cho Bộ Tài nguyên và Môi trường nhằm thúc đẩy phát triển thị trường các-bon tại Việt Nam, dự kiến sẽ được thí điểm từ năm 2025 và chính thức vận hành vào năm 2028.

Là một bên tham gia Thỏa thuận Paris, Việt Nam đã cam kết giảm nhẹ phát thải khí nhà kính với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính 15.8% vô điều kiện (bằng nguồn lực trong nước) và 43.5% có điều kiện (với hỗ trợ quốc tế) vào năm 2030 so với kịch bản phát triển thông thường.

Dựa trên mục tiêu quốc gia này, các mục tiêu và biện pháp giảm phát thải khí nhà kính cụ thể được xây dựng cho 5 ngành chính gồm: Năng lượng, giao thông, các quy trình công nghiệp, xây dựng và chất thải. Tương ứng, các doanh nghiệp phát thải lớn trong 5 ngành này sẽ phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính và các biện pháp giảm phát thảikhí nhà kính.

Phát biểu tại hội thảo, bà Mai Kim Liên- Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu - cho biết: Hội thảo ngày hôm nay là cơ hội để các chuyên gia trình bày, giới thiệu công cụ mô phỏng và kế hoạch tổ chức các khóa tập huấn sử dụng công cụ mô phỏng hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính. "Tôi hy vọng rằng, các đại biểu tham dự hội thảo ngày hôm nay sẽ có những đóng góp quý báu để nhóm chuyên gia xây dựng kế hoạch và triển khai các khóa tập huấn đạt hiệu quả, góp phần quan trọng trong thiết kế, xây dựng và vận hành sàn giao dịch hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon theo lộ trình Chính phủ đặt ra"- bà Mai Kim Liên nói.

Nhằm giúp các doanh nghiệp đạt được các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính một cách linh hoạt, với chi phí thấp, Chính phủ đã quy định việc thiết lập hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính (ETS) và tín chỉ các-bon tại Nghị định số 06/2022/NĐ-CP ngày 07 tháng 01 năm 2022 về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn. Tuy nhiên, việc thiết lập thành công, quản lý và vận hành hiệu quả ETS ở Việt Nam cần có các sáng kiến và đa dạng hoạt động tăng cường năng lực ở các quy mô khác nhau nhằm nâng cao hiểu biết về ETS cho các bên liên quan, bao gồm cả các nhà hoạch định chính sách.

Mục tiêu chính của hỗ trợ kỹ thuật này nhằm xây dựng và tổ chức các khóa đào tạo về ETS cho các bên liên quan bao gồm các nhà hoạch định chính sách, viện nghiên cứu, trường đại học, tổ chức tài chính, đại diện truyền thông và đặc biệt là các doanh nghiệp phát thải lớn – những đơn vị sẽ tham gia trực tiếp vào ETS của Việt Nam trong tương lai.

Ông John Robert Cotton, Quản lý chương trình cấp cao, Quỹ đối tác chuyển dịch năng lượng (ETP: Tại COP 26 Việt Nam đã cam kết thực hiện Net zezo, với nền tảng cho nền kinh tế hiện đại, có những tác động ngoại lai và chúng ta phải tính đến những tá động này. Kinh tế là do con người tạo ra chúng ta có thể thay đổi, mô hình ETS là mô hình có thể làm được điều đó nhằm thúc đẩy phát triển xanh, giảm phát thải khí nhà kính.

Các khóa đào tạo trong hoạt động hỗ trợ kỹ thuật này sẽ sử dụng công cụ mô phỏng thị trường các-bon được điều chỉnh riêng phù hợp cho bối cảnh của Việt Nam.

Đồng thời, trang web về ETS cũng sẽ được xây dựng để cung cấp kiến thức, nâng cao nhận thức và sự sẵn sàng của các bên liên quan về ETS trong tương lai tại Việt Nam.

Ngoài ra, hỗ trợ kỹ thuật này sẽ tổng hợp các khuyến nghị chính sách cho việc thiết kế và triển khai ETS ở Việt Nam dựa trên việc phân tích các bài học kinh nghiệm và tác động của ETS đối với quá trình chuyển dịch năng lượng.

