Đài Loan nộp đơn xin gia nhập CPTPP

Thông tin các nhà chức trách Đài Loan đã chính thức nộp đơn gia nhập CPTPP cho New Zealand được đưa ra bởi Hãng thông tấn trung ương của vùng lãnh thổ này vào ngày tối 22/9. Hiện, New Zealand là quốc gia đóng vai trò cơ quan lưu chiểu cho hiệp định, là một trong các nước thành viên của CPTPP và có nhiệm vụ xử lý các công việc hành chính liên quan đến hiệp định này, trong đó có việc tiếp nhận đơn xin gia nhập, còn Nhật Bản giữ chức chủ tịch cơ quan ra quyết định của CPTPP.

Khi một bên muốn gia nhập CPTPP phải thông báo cho chính phủ New Zealand. Sau đó, nước này có trách nhiệm thông báo cho các thành viên khác của CPTPP. Tiếp đến, Ủy ban CPTPP, cơ quan ra quyết định hiện do Nhật Bản giữ chức chủ tịch, sẽ quyết định có kích hoạt quá trình đàm phán kết nạp thành viên mới hay không. Nếu quyết định bắt đầu tiến trình này, thì một nhóm công tác sẽ được lập ra để đảm nhận quá trình đàm phán. Nhật Bản sẽ giúp các quốc gia thành viên quyết định thành phần của nhóm công tác.

Hiệp định CPTPP hiện đang bao gồm 11 thành viên

Quan chức kinh tế của Đài Loan Chen Chern-chyi trả lời truyền thông cho biết lãnh đạo Cơ quan Kinh tế Wang Mei-hua sẽ thông tin cụ thể về việc chính quyền hòn đảo nộp đơn gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) vào ngày 23/9.

Động thái này diễn ra chưa đầy một tuần sau khi Trung Quốc thông báo nộp đơn xin gia nhập CPTPP – một hiệp định thế hệ mới với các quy định về thương mại tự do, đầu tư và chia sẻ thông tin. Bà Wang đã bày tỏ lo ngại về quyết định được cho là "đột ngột" từ Bắc Kinh, hy vọng điều này không ảnh hưởng tới việc Đài Loan muốn gia nhập CPTPP.

Đài Loan bị gạt khỏi nhiều tổ chức quốc tế do sự phản đối của Trung Quốc. Tuy nhiên, Đài Loan vẫn được Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC) phê duyệt tư cách thành viên.

Để tham gia CPTPP, Đài Loan sẽ cần có sự chấp thuận của tất cả 11 thành viên hiện thời. HIện Đài Loan đã có hiệp định thương mại tự do song phương với New Zealand và Singapore, hai thành viên khác của CPTPP.

Đảm bảo có thể gia nhập CPTPP là mục tiêu của nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn trong nhiệm kỳ cuối cùng của mình khi vùng lãnh thổ này không tham gia Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) – một hiệp định có sự tham gia của các nước Đông Nam Á, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New Zealand.

Dưới các áp lực gia tăng từ Bắc Kinh, Đài Loan cũng đang tiến tới đàm phán một hiệp định thương mại tự do với Mỹ. Hồi tháng 6, Đài Loan và Mỹ đã nối lại đàm phán về Thỏa thuận khung về Thương mại và Đầu tư (TIFA) đã bị hoãn lại dưới thời tổng thống Donald Trump.

Tiền thân của CPTPP là TPP gồm 12 thành viên, được Mỹ coi như một khối kinh tế quan trọng nhằm cân bằng với sức mạnh ngày một tăng của Trung Quốc. Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump rút khỏi hiệp định này năm 2017 và Nhật trở thành nước đi đầu quá trình điều chỉnh, sau đó đổi tên, đồng thời ký kết thành công hiệp định vào năm sau đó.

Trung Quốc được cho là phản đối bất kỳ động thái nào về việc đàm phán công khai với Đài Loan. Do đó, các cuộc đàm phán giữa Bắc Kinh, Đài Bắc và 11 quốc gia thành viên khác sẽ trở nên khó khăn.

CPTPP hiện gồm 11 nước thành viên Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, Singapore, New Zealand, Peru và Việt Nam. Tổng cộng, các nước này có 495 triệu dân và đóng góp 13,5% GDP toàn cầu với tổng kim ngạch thương mại hơn 10.000 tỷ USD.

Anh hồi tháng một cũng nộp đơn gia nhập CPTPP nhằm tăng liên kết thương mại với khu vực này sau khi rời Liên minh châu Âu (EU). Anh đã nghiên cứu khả năng gia nhập CPTPP từ đầu năm 2018, nhằm kích thích xuất khẩu hậu Brexit. Nếu thành công, họ sẽ là quốc gia đầu tiên trong CPTPP không giáp Biển Đông hoặc Thái Bình Dương.

Hiệp định được ký kết vào năm 2018 tại thành phố Santiago, Chile. CPTPP xóa bỏ 95% thuế quan giữa các nước thành viên.