Dịch Covid-19: Doanh nghiệp du lịch đối diện khủng hoảng lao động

Theo Hội đồng Tư vấn du lịch Việt Nam (TAB), cả nước có khoảng 4,9 triệu lao động làm việc trong lĩnh vực du lịch, chưa kể lực lượng lao động ở những mảng công việc có liên quan. Tuy nhiên, ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên xu hướng nghỉ việc tăng cao.

Qua một khảo sát mới đây của TAB, 18% doanh nghiệp đã cho toàn bộ nhân viên nghỉ việc; 48% doanh nghiệp cho 50 - 80% nhân viên nghỉ việc và 75% doanh nghiệp có các hình thức hỗ trợ tài chính khác nhau đối với số người lao động bị mất việc.

Lao động ngành du lịch đang sụt giảm trầm trọng vì dịch Covid-19

Riêng tại Hà Nội, Sở Du lịch Hà Nội cho biết, từ cuối tháng 1/2021 đến nay, do sự bùng phát trở lại của dịch bệnh Covid-19, hoạt động du lịch trên địa bàn thành phố tiếp tục bị ảnh hưởng nghiêm trọng, các hoạt động du lịch phải tạm dừng trong thời gian giãn cách xã hội, lượng khách sụt giảm, các doanh nghiệp du lịch và nhà hàng, khách sạn gặp vô vàn khó khăn.

Tính đến hết tháng 2/2021, tại Hà Nội, số lượng doanh nghiệp, đại lý lữ hành đóng cửa, dừng hoạt động ước khoảng 95%; đã có 267/1191 doanh nghiệp lữ hành quốc tế thu hồi giấy phép và dừng hoạt động, 11/103 doanh nghiệp lữ hành nội địa rút giấy phép kinh doanh, số lao động nghỉ việc, chấm dứt hợp đồng lao động chiếm khoảng 90% tổng số lao động doanh nghiệp đại lý lữ hành, tương đương với 12.168 người.

Liên tiếp hứng chịu tác động bởi các đợt Covid-19, nhiều doanh nghiệp du lịch đứng ngồi không yên, xoay sở để không khỏi phải gục ngã. Mặt khác, còn phải tính toán làm sao có thể giữ chân nhân sự, nhất là nhân sự nòng cốt để đảm bảo khi dịch bệnh được đẩy lùi thì không bị thiếu lao động.

Trước tác động của dịch Covid-19, AZA Travel là 1 trong các công ty lữ hành buộc phải tính toán giảm nhân sự hoặc phải chuyển đổi, sắp xếp lại nhiều vị trí do kinh doanh bị đình trệ, như bộ phận xây dựng sản phẩm tour quốc tế chuyển sang làm tour nội địa, người bán hàng chuyển sang điều hành tour trong tâm bão Covid-19… Ông Nguyễn Tiến Đạt - CEO AZA Travel - lo lắng chia sẻ, ảnh hưởng của dịch bệnh, hàng loạt nhân sự nghỉ việc, nhiều người sau khi chuyển nghề mới có thể sẽ không quay trở lại, dù du lịch được phục hồi. “Hiện chúng tôi đang rất lo lắng, khi du lịch phục hồi sẽ thiếu nhân lực, nhất là lao động chất lượng cao, khi lực lượng bổ sung có thể chưa thể thích nghi được ngay với công việc”, ông Đạt bày tỏ.

Ngoài thách thức đang đặt ra, theo các chuyên gia du lịch, dịch Covid-19 cũng có thể xem như là cơ hội để các đơn vị “xốc” lại bộ máy, đánh giá, sàng lọc nhân viên, tổ chức tập huấn, đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Lúc này, các doanh nghiệp nghiên cứu việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là giải pháp cần thiết để chuẩn bị cho sự quay trở lại.

