Công khai đổi tiền mới, tiền lẻ
Những năm gần đây, ngoài việc mừng tuổi đầu năm người dân cũng thường đi chùa cầu bình an và dùng tiền lẻ để công đức. Chính vì vậy, vào thời điểm giáp Tết Nguyên đán, nhu cầu đổi tiền lẻ, tiền mới tăng cao. Trong dịp này các dịch vụ đổi tiền lẻ tại các “chợ đen” ở Hà Nội như phố Đinh Lễ, Chùa Hà... có phần giảm bớt và không còn công khai như trước. Tuy nhiên, thị trường đổi tiền trên mạng xã hội như Facebook lại vô cùng sôi động. Tính từ đầu tháng 12 số lượng các Fanpage đổi tiền lẻ trên Facebook “mọc” lên như nấm, chỉ cần gõ cụm từ “đổi tiền lẻ” lên thanh tìm kiếm sẽ thấy hàng ngàn kết quả.
 |
| Nhu cầu đổi tiền gia tăng đột biến trong các dịp cuối năm |
Trong vai người có nhu cầu đổi tiền lẻ lì xì Tết, phóng viên Báo Công Thương đã tìm đến khu chuyên đổi tiền lẻ ở Chùa Hà. Chưa kịp dừng xe hỏi, một chủ quầy đổi tiền bịt khăn kín mặt chạy ra trước đầu xe và hỏi một loạt câu hỏi: “Đổi tiền hả, đổi bao nhiêu, loại mệnh giá nào”. Chúng tôi mạnh dạn hỏi đổi 5 triệu đồng tiền lẻ, chủ quầy trả lời ngay: “Một triệu ăn 700.000 ngàn, đổi chỗ nào cũng có giá thế thôi”.
Trước thực trạng trên, một người dân tại quận Cầu Giấy (Hà Nội) chia sẻ: “Tết năm nào tôi cũng mừng cho các cháu trong nhà 20.000 đồng tiền mới và dùng tiền lẻ 2.000 đồng, 5.000 đồng đi chùa công đức. Năm nay, tôi có nhu cầu đổi 10 triệu đồng tiền lẻ nhưng đi nhiều ngân hàng rồi vẫn chưa đổi được quá 5 triệu đồng. Đến đâu hỏi nhân viên giao dịch cũng bảo số lượng tiền lẻ rất hạn chế hoặc đã hết”.
Vào dịp giáp Tết, rất nhiều người dân có nhu cầu đổi tiền lẻ, các ngân hàng đều có chính sách đổi tiền khi có nhu cầu, tuy nhiên vẫn phải tùy thuộc vào chi nhánh giao dịch còn tiền lẻ trong quỹ hay không? Thực tế, do số lượng người đến đổi tiền lẻ nhiều nên sẽ xảy ra trường hợp khan hiếm. Vì khan hiếm nên nhiều người sẽ tìm đến các điểm “chợ đen”, trang web để đổi tiền lẻ.
Qua tìm hiểu một số Fanpage đổi tiền và nhận được bảng giá đổi tiền lẻ có mức giá chênh lệch khá cao. Với mệnh giá 1.000 - 2.000 đồng, các chủ kinh doanh áp mức phí chung là “10 ăn 8” (tức đổi 10.000 đồng, khách nhận về 8.000 đồng), mệnh giá 500 đồng là “10 ăn 7” (tức đổi 10.000 đồng nhận về 7.000 đồng). Nhiều đầu mối khẳng định muốn đổi bao nhiêu cũng có, với các mệnh giá từ 500 đồng đến 5.000 đồng, mệnh giá càng thấp thì mức phí đổi càng cao.
 |
| Khu di tích, đền chùa, lễ hội dịch vụ đổi tiền lẻ, tiền mới diễn ra công khai |
Không chỉ nở rộ dịch vụ đổi tiền mệnh giá nhỏ trong nước, những năm gần đây, tờ tiền 2USD được các shop kinh doanh dịch vụ đổi tiền với mức giá dao động từ 50.000 đồng/tờ tới 100.000 đồng/tờ. Phí đổi gần 12% nếu quy đổi theo tiền đồng. Nếu quy đổi ra giá trị mua/bán USD trên thị trường hiện tại, có thể thấy phí mua/bán của tờ 2USD này có giá khá cao.
Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm
Trước thực trạng trên, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) những năm gần đây liên tiếp có các văn bản yêu cầu các đơn vị trực thuộc phối hợp kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp kinh doanh tiền mệnh giá nhỏ trái phép tại khu di tích, đền chùa, lễ hội hoặc kinh doanh đổi tiền trên mạng. Mặc dù NHNN khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra xử lý nghiêm các trường hợp kinh doanh tiền mệnh giá nhỏ trái phép tại khu di tích, đền chùa, lễ hội hoặc kinh doanh đổi tiền trên mạng nhưng không hiểu sao, việc đổi tiền lẻ, tiền mới vẫn diễn ra tràn lan, công khai.
NHNN cũng cho biết sẽ chủ động ngăn ngừa phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm cán bộ vi phạm, lợi dụng vị trí công tác để gây phiền hà, trục lợi; xử lý kỷ luật ngay cán bộ lợi dụng đổi tiền mới, tiền lẻ để trục lợi.
Theo quy định của Nghị định 96/2014/NĐ-CP của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng, những trường hợp đổi tiền lẻ trái phép có thu phí nếu bị phát hiện sẽ bị phạt từ 20-40 triệu đồng.
Cũng trong dịp Tết Nguyên đán 2020, NHNN sẽ tiếp tục không in tiền lẻ mới như suốt 7 năm qua. Đồng thời NHNN sẽ chủ động cung các loại tiền mệnh giá nhỏ (dưới 10.000 đồng), gồm cả tiền cũ và tiền mới đã in vào nhiều thời điểm trong năm và trước Tết Nguyên đán. Theo đó, việc không in tiền lẻ trong dịp năm mới giúp ngân sách tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng mỗi năm và việc này sẽ còn được duy trì trong thời gian tới.
