Đâu là điểm sáng của ngành ngân hàng trong năm 2023?

Sức ép lớn cho điều hành chính sách tiền tệ

Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương về những yếu tố sẽ tác động tới hoạt động của ngân hàng trong năm 2023, ông Nguyễn Hữu Trung - Quyền Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Việt Nam Thương Tín (Vietbank) cho biết, năm 2023 sẽ có nhiều tác động tới hoạt động của ngành ngân hàng. Cụ thể, các dự báo hiện nay đều cho thấy, trong năm 2023 mục tiêu kiềm chế lạm phát vẫn là ưu tiên hàng đầu của các Ngân hàng Trung ương trên thế giới. Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) cũng đề ra tín hiệu sẽ chỉ giảm cường độ giữa các lần tăng lãi suất, trong khi kịch bản hạ lãi suất ngay trong năm nay là không chắc chắn. Do đó, đây vẫn sẽ là yếu tố gây sức ép lớn nhất tới xu hướng điều hành chính sách tiền tệ của Việt Nam.

“Ngân hàng Nhà nước Việt Nam luôn kiên định với mục tiêu duy trì ổn định kinh tế vĩ mô và kiềm chế lạm phát nên điều hành lãi suất nhiều khả năng sẽ tiếp tục theo hướng linh hoạt. Động thái đó là tất yếu và cũng sẽ ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh của các ngân hàng trong đó có Vietbank. Đây là thời điểm mà các ngân hàng sẽ đi chậm lại để đồng hành hiệu quả hơn cùng với khách hàng” - ông Nguyễn Hữu Trung cho hay.

Theo lãnh đạo Vietbank, hiện nay hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp cũng đang gặp vấn đề do đơn đặt hàng giảm rõ rệt vì cầu của thế giới giảm, trong khi chi phí đầu vào chưa giảm tương ứng. Xu hướng này dự báo còn kéo dài tới hết nửa đầu năm 2023. Như vậy trong năm nay, các điều kiện hoạt động kinh doanh suy giảm cũng sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh lời của ngành ngân hàng.

Ông Nguyễn Hữu Trung cũng chia sẻ, những nút thắt chưa được tháo gỡ của thị trường vốn trong nước sẽ tác động đáng kể tới diễn biến của lãi suất và tình hình hoạt động ngân hàng trong năm 2023. Nhìn lại năm 2022, thanh khoản của hệ thống ngân hàng gặp khó khăn khi chênh lệch giữa tăng trưởng tín dụng và huy động ở mức cao. Có thể nói tình hình thanh khoản căng thẳng do các biến động mạnh trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, thị trường bất động sản, trong khi thị trường chứng khoán chưa hoàn toàn hồi phục.

“Các vấn đề này chưa được giải quyết dứt điểm trong năm 2022 và sẽ tiếp tục trở thành điểm nghẽn đối với thị trường vốn trong năm 2023. Khi các trụ cột khác trên thị trường vốn trở nên yếu ớt, nhu cầu vay vốn sẽ tiếp tục dồn lên các ngân hàng” - lãnh đạo Vietbank nhận định

3 điểm sáng trong năm 2023

Dù phải đối mặt với nhiều thách thức, xong các chuyên gia vẫn nhận định có một số điểm sáng trong triển vọng tăng trưởng của ngành ngân hàng năm 2023. Tại toạ đàm: “Điểm sáng đầu tư năm 2023” do FiinGroup phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam (VnEconomy) tổ chức chiều 15/2, bà Trần Kiều Oanh, Trưởng phòng Phân tích Định chế Tài chính, FiinGroup đã chỉ ra 3 điểm sáng của ngành ngân hàng trong năm nay.

Theo đó, điều đầu tiên nhà phân tích của FiinGroup kể tới là tỷ lệ bao phủ nợ xấu của hệ thống ngân hàng đã cao gấp đôi sau 10 năm. Chất lượng tài sản cũng có sự phân hóa giữa các ngân hàng. Các ngân hàng thương mại lớn hiện đã có nguồn lực vững chắc để chống chọi với rủi ro tín dụng. Một số ngân hàng nhỏ có bộ đệm dự phòng mỏng sẽ có nguồn lực hạn chế hơn trong việc xử lý nợ xấu.

