Dự án lấn biển Vịnh Hạ Long: Phát triển nhưng phải đảm bảo yếu tố gốc của di sản

Theo quan điểm phát triển của UNESCO năm 2015, Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, di sản văn hóa của nước ta đã phát triển đúng hướng, vừa bảo tồn được các giá trị cha ông để lại, vừa góp phần phát triển kinh tế - xã hội, du lịch, nâng cao vị thế, vai trò của Việt Nam trên trường quốc tế.

Bà Lê Thị Thu Hiền - Cục trưởng Cục Di sản văn hóa nhấn mạnh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch luôn ủng hộ sự phát triển nhưng phải trên cơ sở bảo vệ theo nguyên tắc bảo tồn di sản và đảm bảo yếu tố gốc, cảnh quan môi trường sinh thái của di sản.

Đối với trường hợp Dự án lấn biển Vịnh Hạ Long (Dự án Khu đô thị 10B tại phường Quang Hanh, TP. Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh), bà Lê Thị Thu Hiền chia sẻ, tuy khu vực thực hiện dự án ở vùng đất đồi núi, đầm lầy, không có người dân, không có di sản, di tích, không có quy hoạch du lịch, cũng là khu vực cuối Vịnh Bái Tử Long đổ ra biển nhưng việc triển khai vẫn phải đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật.

“Chúng ta cần bảo tồn các yếu tố gốc của di sản cũng như những giá trị tạo nên vẻ đẹp của di sản, dù phát triển thế nào cũng cần đảm bảo nguyên tắc đó, nhất là với di sản được UNESCO ghi danh”- bà Hiền cho hay.

Ngay sau phản ánh của báo chí về Dự án Khu đô thị 10B tại phường Quang Hanh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có ý kiến bằng văn bản về việc thực hiện công trình gây ra ô nhiễm môi trường không chỉ là rác thải, chất thải, mà còn là môi trường sinh thái, động thực vật, hệ sinh thái của di sản Vịnh Hạ Long. UBND tỉnh Quảng Ninh cũng đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tiến hành ngăn chặn, xử lý phù hợp với quy định của pháp luật.

Bà Lê Thị Thu Hiền đánh giá, sau khi có ý kiến của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo cơ quan chuyên môn có biện pháp ngăn chặn và xử lý kịp thời, dừng việc thực hiện dự án. “Chúng tôi thấy biện pháp kịp thời, đúng đắn, phù hợp với quy định của pháp luật cũng như văn bản của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, và Cục Di sản văn hoá ban hành”- bà Hiền cho biết.

Trước đó, về việc triển khai Dự án Khu đô thị 10B tại phường Quang Hanh, TP. Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh, ngày 20/02/2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có Công văn số 507/BVHTTDL-KHTC về việc góp ý kiến thỏa thuận Khu đô thị 10B Cẩm Phả, Quảng Ninh (gọi tắt là Công văn số 507/BVHTTDL-KHTC) đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh chỉ đạo cơ quan liên quan và hướng dẫn chủ đầu tư thực hiện một số nội dung trong quá trình nghiên cứu, triển khai dự án, cụ thể: Về sự tuân thủ theo các quy hoạch, tổ chức lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường và giao Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Quảng Ninh, Ban quản lý Vịnh Hạ Long và các cơ quan chức năng, trong quá trình triển khai dự án thường xuyên giám sát, kịp thời có sự điều chỉnh phù hợp nhằm tránh tác động tiêu cực có thể phát sinh trong quá trình thực hiện, ảnh hưởng đến vẻ đẹp tự nhiên và các giá trị địa chất, địa mạo, đa dạng sinh học của Vịnh Bái Tử Long và Vịnh Hạ Long.

Theo thông tin từ một số cơ quan báo chí phản ánh, cho thấy tại khu vực dự án, việc đổ đất trực tiếp xuống vùng nước Vịnh Hạ Long mà không có các giải pháp bảo vệ môi trường sẽ gây ô nhiễm môi trường nước, ảnh hưởng đến các hệ sinh thái của khu vực danh thắng Vịnh Hạ Long. Để hạn chế tác động xấu ảnh hưởng tới di sản, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh chỉ đạo cơ quan liên quan của tỉnh: Phối hợp với chính quyền địa phương và chủ đầu tư khẩn trương kiểm tra thực tế tại khu vực dự án, để đề xuất biện pháp xử lý, bảo vệ các giá trị di sản.

Đồng thời, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị Quảng Ninh hướng dẫn chủ đầu tư thực hiện nghiêm các nội dung đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có ý kiến tại Công văn số 507/BVHTTDL-KHTC, trong đó đặc biệt lưu ý quá trình nghiên cứu, triển khai Dự án cần thực hiện đánh giá tác động môi trường theo hướng dẫn của Hiệp hội Bảo tồn thiên nhiên thế giới (IUCN). Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đề nghị tỉnh Quảng Ninh thông tin rộng rãi đến các cơ quan thông tin đại chúng về nội dung, quá trình triển khai, thực hiện dự án nói trên; đồng thời làm rõ những mục tiêu đặt ra của dự án trong tổng thể định hướng phát triển của tỉnh Quảng Ninh thời gian tới.

Theo Hồ sơ Thuyết minh lập báo cáo nghiên cứu khả thi, Dự án Khu đô thị 10B được UBND tỉnh Quảng Ninh chấp thuận chủ trương đầu tư (Quyết định số 3787/QĐ-UBND cấp lần đầu ngày 29/10/2021) với tổng diện tích 31,82ha, có 12,19% diện tích nằm trong vùng đệm di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long. Hiện trạng khu vực thực hiện dự án bao gồm đất bằng ven núi, đất mặt nước, đất bờ đầm, bờ thửa, đất đồi núi, đất taluy, phần lớn là đất bãi triều ngập mặn, không có dân cư, không có công trình kiến trúc Quốc gia và di tích lịch sử, an ninh quốc phòng, không có đất dành cho du lịch.

Khu vực đề xuất thực hiện dự án nằm ở hạ lưu suối Lộ Phong, giáp ranh với TP. Hạ Long, thường xuyên bị ứ đọng bùn đất khi mưa bão, gây mất mỹ quan khu vực giáp ranh vịnh Bái Tử Long và Vịnh Hạ Long. Việc triển khai dự án góp phần bảo đảm nhu cầu về nhà ở và sinh hoạt cho người dân trên địa bàn, tạo cảnh quan cây xanh cho môi trường đô thị, nhằm kéo giãn lượng khách du lịch hiện nay đang tập trung chủ yếu trong vùng lõi Vịnh Hạ Long, các khu vực Tuần Châu, Bãi Cháy... UBND tỉnh Quảng Ninh chịu trách nhiệm về tính chính xác hợp pháp, hợp lệ của các thông tin, số liệu cung cấp tại Hồ sơ Dự án Khu đô thị 10B, phường Quang Hanh, TP. Cẩm Phả, Quảng Ninh.