Huyền thoại "con đường tiền tệ"

“Con đường tiền tệ” mà ngành ngân hàng cùng với cả dân tộc đã tạo nên, thể hiện được sự sáng tạo của cha ông, của lớp lớp cán bộ, chiến sĩ ngân hàng đã đóng góp vào cuộc giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Ngày hôm nay, ngành ngân hàng lại tiếp tục thực hiện sứ mệnh đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và tham gia hội nhập toàn cầu.

Ông Nguyễn Kim Anh - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam - chia sẻ, giai đoạn 1954 - 1975, nhiệm vụ nhận viện trợ, chế biến tiền, phân phối tiền để mua lương thực, vũ khí, thuốc men cho chiến trường miền Nam rất khó khăn. Cũng từ đó, câu chuyện về đồng đô la trong kháng chiến chống Mỹ đã trở thành câu chuyện kỳ lạ. Ngày nay, nhiều người chưa hiểu làm sao chỉ với số người ít ỏi, máy móc lạc hậu, quá trình vận chuyển thô sơ mà hàng trăm triệu đô la của bạn bè quốc tế viện trợ vẫn kịp thời vượt qua bom đạn, sự kiểm soát gắt gao của địch để đến với các chiến trường ác liệt ở miền Nam phục vụ kháng chiến.

Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ Chính trị và Trung ương Cục miền Nam mang bí số B29 (Trung ương), C32 (bộ phận kho quỹ của Ban Kinh - Tài) và B6 (Ban Tài chính đặc biệt), các cán bộ, chiến sĩ ngành ngân hàng đã vượt mọi khó khăn, nguy hiểm của bom đạn và sự kiểm soát gắt gao của địch để chi viện cho chiến trường miền Nam. Theo lời kể của ông Lê Hoàng, thời đó là đại diện của Vietcombank tại Paris và các nước Bắc Âu, nguyên Phó Thống đốc Ngân hàng Quốc gia Việt Nam: “Lúc đầu chúng ta vận chuyển tiền theo hình thức tiền mặt (gọi là phương thức AM) nhưng rất khó khăn, tốn kém, nguy hiểm, sau đó chuyển sang phương thức FM (phương thức chuyển khoản). Đây là phương thức nhanh chóng, an toàn, giúp việc vận chuyển tiền từ quỹ đặc biệt ở Hà Nội vào Nam rút từ 30 ngày xuống còn 6 ngày và sau đó chỉ còn 30 phút. Bên cạnh đó, còn có một đường dây bí mật làm nhiệm vụ đổi ngoại tệ và tiếp nhận các nguồn viện trợ của bạn bè quốc tế”.

Sau 10 năm làm nhiệm vụ, đến tháng 4/1975, các cán bộ, chiến sĩ ngành ngân hàng đã chuyển tiền chi viện cho chiến trường miền Nam khoảng 1 tỷ USD, hàng tỷ tiền Sài Gòn và hàng trăm triệu tiền Campuchia, kíp Lào, bath Thái Lan…, góp phần vào thắng lợi chung của đại thắng mùa Xuân năm 1975.

Sau ngày giải phóng thống nhất đất nước, không còn chiến tranh, không còn bom rơi, đạn nổ nhưng “con đường tiền tệ” vẫn được tiếp tục. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã khẩn trương tiếp quản và cải tạo hệ thống ngân hàng, thực hiện thống nhất tiền tệ trong cả nước, ban hành và thực hiện nhiều biện pháp về tiền tệ, tín dụng, quản lý ngoại hối, thanh toán, góp phần ổn định kinh tế và lưu thông tiền tệ. Ngày 2/5/1978, đồng tiền mới của Ngân hàng Nhà nước chính thức được phát hành trên toàn lãnh thổ Việt Nam, đánh dấu thời kỳ phát triển mới của tiền tệ nước ta.

Từ năm 1985 đến nay, hệ thống ngân hàng từng bước đổi mới và phát triển, hoàn thiện mô hình tổ chức, thể chế pháp lý, công nghệ và dịch vụ. Ngân hàng Nhà nước đã điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, phù hợp với diễn biến của nền kinh tế, góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đẩy mạnh hợp tác quốc tế.

Đặc biệt, từ năm 2011 đến nay, ngành ngân hàng đã nỗ lực vượt qua khó khăn do ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 và những khó khăn nội tại tích tụ từ nhiều năm qua để duy trì được sự ổn định của thị trường tiền tệ, giảm nhanh mặt bằng lãi suất, ổn định tỷ giá, tăng tỷ lệ dự trữ ngoại hối, thị trường vàng được quản lý chặt, ngân hàng yếu kém và nợ xấu được xử lý một cách căn bản. Những kết quả này đã góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp, giữ nhịp tăng trưởng và bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao tín nhiệm quốc gia trên thị trường quốc tế. Đặc biệt, kết quả này góp phần nâng cao niềm tin của công chúng đối với hệ thống ngân hàng sau giai đoạn khó khăn và tái cơ cấu.