Công nghiệp điện tử: Chọn nhân tố làm “đầu tàu” dẫn dắt

Tỷ lệ nội địa hóa thấp

Theo Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), hoạt động sản xuất, kinh doanh ngành điện tử nhìn chung duy trì được tốc độ ổn định và tăng trưởng khá trong giai đoạn vừa qua. Cụ thể, 6 tháng đầu năm 2019, cả nước sản xuất 6.751,4 nghìn sản phẩm (tăng 29,2% so với cùng kỳ năm 2018). Trong đó, tiêu biểu là các sản phẩm điện thoại, máy giặt, điều hòa, tủ lạnh…

Dây chuyền sản xuất điện thoại Vsmart

Tuy nhiên, hiện nay, ngành điện tử Việt Nam chủ yếu vẫn do tập đoàn đa quốc gia đóng vai trò chủ đạo, đặc biệt là các tập đoàn của Hàn Quốc, Nhật Bản… ở lĩnh vực sản phẩm cuối cùng và sản xuất linh kiện điện tử. Các dự án đầu tư lĩnh vực điện tử lớn ở Việt Nam chủ yếu tập trung vào các công ty nước ngoài như: Samsung, LG, Panasonic, Canon, Toshiba, Intel, Foxconn, Meiko, UMC, Uniden... Trong khi đó, các DN điện tử nội địa có tiếng trước đây đang phát triển chậm lại hoặc mất dần thương hiệu và chiếm thị phần nhỏ. Bên cạnh đó, mặc dù có một số nhãn hiệu điện tử trong nước mới nổi như điện thoại BPhone, Vsmart, Vietel, Tivi Asazo..., tuy nhiên, trong tổng kim ngạch xuất khẩu hàng điện tử, có đến khoảng 95% giá trị thuộc khối DN FDI.

Đại diện Cục Công nghiệp cũng chỉ ra, tỷ lệ nội địa hóa ngành điện tử hiện nay rất thấp, chỉ khoảng 5 - 10%. Các sản phẩm điện tử trên thị trường Việt Nam rất đa dạng và phong phú nhưng đa số là hàng nhập khẩu nguyên chiếc hoặc lắp ráp trong nước bằng linh kiện nhập khẩu. DN công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử trong nước đã tham gia vào chuỗi giá trị của ngành, tuy nhiên, đa số mới cung cấp các sản phẩm đơn giản có giá trị, hàm lượng công nghệ thấp như bao bì, linh kiện nhựa…

“Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng trên là do năng lực các DN nội địa trong ngành còn nhiều hạn chế, chất lượng sản phẩm chưa đáp ứng được yêu cầu cao của thị trường cũng như của DN FDI. Sự liên kết giữa các DN cung ứng trong nước với DN FDI và tập đoàn đa quốc gia còn mờ nhạt” - đại diện Cục Công nghiệp nêu cụ thể.

Định hướng rõ sản phẩm chiến lược

Hiện nay, số nhà cung ứng cấp 1 thuần Việt cho Samsung đã tăng từ 4 nhà cung ứng năm 2014 lên 35 trong năm 2018. Panasonic Việt Nam hiện có 4 DN Việt Nam cung ứng sản phẩm và giá trị cung ứng mới chiếm khoảng 10% giá trị linh kiện đầu vào sản xuất của Panasonic. Canon Việt Nam cũng liên tục tìm kiếm nhà cung cấp Việt Nam để tăng tỷ lệ nội địa hóa.

Để chủ động và phát triển nhanh, bền vững cho ngành công nghiệp điện tử, cần xây dựng các biện pháp bảo vệ thị trường điện - điện tử tiêu dùng, như thuế phòng vệ, hàng rào kỹ thuật, chống gian lận thương mại, hàng giả và hàng nhập lậu… Đồng thời, tập trung hỗ trợ một số DN triển vọng của Việt Nam trong lĩnh vực điện tử nhằm tạo cơ hội cho các DN này phát triển, đóng vai trò dẫn dắt thị trường điện tử trong nước, đặc biệt là những sản phẩm điện - điện tử gia dụng. Bên cạnh đó, rà soát, hoàn thiện chính sách pháp luật, đặc biệt là quy định cụ thể về hàng hóa xuất xứ Việt Nam; thực hiện các giải pháp nhằm mở rộng thị trường trong nước và xuất khẩu.

Ngoài ra, Cục Công nghiệp cũng lưu ý, DN điện tử cần chú trọng xác định các sản phẩm cốt lõi, có sức đột phá để thúc đẩy ngành điện tử phát triển nhanh và hiệu quả hơn nữa. “Mỗi DN tự xác định cho mình những phân khúc sản phẩm và khách hàng phù hợp; đồng thời, cần tính đến khả năng đón đầu xu hướng tiêu dùng và phát triển công nghệ chung của thế giới. Trên cơ sở đó, giúp DN nội tập trung các nguồn lực để phát triển sản phẩm có năng lực cạnh tranh tốt” - Cục Công nghiệp nêu rõ.