Tại hội thảo khởi động, các chủ đề chính sẽ được trình bày bởi các nhà hoạch định chính sách và chuyên gia trong nước và quốc tế bao gồm: Đại diện Cục Biến đổi khí hậu: Giới thiệu thiết kế và lộ trình triển khai ETS của Việt Nam. Karolien Casaer-Diez, chuyên gia thị trường các-bon quốc tế (South Pole): Sự phát triển của các ETS trên thế giới và vai trò của ETS trong quá trình chuyển dịch năng lượng và đạt được các mục tiêu NDC ở Việt Nam; ông Josh Margolis, chuyên gia mô phỏng thị trường các-bon (VNEEC): Giới thiệu về CarbonSim - công cụ mô phỏng thị trường các-bon hiệu quả để hiểu về ETS.

Bà Đặng Hồng Hạnh - Trưởng nhóm/chuyên gia về chính sách biến đổi khí hậu (VNEEC): "Kế hoạch thực hiện và tiến độ hỗ trợ kỹ thuật “Đào tạo và mô phỏng hệ thống thương mại phát thải tại Việt Nam”.

Những công ty có nghĩa vụ tuân thủ ETS có 2 nhóm lựa chọn – tự đầu tư giảm phát thải hoặc giao dịch trên ETS và thị trường các-bon. Việc giảm thiểu tại nguồn có thể bao gồm cải tiến hiệu quả sản xuất, thay đổi quy trình, chuyển đổi nhiên liệu, kiểm soát hạ nguồn hoặc đơn giản là ngừng hoạt động. Thị trường các-bon có các buổi đấu giá hạn ngạch do chính phủ tổ chức, giao dịch trên sàn hoặc giao dịch OTC. Thông thường, có thể sử dụng hai sản phẩm khác nhau – hạn ngạch do chính phủ ban hành hoặc bù trừ tín chỉ các-bon được Chính phủ phê duyệt. Cả hai phương án gồm tự giảm phát thải tại nguồn và các lựa chọn liên quan đến thị trường đều có yêu cầu về vốn và lợi ích kinh tế khác nhau.

“Để thực hiện việc thí điểm ETS vào năm 2025 theo kế hoạch của chính phủ, cần đào tạo và xây dựng năng lực cho các bên liên quan về kiến thức trong việc phát triển và thực hiện mua bán trao đổi hạn ngạch như một công cụ chính sách hiệu quả về mặt tài chính nhằm giảm phát thải khí nhà kính và tạo điều kiện cho việc xây dựng hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải”- bà Liên khẳng định.

Có nhiều hình thức đào tạo và nâng cao năng lực khác nhau để cung cấp kiến thức toàn diện, chuyên sâu về thiết kế và triển khai ETS cho người tham gia. Trong số các hình thức này, phần mềm mô phỏng là công cụ hữu ích hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp chuẩn bị cho việc giao dịch phát thải ở các quốc gia mới triển khai ETS như Việt Nam.

Ông Nguyễn Văn Minh - Trưởng phòng Phòng Kinh tế và Thông tin Biến đổi khí hậu, Cục Biến Đổi Khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường - cho biết: Mô phỏng thị trường các-bon là các chương trình, mô hình, môi trường ảo và trò chơi cho phép các bên liên quan tham gia vào quá trình mô phỏng thiết kế hoặc tham gia vào một ETS. Đây là một phương án chi phí thấp và ít rủi ro để xây dựng năng lực cho các nhà hoạch định chính sách và các công ty phải tham gia ETS.

“Quá trình học tập trải nghiệm từ các công cụ này giúp nâng cao hiểu biết về ETS, thúc đẩy sự ủng hộ cho ETS như một lựa chọn chính sách và minh họa các kết quả của chính sách là một chức năng của thiết kế công cụ mô phỏng. Cuối cùng, những công cụ này cung cấp cho các bên liên quan cơ hội an toàn và không có rủi ro để thử nghiệm những ý tưởng mới, thử lỗi và rút ra bài học có thể đẩy nhanh việc áp dụng TS hiệu quả”-ông Minh nhấn mạnh.