Cấp phép khai thác khoáng sản: Nhiều bất cập

 - Theo ông Đào Văn Dũng - Vụ trưởng Vụ Tổng hợp (KTNN): Năm 2013, KTNN thực hiện việc kiểm toán về cấp giấy phép và quản lý nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản giai đoạn 2009-2012. Kết quả cho thấy, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) chưa theo dõi chặt chẽ, xử lý kịp thời các tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản khi giấy phép hết hạn. Có tới 26 giấy phép hết hạn chưa làm thủ tục đóng cửa mỏ, 47 giấy phép cấp trước Luật Khoáng sản năm 1996 chưa được cấp lại.

Ông Nguyễn Thanh Liêm- Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành II- cho biết: Có tới 118 giấy phép khai thác khoáng sản trong giai đoạn 2009-2012 của các doanh nghiệp, cá nhân đã được cấp phép trong khi chưa thực hiện việc hoàn trả tiền thăm dò cho nhà nước. Mặc dù theo quy định là phải hoàn trả tiền mới được cấp phép. Ngoài ra, vẫn tồn tại tình trạng một số địa phương như Đà Nẵng, Bình Dương, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Sơn La… chưa hoàn thành và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, công bố quy hoạch hoạt động khoáng sản trên địa bàn. Đặc biệt, tại các tỉnh Đồng Tháp, Ninh Thuận, Lạng Sơn, việc xây dựng quy hoạch hoạt động khoáng sản còn chậm, chất lượng thấp và phải điều chỉnh, bổ sung nhiều lần. Không những thế, tại một số địa phương còn bị chồng chéo giữa quy hoạch thăm dò, khai thác trữ lượng khoáng sản và quy hoạch tổng thể bố trí quốc phòng.

KTNN cũng chỉ ra tồn tại ở nhiều địa phương khi cấp phép khai thác khoáng sản không nằm trong địa danh quy hoạch khoáng sản theo Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, không đúng loại khoáng sản theo quy hoạch được phê duyệt. Theo kết luận của KTNN, Bộ TN&MT chưa ban hành kịp thời văn bản hướng dẫn thi hành Luật Khoáng sản năm 2010; một số địa phương chưa ban hành hoặc ban hành văn bản không đúng thẩm quyền và quy định của Luật Khoáng sản.

Điều đáng chú ý, kết quả kiểm toán tại một số tập đoàn, tổng công ty cho thấy, có hàng chục dự án, mỏ, khai trường của các đơn vị thực hiện khai thác khoáng sản nhưng chưa được cấp phép hoặc khai thác vượt phạm vi cấp phép. Thậm chí, tại một số khai trường còn vượt công suất khai thác hàng năm theo giấy phép.

Theo KTNN, Tổng cục Địa chất khoáng sản đã không ban hành quy trình về tiếp nhận hồ sơ, thẩm định, trách nhiệm của các đơn vị được giao nhiệm vụ và thời gian hoàn thành làm cơ sở xác định tiền hoàn trả chi phí thăm dò khai thác khoáng sản cho nhà nước. Bên cạnh đó, có nhiều doanh nghiệp chưa thực hiện ký Quỹ Phục hồi môi trường, chưa đóng cửa mỏ và phục hồi môi trường sau khai thác.

Duy Minh