Giá cà phê Arabica tăng phi mã, xuất khẩu cà phê Việt Nam được lợi

Theo Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV), đóng cửa tuần giao dịch 30/10 – 5/11, cà phê Arabica là điểm sáng trên bảng giá hàng hóa khi chốt tuần giá tăng vọt hơn 6%.

Trong khi đó, giá Robusta giảm không đáng kể 0,46% so với tham chiếu. Tồn kho cà phê trên Sở ICE giảm sâu kết hợp với việc đồng USD suy yếu đã hỗ trợ giá cà phê.

Trong tuần trước, tồn kho Arabica đạt chuẩn trên Sở ICE-US đã giảm 30.126 bao loại 60kg, đưa tổng số bao đang lưu trữ hiện tại về 360.009. Đây là mức tồn kho đạt chuẩn thấp nhất từng ghi nhận kể từ đầu tháng 5/1999.

Bên cạnh đó, chỉ số Dollar Index giảm mạnh sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) giữ nguyên mức lãi suất chính sách 5,25 - 5%, đã kéo theo tỷ giá USD/BRL giảm 2,27%. Đồng USD mất giá so với đồng nội tệ của Brazil làm nông dân hạn chế bán và góp phần đẩy giá lên.

Tuy vậy, hoạt động thu hoạch cà phê diễn ra ổn định tại Việt Nam, kết hợp cùng tồn kho Robusta trên Sở ICE-EU duy trì quanh mốc 39.000 tấn giúp hạn chế đà tăng giá mặt hàng này trong tuần qua.

Trên thị trường nội địa, sáng nay (6/11), giá cà phê nhân xô tại Tây Nguyên và các tỉnh Nam Bộ hạ tiếp 100 đồng/kg, đưa giá thu mua cà phê trong nước về mức 57.100 - 58.100 đồng/kg, giảm 400 - 600 đồng/kg so với tuần trước đó.

Theo Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương, quý 3/2023, nhu cầu tiêu thụ cà phê của hầu hết các nền kinh tế lớn trên thế giới vẫn chịu ảnh hưởng do tình hình suy thoái kinh tế, lạm phát kéo dài và căng thẳng địa chính trị.

Tại Liên minh châu Âu, theo Cơ quan Thống kê châu Âu, 6 tháng đầu năm 2023, EU nhập khẩu cà phê từ thế giới đạt 9,74 tỷ EUR (tương đương 10,3 tỷ USD), giảm 4,1% so với cùng kỳ năm ngoái.

Xu hướng giảm nhập khẩu tiếp tục diễn ra trong tháng 7/2023, kim ngạch đạt 1,57 tỷ EUR (tương đương 1,66 tỷ USD), giảm 11,1% so với tháng 7/2022.

Tuy nhiên, điểm tích cực là cà phê Việt Nam tiếp tục được thị trường EU ưa chuộng. EU đã tăng nhập khẩu cà phê từ Việt Nam, mức tăng 20,1% trong 6 tháng đầu năm 2023, kim ngạch đạt 869 triệu EUR (tương đương 917,6 triệu USD).

Thị phần cà phê của Việt Nam trong tổng kim ngạch nhập khẩu của EU từ thế giới chiếm 8,91% trong 6 tháng đầu năm 2023 và đã tăng lên 9,52% trong tháng 7/2023.

Tuy nhiên, theo Thương vụ Việt Nam tại Bỉ, Quy định chống phá rừng của EU được Nghị viện thông qua ngày 29/6/2023 và áp dụng từ ngày 30/12/2024 sẽ ảnh hưởng lớn đến việc xuất khẩu cà phê tới đây.

Cụ thể, kể từ ngày 31/12/2024, EU cấm việc bán cà phê có nguồn gốc từ đất bị phá rừng hoặc đất bạc màu đã bị cấm. Quy định của EU yêu cầu các công ty bán cà phê ở EU thu thập tọa độ định vị của trang trại sản xuất cà phê. Các công ty có thể kết hợp dữ liệu này với các công cụ giám sát vệ tinh. Những công cụ này kiểm tra xem các công ty có đáp ứng các yêu cầu của quy định hay không và xác định các khu vực tiềm ẩn có nguy cơ suy thoái đất và phá rừng.

Đề xuất này cũng dán nhãn các quốc gia trồng cà phê là có rủi ro thấp hoặc rủi ro cao. Cà phê từ các vùng có rủi ro cao phải đáp ứng các yêu cầu thẩm định nhiều hơn so với các vùng có rủi ro thấp. Quy định nhằm giải quyết nạn phá rừng, gây suy thoái rừng và giúp bảo tồn rừng để giảm lượng khí thải carbon và mất đa dạng sinh học. Theo đó, phạm vi hàng hóa sản xuất chịu áp dụng trong quy định này gồm: Gia súc, ca cao, cà phê, dầu cọ, cao su, đậu nành, gỗ và một số sản phẩm có nguồn gốc từ chúng, chẳng hạn như da, lốp xe, hoặc đồ nội thất.

Quy định mới của EU đang đặt ra những thách thức không nhỏ đối với các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê của Việt Nam.

Tại Hoa Kỳ, nhu cầu của thị trường này đối với mặt hàng cà phê cũng liên tục giảm. Song, Hoa Kỳ tăng nhập khẩu cà phê từ Việt Nam, mức tăng 30,3% trong 6 tháng đầu năm 2023. Xu hướng tăng tiếp tục diễn ra trong các tháng 7 và tháng 8, mức tăng lần lượt 6,8% và 5,1% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo đó, thị phần cà phê của Việt Nam trong tổng kim ngạch nhập khẩu của Hoa Kỳ từ thế giới tăng từ 3,51% trong 8 tháng đầu năm 2022 lên 4,89% trong 8 tháng đầu năm 2023.