"Giải cứu" nông sản đến bao giờ ?

Vài năm trở lại đây, điệp khúc "giải cứu" nông sản liên tục xảy ra ở các tỉnh miền Trung. Mới đây nhất, chính quyền tỉnh Quảng Nam có thư kêu gọi cộng đồng "giải cứu" hàng ngàn tấn dưa hấu ở huyện Phú Ninh.

Dù gì vẫn cứ trồng dưa!

Tương tự, ở Quảng Ngãi, đầu tháng 5 vừa qua, khi giá dưa hấu chỉ còn 1.000-1.500 đồng/kg, UBND huyện Bình Sơn phải gửi thư huy động các cơ quan, đoàn thể mua giúp hàng ngàn tấn dưa cho nông dân. Điều đáng báo động là hiện nay, không chỉ dưa hấu cần được "giải cứu" mà nhiều nông sản khác như ớt xiêm, bí đỏ… cũng rơi vào tình cảnh ế ẩm, giá chỉ 5.000-6.000 đồng/kg.

Dù mới được "giải cứu" xong nhưng khi được hỏi, nhiều nông dân cho biết vụ tới, họ vẫn tiếp tục trồng dưa hấu. Ông Nguyễn Huy Bình (xã Tam Lộc, huyện Phú Ninh) cho hay so với lúa, làm dưa hấu có lãi hơn nhiều. Ông Bình nhẩm tính gia đình ông có 2 sào đất, nếu làm lúa được mùa thì mỗi năm thu hơn 6 tạ, bán được khoảng 4 triệu đồng. Trong khi đó, với diện tích này, một vụ dưa hấu gia đình ông thu được khoảng 4 tấn. Nếu bán với giá 4.000 đồng/kg, ông bỏ túi 16 triệu đồng, trừ tất cả chi phí, vẫn còn lãi hơn 10 triệu đồng.

"Mấy năm trước, người trồng dưa có thu nhập rất khá. Chỉ năm nay thời tiết không thuận lợi, trồng cùng đợt với Trung Quốc nên họ không mua, tư thương ép giá khiến nông dân gặp khó khăn. Chúng tôi sẽ tiếp tục trồng dưa và cũng chỉ biết hy vọng năm sau không bị rớt giá như vậy nữa chứ không còn cách nào khác. Nếu nhà nước có hướng nào giải quyết đầu ra cho bà con thì chúng tôi sẽ yên tâm sản xuất hơn" - ông Bình kỳ vọng.

Cũng với tâm lý này, ông Trần Văn Nguyên, một nông dân có kinh nghiệm 10 năm trồng dưa ở Quảng Ngãi, đúc kết: "Trồng dưa khá dễ, vốn ít, đầu tư ngắn ngày nhưng rủi ro cũng cao. Nếu dưa bán ra giá khoảng 2.000 đồng/kg là nông dân đã có được tiền công, còn giá cao nữa thì có lời. Bởi vậy, nhiều nông dân như tôi thường thu hoạch xong, trồng vụ mới liền. Còn giá cả như thế nào chủ yếu hên xui".

Ba bộ cùng giải quyết

Mới đây, tại phiên họp thứ 22 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, điệp khúc "giải cứu" nông sản đã được đại biểu Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, đề cập trong phiên chất vấn.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) Nguyễn Xuân Cường cho biết 2 khâu yếu trong nông nghiệp là chế biến và thị trường. Bộ đã có lộ trình thực hiện đúng tinh thần Nghị quyết của Quốc hội là tái cơ cấu từng ngành, trong đó ngành nông nghiệp đi đúng hướng sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị, hướng tới tổng hợp và khắc phục được những tồn tại trong thời gian trước đây.

"Bộ NN-PTNT đang phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ để cùng giải quyết các tồn tại, kể cả công đoạn giống, chế biến của từng ngành hàng. Bộ NN-PTNT cũng bàn với Bộ Công Thương tìm ra giải pháp chế biến và phát triển thị trường" - ông Cường nói.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh, phải tái cơ cấu trên cơ sở xây dựng chuỗi nông nghiệp xuất khẩu khu vực và toàn cầu chứ không thể tiếp tục sản xuất nhỏ lẻ. Sự phối hợp giữa 3 bộ phải bắt đầu trong cả xây dựng mô hình chuỗi, đi từ mô hình tổ chức sản xuất đến thị trường, mở cửa thị trường, làm sao để hàng hóa đáp ứng được yêu cầu, vượt qua hàng rào kiểm dịch động vật, thực vật, an toàn thực phẩm… Trong chuyện này, doanh nghiệp (DN) đóng vai trò then chốt.

"Ba bộ phải đưa ra khung chính sách làm sao để DN sử dụng được công nghệ và áp dụng khoa học - công nghệ trong sản xuất, giúp nông dân tham gia được vào các chuỗi giá trị" - ông Trần Tuấn Anh nhìn nhận.