Đặc biệt, dự báo thời gian tới xu hướng khách du lịch sử dụng Internet, các tiện ích và thiết bị thông minh để tìm kiếm thông tin du lịch, tham khảo điểm đến, so sánh và lựa chọn các dịch vụ du lịch hợp lý, thực hiện các giao dịch mua tour, đặt phòng, mua vé máy bay, thanh toán trực tuyến… ngày càng gia tăng, buộc nhân sự trong ngành du lịch phải trong thế không thể đi sau xu thế. Theo đó, người làm du lịch phải có năng lực công nghệ, có khả năng thích ứng và “thông minh” hơn để phục vụ du khách tăng trải nghiệm và sự thoả mãn.

Ông Phạm Hà - CEO Lux Group - cho hay, dịch Covid-19 đến, các doanh nghiệp và người lao động phải thay đổi như bàn cờ xoá đi chơi lại. Ai thích ứng nhanh sẽ trụ được. Theo đó, các công ty du lịch và người làm du lịch phải trở thành chuyên gia điểm đến, trải nghiệm phải cá nhân hoá, xây dựng niềm tin bằng kiến thức, dịch vụ 24h, check-in sớm, chọn phòng đẹp, chọn bàn ăn, làm những việc mà booking.com không làm được.

Với tinh thần “trong nguy có cơ”, trong giai đoạn khó khăn nhất của ngành du lịch, vừa qua 6 doanh nghiệp du lịch đã chung tay, liên kết thành lập Trung tâm Đào tạo du lịch thực tế đầu tiên tại Hà Nội - Prato (Practical Tourism). Giám đốc điều hành của các công ty du lịch là người đứng lớp trực tiếp để chia sẻ, truyền kinh nghiệm du lịch thực tế cho các học viên là nhân viên, người lao động của chính các công ty du lịch, sinh viên hoặc người ở ngành nghề khác muốn làm du lịch.

Thành viên sáng lập Prato - ông Nguyễn Tiến Đạt - cho biết, các khóa học cung cấp những kiến thức thực tế cho học viên với các khóa học, như: Kỹ năng điều hành tour, kỹ năng xây dựng chương trình tour, kỹ năng đặt các dịch vụ vận chuyển, lưu trú trong tour, kỹ năng làm visa, đặt vé máy bay cho khách... Điều khác biệt của khóa đào tạo du lịch thực tế này là các học viên sẽ được thực hành tại các công ty du lịch và các đơn vị sẽ tổ chức tuyển dụng sau mỗi khóa học. Sau khi bổ sung nguồn nhân lực cho đơn vị mình, các đơn vị lữ hành sẽ tiếp tục mở rộng khóa đào tạo này tới các tỉnh, thành phố khác.

Về phía cơ quan quản lý nhà nước về du lịch, ông Ngô Hoài Chung - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch - thừa nhận rằng, để có thể khôi phục được lực lượng lao động có tay nghề cao của ngành du lịch đã dịch chuyển sang các ngành khác là một bài toán rất khó khăn và chắc chắc chúng ta phải đào tạo lại nguồn nhân lực để bù đắp lại sự thiếu hụt do dịch chuyển. Trong điều kiện hiện nay, các doanh nghiệp chưa tập trung cao độ cho việc đón khách, phục vụ khách, nên có điều kiện để bố trí các lớp tập huấn, bồi dưỡng rồi xây dựng lại quy trình quản lý, đào tạo để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch của mình.

Ngoài ra, theo ông Ngô Hoài Chung, để sớm hồi sinh cho hoạt động du lịch, Nhà nước phải tiếp sức cho doanh nghiệp khi “sức khỏe” của họ đã cạn kiệt; mặt khác là tìm cách để giữ chân người lao động. “Hiện có 2 vấn đề quan trọng nhất trong hỗ trợ của Nhà nước hiện nay, đó là hỗ trợ về tài chính cho các doanh nghiệp du lịch để giảm áp lực trong điều kiện không có thu nhập và tránh nguy cơ phá sản. Đồng thời, có chính sách hỗ trợ lao động thất nghiệp, cũng như các chế độ khác để lao động du lịch không bỏ ngành”- ông Chung nhấn mạnh.