Giữ sóng tỷ giá

Thành công từ công cụ tỷ giá trung tâm

2016 là năm đầu tiên Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thực hiện điều hành tỷ giá theo cách thức mới với độ linh hoạt và “mở” cao hơn, tức là cho phép tỷ giá biến động hàng ngày phù hợp với những diễn biến trên thị trường trong nước và quốc tế.

Trong năm qua, thị trường ngoại hối chứng kiến một số cơn sóng tăng giá ngoại tệ ở các ngân hàng thương mại lên khá cao và trên thị trường tự do đã có lúc lên đến 23.000 VND/USD. Đỉnh mới của tỷ giá đã được xác lập vào ngày 15/11 khi NHNN quyết định tăng tỷ giá trung tâm lên cao nhất trong hơn 11 tháng, ở mức 22.112 VND/USD. So với mức 21.890 đồng đầu năm, tỷ giá trung tâm đã tăng đúng 1%. Tuy nhiên, nửa đầu tháng 12, sức nóng của thị trường ngoại hối vẫn chưa giảm nhiệt và tỷ giá tiếp tục được nhà điều hành nâng lên mức mới. Vào ngày 12/12, NHNN đã điều chỉnh tỷ giá trung tâm lên 22.125 đồng, được xem là đỉnh cao nhất của năm 2016.

Theo nhận định của giới chuyên môn, những biến động của thị trường ngoại hối trong năm 2016 không đến từ yếu tố nội tại, tức là cung cầu của thị trường mà phần lớn do yếu tố tâm lý với nhiều nguyên nhân khách quan từ bên ngoài. Thực tế, chưa đầy một tháng sau khi ông Donald Trump trúng cử Tổng thống Mỹ, USD đã tăng giá 3,4% nên buộc đồng tiền của các nước, kể cả những đồng tiền chủ chốt trên thế giới, phải có những chính sách thay đổi phù hợp với việc tăng giá của USD. Vì vậy, chính sách điều hành tỷ giá trong nước cũng phải nương theo diễn biến của thị trường tài chính thể giới một cách linh hoạt, phù hợp. NHNN đã điều chỉnh tỷ giá trung tâm để đạt được một tỷ giá hợp lý, vừa bảo đảm cung cầu ngoại tệ trong nước, vừa bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các nhà nhập khẩu và xuất khẩu, bảo đảm quan hệ tỷ giá của đồng Việt Nam với đồng tiền các nước.

Trước những diễn biến của thị trường ngoại hối, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng khẳng định, tỷ giá tăng nhanh trong một thời gian ngắn là do yếu tố tâm lý. Cung ngoại tệ tiếp tục được hỗ trợ bởi nguồn thu từ xuất khẩu, kiều hối, giải ngân dòng vốn đầu tư trực tiếp, đầu tư gián tiếp... Trong khi đó, cầu ngoại tệ không có áp lực lớn, đặc biệt nhu cầu ngoại tệ mua trước hạn thường xảy ra khi biến động tăng về tỷ giá không cao. “Vì thế, dù tỷ giá giữa VND với USD thời gian qua có sự biến động nhưng vẫn nằm trong sự kiểm soát và sự chủ động điều hành, điều chỉnh của NHNN” - bà Hồng nhấn mạnh.

Đồng quan điểm này, chuyên gia kinh tế, TS. Cấn Văn Lực chia sẻ: So với hồi đầu năm, thời điểm cuối năm 2016, đồng Việt Nam đã mất giá hơn 1% là khá nhẹ và hợp lý trước diễn biến thị trường quốc tế.

Bảo đảm ổn định thị trường ngoại hối

Sự điều hành linh hoạt của thị trường ngoại hối còn được dựa trên thực lực của Việt Nam trong dự trữ ngoại hối, cán cân thương mại và thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài. Ước tính đến tháng 11/2016, dự trữ ngoại hối quốc gia đã ở mức trên 41 tỷ USD; cân đối cung - cầu ngoại tệ của nền kinh tế vẫn thuận lợi, đi kèm đó là tăng trưởng của dòng vốn FDI trong năm nay dự báo sẽ đạt mức tăng khoảng 10%; kiều hối dự kiến tăng khoảng 7% so với năm ngoái, đạt con số 14 tỷ USD… Đặc biệt, từ đầu năm đến hết tháng 11, NHNN đã mua vào tới hơn 11 tỷ USD. Những yếu tố này không chỉ giúp NHNN có cơ sở điều hành thị trường mà còn bảo đảm có thể bán ngoại tệ ra can thiệp thị trường nếu cần thiết.

Bên cạnh đó, chính sách tỷ giá năm 2016 không chỉ đến từ sự linh hoạt điều hành tỷ giá trung tâm mà còn thể hiện ở độ “mở” của NHNN khi tiếp tục cho phép các tổ chức tín dụng thực hiện cho vay ngoại tệ theo Thông tư 24 đến hết năm 2017. Điều này không chỉ tiếp tục tạo sự ổn định cho các doanh nghiệp có nhu cầu ngoại tệ và cho các ngân hàng thương mại, để bảo đảm khả năng cung ứng ngoại tệ đầy đủ cho khách hàng mà còn giúp thị trường ngoại hối ổn định và bớt “sóng”.

Chuyên gia Cấn Văn Lực cho rằng, động thái này của NHNN là rất cần thiết, kịp thời đáp ứng nhu cầu ngoại tệ chính đáng của doanh nghiệp nhằm bảo đảm mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu của năm 2017.

Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, năm 2017, tỷ giá được dự báo có nhiều áp lực hơn so với năm 2016 và có thể có những điều chỉnh mạnh. Ông Lực nhận định: Với chính sách điều hành tỷ giá trung tâm như hiện nay và tính linh hoạt hơn trong vấn đề này thì năm 2017 tùy thuộc vào thế giới có những cú sốc hay không hoặc chỉ diễn ra đợt sóng nhỏ, dự báo biến động tỷ giá sẽ từ 1-3%.

Tuy nhiên, trong báo cáo Dự báo kinh tế Việt Nam và các kênh đầu tư 2017 do TS. Đinh Thế Hiển và Nhóm phân tích đầu tư tài chính VFA thực hiện vừa công bố đã đưa ra nhận định: Tỷ giá ngoại tệ năm 2017 sẽ tiếp tục chịu áp lực theo chiều hướng tăng khoảng 5% do nhiều yếu tố từ việc nén tỷ giá USD trong năm 2016. Cầu USD trong nước tăng mạnh và đồng USD vẫn giữ sức mạnh với việc FED đẩy nhanh tiến trình tăng lãi suất.

Lãnh đạo NHNN cho biết, trong năm 2017, nhà điều hành sẽ theo dõi sát diễn biến của kinh tế vĩ mô, tiền tệ trong nước và quốc tế để chủ động thực hiện các biện pháp và công cụ điều hành phù hợp để ổn định thị trường.