Cá tra Việt Nam: Rộng đường vào thị trường Hoa Kỳ

Vượt qua rào cản

Đạo luật Nông nghiệp 2014 (Farm Bill 2014) được cụ thể hóa bằng Chương trình thanh tra cá da trơn (bộ Siluriformes) của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ ban hành tháng 3/2016 với 18 tháng chuyển tiếp có hiệu lực từ 1/9/2017. Để tiếp tục XK cá da trơn (chủ yếu là cá tra) vào Hoa Kỳ, Việt Nam phải xây dựng và tổ chức hệ thống kiểm soát ATTP tương đương với Hoa Kỳ về 3 nhóm tiêu chí gồm: Hệ thống pháp luật trong kiểm soát chất lượng, ATTP; năng lực thực thi pháp luật của cơ quan thẩm quyền; điều kiện bảo đảm vệ sinh ATTP trong toàn bộ quá trình từ sản xuất con giống, nuôi trồng, vận chuyển, sơ chế, chế biến, XK cá tra vào Hoa Kỳ.

Sau hơn 3 năm nỗ lực hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật; tổ chức tuyên truyền, đào tạo, tập huấn cho hàng triệu hộ nông dân về điều kiện bảo đảm vệ sinh ATTP trong toàn bộ quá trình từ sản xuất; thực hiện nhiều cuộc đàm phán, đánh giá thực địa hệ thống kiểm soát ATTP trong sản xuất, chế biến, XK cá da trơn Việt Nam, ngày 31/10/2019, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ đã chính thức công bố quyết định công nhận tương đương hệ thống kiểm soát ATTP cá da trơn của Việt Nam XK sang Hoa kỳ.

Quyết định này đã khẳng định năng lực kiểm soát chất lượng, ATTP chuỗi sản xuất, chế biến XK cá tra của Việt Nam đã đáp ứng một trong những yêu cầu khắt khe nhất, giúp cá tra Việt Nam dễ dàng hơn trong việc tiếp cận và mở rộng thị trường XK không chỉ Hoa Kỳ mà còn các thị trường khác. Quan trọng hơn là tạo niền tin cho nhà nhập khẩu Hoa Kỳ yên tâm nhập khẩu, gia tăng sản lượng, giá trị XK cá tra vào thị trường này, đặc biệt ngay trong những tháng cuối năm, góp phần tăng trưởng ngành hàng cá tra năm 2019…

Cần nâng cao năng lực cạnh tranh

Cùng với việc chính thức công nhận tương đương hệ thống kiểm soát ATTP, ngày 11/10/2019, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã thông báo quyết định sơ bộ của đợt rà soát thuế chống bán phá giá lần thứ 15 (POR15) cho giai đoạn từ ngày 1/8/2017 đến ngày 31/7/2018 đối với sản phẩm cá tra, cá basa của Việt Nam. Theo đó, Công ty Vĩnh Hoàn, Công ty Biển Đông duy trì mức thuế suất là 0 USD/kg; bổ sung 2 DN sẽ được xem xét áp dụng mức thuế suất 0 USD/kg dự kiến trong tháng 11/2019 là Công ty CP Thủy sản NTSF và Công ty CP XNK Thủy sản Cần Thơ - CASEAMEX. Mức thuế này sẽ đẩy mạnh kim ngạch XK cá tra vào Hoa Kỳ trong những tháng cuối năm.

Sản phẩm cá tra của Việt Nam đã bị Hoa Kỳ áp thuế chống bán phá giá từ năm 2003 và các năm đều tiến hành rà soát mức thuế áp dụng. Trong mỗi lần rà soát Bộ Công Thương cũng như các cơ quan, tổ chức liên quan đều theo dõi chặt chẽ diễn biến, phối hợp, xây dựng phương án, hỗ trợ DN bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của Việt Nam trong vụ việc. Bộ Công Thương nhận định với kim ngạch XK cá tra sang Hoa Kỳ đạt khoảng 550 triệu USD năm 2018, quyết định sơ bộ của POR15 phần nào có thể hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho DN XK cá tra hiện nay.

Theo thống kê, hiện Việt Nam có sản lượng cá tra 1,3 triệu tấn. Ấn Độ, Bangladesh, Indonesia, Trung Quốc cũng đã nuôi cá tra và tham gia vào thị trường XK, mặc dù hiện đang chiếm thị phần nhỏ nhưng việc các quốc gia này đầu tư tăng sản lượng nuôi sẽ là yếu tố cạnh tranh quan trọng đối với các DN Việt Nam.