CPTPP: Người nông dân Mỹ “thiệt đơn, thiệt kép” khi hiệp định được thực thi mà không có Mỹ

CPTPP đã được 7 quốc gia thành viên phê chuẩn và hiệp định thương mại tự do khổng lồ này đã trở thành hiện thực đối với Australia, Canada, Nhật Bản, Mexico, New Zealand, Singapore và Việt Nam, 4 thành viên còn lại là Brunei, Chile, Malaysia và Peru sẽ sớm thực thi sau khi hoàn thành thủ tục phê chuẩn nội bộ.

Ảnh minh họa

Hiệp định quan trọng này là một phiên bản sửa đổi của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), sẽ cắt giảm thuế quan giữa 11 quốc gia chiếm tới 14% tăng trưởng toàn cầu, khiến xuất khẩu của họ rẻ hơn khi vào các thị trường của nhau. Khoảng 90% cắt giảm thuế theo kế hoạch sẽ ngay lập tức diễn ra ngay từ ngày 30/12 và các doanh nghiệp sẽ được hưởng lợi từ việc giảm chi phí hành chính nhờ các lợi ích khác như thông quan hải quan trước khi hàng đến.

Hàng hóa của các nước không phải thành viên CPTPP như Mỹ hiện được dự báo sẽ đắt hơn và ít cạnh tranh hơn ở 11 quốc gia CPTPP. Mỹ- nền kinh tế lớn nhất thế giới ban đầu là một trong những quốc gia đàm phán TPP dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama nhưng Mỹ đã rút khỏi hiệp định dưới thời chính quyền của Tổng thống Donald Trump vào đầu năm 2017.

Các sản phẩm nông nghiệp và thịt của Mỹ dự kiến ​​sẽ bị ảnh hưởng tại các quốc gia CPTPP vì họ không có thỏa thuận thương mại tự do với Washington. Nhật Bản là một ví dụ điển hình. Gã khổng lồ châu Á này là thị trường hàng đầu của thịt bò Mỹ, nhưng theo cảnh báo của Hiệp hội thịt bò quốc gia, các sản phẩm của Australia hiện có thể chiếm lấy vị trí của Mỹ vì thuế đối với thịt bò nước ngoài ở Nhật Bản sẽ được cắt giảm 27,5% đối với các nhà sản xuất Australia theo CPTPP. Ngành công nghiệp thịt bò Mỹ có nguy cơ mất thị phần đáng kể ở Nhật Bản trừ khi hành động ngay lập tức để “san bằng sân chơi”.

Câu chuyện tương tự đối với lúa mì của Mỹ. Nhờ CPTPP, xuất khẩu lúa mì của Canada và Australia sang Nhật Bản ngay lập tức được hưởng lợi từ việc giảm 7% trong giá của Chính phủ Nhật Bản, sẽ giảm 12% từ tháng 4/2019. Vào tháng 4, lúa mì Mỹ sẽ phải đối mặt với bất lợi về giá bán với 14 USD mỗi tấn so với Australia và Canada.

Ngành công nghiệp lúa mì phải đối mặt với "sự sụp đổ sắp xảy ra" tại Nhật Bản. Mỹ và Nhật Bản hiện không có thỏa thuận thương mại tự do, một điều mà Tổng thống Trump đã gây áp lực với Tokyo. Các quốc gia châu Âu, cũng không phải là một phần của CPTPP, nhưng vẫn được kỳ vọng sẽ có mức giá tốt hơn nhờ thỏa thuận thương mại song phương EU- Nhật Bản sắp có hiệu lực vào tháng 02/2019.

Nếu Mỹ ở lại TPP, thu nhập thực tế của nước này sẽ tăng thêm 131 tỷ đôla hàng năm, theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson. Giờ đây, "Mỹ không chỉ bỏ lỡ những lợi ích này mà còn mất thêm 2 tỷ đôla thu nhập vì các công ty Mỹ sẽ bị thiệt thòi trong thị trường CPTPP”- nhóm chuyên gia cảnh báo. Tổng thống Trump đã nhiều lần nói rằng tham gia hiệp định sẽ không tốt cho nước Mỹ vì liên doanh sẽ làm hỏng sản xuất của Mỹ, gia tăng thêm vào thâm hụt thương mại và gửi công việc của Mỹ ra nước ngoài.

Nếu danh sách những nước tham gia hiệp định CPTPP tăng lên, áp lực đối với hàng hóa của Mỹ ở nước ngoài có thể sẽ tiếp tục tăng. Chẳng hạn như Vương quốc Anh cho biết đang xem xét trở thành thành viên CPTPP. Hiệp định này có thể giúp đảm bảo rằng "một cuộc chiến thương mại ở Thái Bình Dương không đánh vào các hộ gia đình Anh", Bộ Thương mại Quốc tế Anh vừa cho biết trong một tuyên bố ngày 30/12.

Hiệp định cũng sẽ giúp các doanh nghiệp Anh mở rộng sang các thị trường mới tại thời điểm quốc gia này có thể không còn có các đặc quyền đặc biệt với EU. Có lẽ vì thế, Steve Okun, cố vấn cao cấp tại McLarty Associates, một chuyên gia tư vấn thương mại quốc tế, “chưa bao giờ thấy sự lo lắng như vậy trong cộng đồng doanh nghiệp Mỹ như bây giờ” khi đề cấp đến những tiến triển như CPTPP, và cảm giác rằng “thế giới đang tiến về phía trước mà không có Mỹ”.