Ngăn chặn buôn lậu và gian lận thương mại là nhiệm vụ quan trọng của ngành Hải quan trong bối cảnh các hoạt động này đang diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi. Đối tượng buôn lậu thường lợi dụng các tuyến đường bộ, đường biển và đường hàng không, cùng với việc sử dụng mạng xã hội, sàn thương mại điện tử để vận chuyển trái phép hàng hóa. Trước thực trạng này, ngành Hải quan đã triển khai nhiều biện pháp để tăng cường phát hiện và xử lý các vụ việc vi phạm.
 |
| Cán bộ Chi cục Hải quan cửa khẩu Sân bay quốc tế Nội Bài (Cục Hải quan thành phố Hà Nội) kiểm tra hàng hóa. Ảnh: hanoimoi.vn |
Phát hiện và xử lý gần 13.000 vụ vi phạm
Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong 9 tháng đầu năm 2024, ngành đã phát hiện và xử lý 12.949 vụ vi phạm liên quan đến buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển trái phép hàng hóa. Tổng trị giá hàng hóa vi phạm ước tính khoảng 23.757 tỷ đồng. Đáng chú ý, 21 vụ đã bị khởi tố, và 128 vụ khác đã được chuyển sang cơ quan có thẩm quyền để kiến nghị khởi tố. Tổng số tiền thu nộp ngân sách từ các hoạt động chống buôn lậu lên đến 522,58 tỷ đồng.
Các phương thức buôn lậu phổ biến mà cơ quan Hải quan đã phát hiện gồm việc cất giấu hàng hóa trong hành lý ký gửi, khai báo sai về hàng hóa, giả mạo hồ sơ, chứng từ, và sử dụng các dịch vụ chuyển phát nhanh để vận chuyển hàng lậu. Đối tượng vi phạm còn lợi dụng các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội để bán hàng giả, hàng kém chất lượng. Một trong những vụ điển hình là vụ việc tại Hải Phòng vào tháng 5/2024, khi Cục Hải quan Hải Phòng phát hiện một lô hàng xuất khẩu của một doanh nghiệp khai báo là hạt đậu đỏ nhưng thực tế lại chứa thép phế liệu.
Ngoài ra, ngành Hải quan còn phát hiện và ngăn chặn nhiều vụ buôn bán, vận chuyển ma túy. Một trong những vụ việc đáng chú ý là chuyên án HP524, do Cục Hải quan Hà Nội phối hợp với Công an Hà Nội (hai thành viên của Ban Chỉ đạo 389 Hà Nội) và Chi cục Hải quan Bắc Hà Nội thực hiện. Từ dấu hiệu bất thường trong 46 kiện hàng nước táo gửi từ Đức về Việt Nam, cơ quan chức năng đã bắt giữ 4 đối tượng, thu giữ 179kg ma túy tổng hợp MDMA. Thủ đoạn của các đối tượng là cất giấu ma túy trong các lon nước táo bằng cách cắt đôi lon và dán tem kín, nhằm tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng.
Trong 9 tháng qua, ngành Hải quan đã chủ trì và phối hợp với các lực lượng công an, Bộ đội Biên phòng để phát hiện và bắt giữ 245 vụ liên quan đến ma túy, với 296 đối tượng bị bắt giữ và 1,64 tấn ma túy các loại bị thu giữ. Điều này cho thấy tính chất phức tạp của hoạt động buôn lậu và sự cần thiết của việc tăng cường phối hợp giữa các lực lượng chức năng.
Giải pháp ngăn chặn hiệu quả
Để đối phó với tình hình buôn lậu và gian lận thương mại đang ngày càng tinh vi, Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính đã chỉ đạo Tổng cục Hải quan, Tổng cục Thuế và các cơ quan liên quan đẩy mạnh công tác phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại. Một trong những giải pháp được triển khai là thu thập thông tin, nắm chắc địa bàn và áp dụng các biện pháp nghiệp vụ trong kiểm tra, giám sát và kiểm soát hải quan để phòng ngừa, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Đặc biệt, các mặt hàng trọng điểm cần giám sát chặt chẽ bao gồm ma túy, hàng hóa chịu thuế, hàng nhập khẩu có điều kiện và các mặt hàng có nguy cơ cao về gian lận thương mại.
Ngoài ra, ngành Hải quan cũng đẩy mạnh hợp tác với các lực lượng khác như công an, Bộ đội Biên phòng, quản lý thị trường và các ngân hàng để xây dựng các phương án điều tra, ngăn chặn buôn lậu. Đồng thời, cơ quan Hải quan sẽ tiếp tục phối hợp với hải quan các nước để trao đổi thông tin, tăng cường các biện pháp nghiệp vụ nhằm ngăn chặn hiệu quả các hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại xuyên biên giới.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong nhận định, trong những tháng cuối năm, các hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại có thể diễn biến phức tạp hơn do nhu cầu tiêu dùng tăng cao, đặc biệt trên các tuyến biên giới. Do đó, việc phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chức năng là vô cùng quan trọng để hạn chế tối đa các hành vi vi phạm.
Những giải pháp và kết quả đã đạt được cho thấy nỗ lực không ngừng của ngành Hải quan trong cuộc chiến chống buôn lậu và gian lận thương mại. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả bền vững, cần sự đồng bộ và quyết tâm từ các cơ quan liên quan và sự tham gia tích cực của toàn xã hội. Việc kiểm soát chặt chẽ hàng hóa xuất nhập khẩu, cùng với việc nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của doanh nghiệp và người dân, sẽ là yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu các vi phạm trong lĩnh vực này.