“Tăng trưởng thu nhập lãi được kỳ vọng cải thiện vào nửa cuối năm 2023. Môi trường lãi suất cao sẽ hút tiền gửi chảy lại vào hệ thống ngân hàng, làm giảm áp lực chi phí vốn, giúp ngân hàng có dư địa cải thiện thu nhập lãi. Các ngân hàng thuần bán lẻ và có tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) cao sẽ có khả năng chống chịu tốt hơn do lợi thế về nguồn vốn giá rẻ, tạo dư địa để cải thiện biên lãi thuần (NIM)” - bà Trần Kiều Oanh cho hay.

Nhà phân tích của FiinGroup cũng cho rằng, thu nhập từ phí và hoa hồng tiếp tục đóng góp tích cực cho lợi nhuận của ngân hàng, phần nào giúp giảm sự phụ thuộc vào tín dụng cho ngân hàng. Theo đó, thu nhập phí từ dịch vụ thanh toán kỳ vọng tiếp tục tăng trưởng tốt nhờ nỗ lực số hóa của ngân hàng những năm gần đây.

Bên cạnh đó, những hợp đồng phân phối bảo hiểm mới được ký kết cùng với tập khách hàng ngày càng được mở rộng, tạo dư địa bán chéo lớn vẫn sẽ mang về nguồn thu nhập ổn định trong năm 2023 và những năm tiếp theo.

Dù có những điểm sáng nhất định, xong bà Trần Kiều Oanh cũng khuyến cáo các nhà đầu tư cần thận trọng theo dõi những yếu tố như bộ đệm vốn, chất lượng tài sản và NIM của các ngân hàng.

Trước các cú sốc từ môi trường kinh doanh bất lợi, tỷ lệ an toàn vốn (CAR) của các ngân hàng Việt Nam vẫn ở mức tương đối mỏng so với các quốc gia trong khu vực. Cụ thể, CAR của khối ngân hàng thương mại nhà nước là 9%, các ngân hàng thương mại cổ phần là 12%, trong khi tỷ lệ này đối với khối ASEAN là 19%.

Theo nhà phân tích của FiinGroup, chất lượng tài sản suy giảm tạo áp lực lên tăng trưởng lợi nhuận của các ngân hàng do 2 yếu tố.

Thứ nhất, tỷ lệ nợ xấu có xu hướng tăng lên sau khi thông tư 14 về giãn nợ bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 hết hiệu lực.

Thứ hai, rủi ro nợ xấu tiềm ẩn từ danh mục tín dụng bất động sản, bao gồm cho vay chủ đầu tư bất động sản, cho vay người mua nhà và nợ xấu chéo từ trái phiếu bất động sản.

“Việc cho phép tái cơ cấu dư nợ trái phiếu bất động sản hiện đang trao đổi tại dự thảo Nghị định 65 cũng là thách thức nếu không sớm được thực thi. Các ngân hàng có tỷ lệ nắm giữ trái phiếu doanh nghiệp và cho vay lĩnh vực bất động sản ở mức cao sẽ đối diện áp lực tăng trích lập dự phòng, làm xói mòn lợi nhuận” - bà Trần Kiều Oanh nhận định.

Ngoài ra, môi trường lãi suất cao khiến NIM có khả năng bị thu hẹp trong nửa đầu năm 2023. Mặt bằng lãi suất huy động liên tục tăng cao khiến chi phí vốn của ngân hàng bị đội lên, trong khi đó nhưng tỷ suất tài sản sinh lãi có thể tăng chậm hơn, cùng với việc cho vay có độ trễ tái định giá 3-6 tháng dẫn đến NIM có thể thu hẹp nhẹ trong 1-2 quý tới.