Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam đang bước sang giai đoạn mở rộng quy mô, chiều sâu

Lan toả mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp sáng tạo

Trong 2 ngày 20-21/12/2024, sự kiện Ngày hội Khởi nghiệp Đổi mới Sáng tạo tỉnh Vĩnh Phúc lần thứ hai (Techfest VinhPhuc 2024) diễn ra tại tỉnh Vĩnh Phúc.

Đây là hoạt động được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trọng điểm trong khuôn khổ Đề án 844 về Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia. Với chủ đề “Vĩnh Phúc - Tiên phong sáng tạo, khát vọng đổi mới”, sự kiện đánh dấu những nỗ lực của tỉnh trong việc thúc đẩy khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, tạo nền tảng phát triển kinh tế tri thức và công nghiệp hiện đại.

Phát biểu tại sự kiện, ông Hoàng Minh, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, trong khoảng 10 năm qua, Việt Nam đã vượt qua giai đoạn khởi nghiệp sáng tạo đầu tiên bằng cách xây dựng nền tảng cơ bản về thể chế, thiết lập các tổ chức và mạng lưới hỗ trợ, phát triển cộng đồng, thúc đẩy văn hóa khởi nghiệp sáng tạo, thu hút sự tham gia của các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp vừa và nhỏ, thu hút sự tham gia của các trường đại học, viện nghiên cứu, quỹ đầu tư… và đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ.

Dưới sự chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, là cơ quan được giao chức năng quản lý nhà nước về khởi nghiệp sáng tạo, trong những năm qua, Bộ Khoa học và Công nghệ đã cùng các Bộ, ban, ngành, các địa phương, tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức chung tay, đồng hành thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam phát triển.

Đặc biệt, tinh thần khởi nghiệp sáng tạo đã được lan tỏa mạnh mẽ đến các địa phương, vùng miền trong cả nước. Tiêu biểu có thể kể đến hoạt động khởi nghiệp sáng tạo tại Hà Nội, Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh, Quảng Ninh, Bình Dương, Vĩnh Phúc…

Hoạt động khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam không chỉ được thúc đẩy và lan toả mạnh mẽ trong cả nước mà còn tiếp tục được mở rộng và phát triển ở các kỳ Techfest quốc tế tại Hoa Kỳ, Australia, Singapore, Hàn Quốc, và các hoạt động quốc tế khác của các bộ, ngành, địa phương với mục tiêu quảng bá hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam ra thế giới, đồng thời thu hút nguồn lực tài chính, chuyên gia từ các quỹ đầu tư, tổ chức hỗ trợ của các nước cho Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt nam.

Năm 2024, Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới công bố Việt Nam tăng 2 bậc chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu so với năm 2023, xếp thứ 44/133 quốc gia, nền kinh tế.

"Năm 2024, bức tranh của hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam có hơn 4.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, trong đó có 2 kỳ lân, 11 doanh nghiệp được định giá trên 100 triệu USD, hơn 1.400 tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp, 202 khu làm việc chung; 208 quỹ đầu tư; 35 tổ chức thúc đẩy kinh doanh; 79 cơ sở ươm tạo, khoảng 170 trường đại học/cao đẳng hoạt động khởi nghiệp sáng tạo, hình thành hơn 20 trung tâm khởi nghiệp sáng tạo tại địa phương và quốc gia" - ông Hoàng Minh nêu.

Năm 2023, Việt Nam đã thu hút được 529 triệu USD vốn đầu tư mạo hiểm cho khởi nghiệp sáng tạo, điều này cho thấy tiềm năng tăng trưởng và sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư quốc tế.

Cũng trong năm 2024, Việt Nam xếp hạng thứ 56, tăng 2 hạng so với năm 2023 trong bảng xếp hạng Chỉ số hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu của Startup Blink, Thủ đô Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh lọt vào top 200; thành phố Đà Nẵng lọt top 1000 thành phố khởi nghiệp toàn cầu.

Tăng cường liên kết vùng trong phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp

Theo Thứ trưởng Hoàng Minh, Vĩnh Phúc là tỉnh nằm trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, cửa ngõ của Thủ đô Hà Nội, là cầu nối giữa các tỉnh phía Tây Bắc với Hà Nội và đồng bằng châu thổ sông Hồng, vì vậy có vai trò rất quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế vùng và quốc gia.

Hoạt động khởi nghiệp sáng tạo tại tỉnh Vĩnh Phúc những năm qua luôn nhận được sự quan tâm mạnh mẽ của lãnh đạo địa phương. Chẳng hạn như năm 2020, Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 18/2020/NQ-HĐND, quy định một số nội dung và mức chi để thực hiện Đề án Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh.

