“Con đường sáng” cho nữ Tổng giám đốc gốc Phi đầu tiên của WTO

Bà sẽ là người phụ nữ đầu tiên và công dân châu Phi đầu tiên lãnh đạo Tổ chức WTO. Bà Yoo Myung-hee, Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc, cũng là người lọt vào vòng chung kết cho vị trí quan trọng này, đã tuyên bố rút khỏi cuộc đua trong ngày 5/2, để ngỏ con đường cho ứng viên Okonjo-Iweala.

Hai người phụ nữ đã được công bố là ứng viên lọt vào vòng chung kết cho vị trí hàng đầu của tổ chức thương mại vào tháng 10/2020, sau các vòng đấu loại, và ứng viên Okonjo-Iweala nổi lên là người có sự ủng hộ rộng rãi nhất tại WTO vào thời điểm đó. Nhưng vì tổ chức, một cơ quan quản lý thương mại đã tồn tại ở hình thức hiện tại từ năm 1995, yêu cầu không có ai trong số 164 thành viên phản đối sự lựa chọn này, nên Tổng thống Donald J. Trump khi đó là người ủng hộ ứng viên Yoo và không ủng hộ ứng viên Okonjo-Iweala, đã có thể kéo dài quá trình này cho đến nay.

Trong một tuyên bố ngày 5/2, Văn phòng đại diện Thương mại Mỹ cho biết, bà Okonjo-Iweala “được nhiều người kính trọng vì khả năng lãnh đạo hiệu quả của bà và đã chứng minh được kinh nghiệm quản lý một tổ chức quốc tế lớn với số lượng thành viên đa dạng”.

Điều đặc biệt quan trọng cần nhấn mạnh là hai phụ nữ có trình độ cao đã lọt vào vòng cuối cùng để xem xét vị trí Tổng giám đốc WTO - lần đầu tiên trong lịch sử của tổ chức. Bà Okonjo-Iweala từng hai lần làm Bộ trưởng Tài chính Nigeria, dành 25 năm làm việc tại Ngân hàng Thế giới với tư cách là nhà kinh tế phát triển và hiện là Chủ tịch của Trung tâm Phát triển toàn cầu.

Việc tìm kiếm ai đó để lấp đầy khoảng trống lãnh đạo tại WTO bắt đầu sau khi cựu Tổng giám đốc Roberto Azevêdo của Brazil, thông báo vào tháng 5 năm ngoái rằng ông sẽ rời nhiệm sở sớm một năm, với lý do cá nhân và mong muốn các thành viên WTO bắt đầu lựa chọn người thay thế. Ông Azevedo chính thức rời WTO vào ngày 31/8/2020 mà không có người kế nhiệm. Nếu được chấp thuận, bà Okonjo-Iweala sẽ gia nhập một tổ chức đã bị tê liệt bởi các hành động của chính quyền Trump, tổ chức đã từ chối phê duyệt các ứng cử viên để lấp đầy các vị trí trống trong một hội đồng có trách nhiệm giải quyết các tranh chấp thương mại.

Chính quyền Trump đã bất chấp các nguyên tắc của tổ chức bằng cách bắt đầu một cuộc chiến thương mại với Trung Quốc. Ông cũng đe dọa sẽ rút Mỹ ra khỏi cơ quan thương mại mà ông nhiều lần cáo buộc là đối xử bất công với Mỹ. Thương mại toàn cầu đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi đại dịch Covid-19, và bà Okonjo-Iweala rất mong muốn kết thúc quá trình lựa chọn để tổ chức thương mại có thể “chuyển trọng tâm sang đại dịch Covid-19 và phục hồi kinh tế toàn cầu”.

Trong tuyên bố của mình, Văn phòng đại diện Thương mại Mỹ cho biết, chính quyền Biden “mong muốn được làm việc với một Tổng giám đốc WTO mới để tìm ra các con đường phía trước nhằm đạt được cải cách thủ tục và thực chất cần thiết của WTO”.