Năm 2021, UBND tỉnh Vĩnh Phúc và Bộ Khoa học và Công nghệ đã ký kết Chương trình số 10/CTPH-UBND-BKHCN về phối hợp hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giai đoạn 2021-2025.

Chương trình này đặt mục tiêu hình thành và phát triển Trung tâm Khởi nghiệp Đổi mới Sáng tạo tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn đến năm 2025, tầm nhìn 2030, với định hướng phát triển mở rộng quy mô ra tầm khu vực và quốc gia, kết nối chặt chẽ với các hoạt động khởi nghiệp sáng tạo quốc gia và quốc tế, trở thành điển hình cho hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo vùng Đồng bằng sông Hồng. Đây chính là những tiền đề và dấu mốc quan trọng, góp phần thúc đẩy sự hình thành và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tại tỉnh.

Techfest Vĩnh Phúc 2024 với chủ đề: "Vĩnh Phúc - Tiên phong sáng tạo, khát vọng đổi mới" là lần thứ hai tỉnh Vĩnh Phúc tổ chức sự kiện quan trọng này. Đây là một diễn đàn quan trọng để các nhà khởi nghiệp, nhà đầu tư, các chuyên gia, các nhà khoa học cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức, và tìm kiếm cơ hội hợp tác. Đồng thời, là dịp để chúng ta cùng nhau nhìn lại những thành tựu đã đạt được, đồng thời thảo luận về những thách thức và giải pháp để thúc đẩy hơn nữa sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tại Vĩnh phúc và cả nước.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Hoàng Minh cho rằng, bên cạnh nhiều dấu ấn đạt được và đáng ghi nhân, nhưng hoạt động khởi nghiệp sáng tạo tại vùng Đồng bằng sông Hồng nói chung và Vĩnh Phúc nói riêng vẫn còn một số hạn chế. Sự liên kết và hợp tác giữa các địa phương trong vùng chưa thực sự chặt chẽ, việc thu hút nguồn lực đầu tư, tài chính, chuyên gia và công nghệ từ các khu vực khác trong nước cũng như quốc tế còn gặp nhiều khó khăn.

Đặc biệt, sự tham gia của các viện nghiên cứu, trường đại học và của các doanh nghiệp lớn vào hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo chưa đủ sâu rộng. Do đó, mặc dù nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo đã được hình thành và phát triển, song quy mô hoạt động vẫn còn ở mức khiêm tốn, chưa tương xứng với tiềm lực và tiềm năng của địa phương, chưa thực sự trở thành động lực mạnh mẽ hay công cụ tăng trưởng kinh tế - xã hội nổi bật như mong muốn.

Vì vậy, trong thời gian tới, chúng ta cần tiếp tục triển khai các hoạt động nhằm tăng cường liên kết vùng trong phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tỉnh. Các sáng kiến và hoạt động này nên tập trung tạo cơ hội để các nguồn lực được dịch chuyển hiệu quả, đồng thời khai thác tối đa tài nguyên và lợi thế bản địa tại những địa phương có điều kiện kinh tế, xã hội, chính trị và văn hóa tương đồng.

"Khi liên kết vùng được tăng cường, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tại địa phương và khu vực sẽ không chỉ góp phần mở rộng thị trường mà còn huy động được các nguồn lực cộng hưởng, tạo ra giá trị gia tăng đáng kể cho nền kinh tế" - Thứ trưởng nói.

Đặc biệt, cần phát huy vai trò và sức mạnh của các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, xem đây là hạt nhân để phát triển và tích hợp các cụm liên kết khởi nghiệp sáng tạo, đổi mới sáng tạo. Những cụm này sẽ kết nối chặt chẽ với các khu công nghiệp, khu công nghệ cao, trường đại học và viện nghiên cứu tại các địa phương, qua đó thúc đẩy sự hợp tác, đổi mới và sáng tạo xuyên suốt giữa các thành phần trong hệ sinh thái.

Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam đã bước qua giai đoạn phát triển phong trào và đang bước sang giai đoạn mới, giai đoạn mở rộng cả về quy mô và chiều sâu, giai đoạn tăng cường liên kết cả trong và ngoài nước, do đó sẽ đòi hỏi phải sự điều chỉnh, có sự thay đổi vai trò và vị trí của các thành tố trong hệ sinh thái, ví dụ như cần tăng cường hơn nữa vai trò của Chính phủ trong xây dựng thể chế, nhất là các cơ chế và chính sách riêng phù hợp với đặc thù của khởi nghiệp sáng tạo; cần điều chỉnh vị trí của các Tập đoàn, doanh nghiệp lớn đang từ vòng ngoài vào vị trí trung tâm để vừa là nơi đưa ra các đầu bài, đưa ra các nhu cầu, vừa là nhà đầu tư, nhà sử dụng các kết quả khởi nghiệp sáng tạo từ các tổ chức, cá nhân khởi nghiệp sáng tạo…