Thuốc lá nhập lậu: Nguy cơ bùng phát

Các tỉnh Tây Nam vẫn “nóng”

Theo Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, 9 tháng đầu năm, lực lượng chức năng trên cả nước đã bắt giữ 11.649 vụ vận chuyển thuốc lá nhập lậu, tịch thu 8.261.489 bao các loại. Thuốc lá lậu bị bắt giữ chủ yếu “nóng” ở khu vực các tỉnh biên giới Tây Nam, miền Trung như: Long An, An Giang, Đồng Tháp, Kiên Giang, Tây Ninh, Quảng Trị, sau đó vận chuyển về TP.Hồ Chí Minh và các thành phố lớn tiêu thụ. Mặc dù lực lượng chức năng liên tục tổ chức các đợt cao điểm kiểm tra nhưng tình hình vận chuyển thuốc lá nhập lậu vẫn không có chiều hướng giảm.

Cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh Vĩnh Long cho biết, từ đầu năm đến nay đã tịch thu, tiêu hủy hơn 58.000 gói thuốc lá ngoại nhập các loại. Điển hình như ngày 28/10, lực lượng QLTT tỉnh Vĩnh Long đã kiểm tra xe máy mang biển số 84 F5 - 2331 đang lưu thông tại thị trấn Vũng Liêm, huyện Vũng Liêm và phát hiện trên xe chở 4 bao thức ăn chăn nuôi, chứa hơn 1.200 bao thuốc lá ngoại nhập lậu.

Ban Chỉ đạo 389 tỉnh An Giang cho hay, lực lượng chức năng vừa tổ chức tiêu hủy trên 507.600 gói thuốc lá điếu ngoại nhập lậu, nâng tổng số thuốc lá lậu tiêu hủy 3 đợt trong năm 2015 lên hơn 1,4 triệu gói. Tuy số vụ và giá trị hàng buôn lậu, vận chuyển, buôn bán hàng cấm bị bắt giữ thời gian qua khá lớn nhưng tình hình buôn lậu và vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới vẫn gia tăng và ngày càng trở nên phức tạp, nhất là mặt hàng thuốc lá điếu ngoại. Theo ông Phan Lợi - Cục trưởng Cục QLTT An Giang - hiện tại, lực lượng chống buôn lậu đang tăng cường kiểm tra, kiểm soát và đóng các chốt tại 3 địa bàn trọng điểm (TP.Châu Đốc, huyện Tịnh Biên và An Phú) nhằm ngăn chặn buôn lậu trước khi diễn ra mùa nước nổi ở khu vực đầu nguồn biên giới. Tuy nhiên, vẫn khó tránh khỏi việc buôn lậu và vận chuyển thuốc lá lậu qua biên giới bằng cách đai vác đường bộ và xe môtô, ghe xuồng máy chở đường sông, rạch…

Phan ánh về tình trạng thuốc lá lậu vẫn lộng hành, ông Vũ Văn Cường - Chủ tịch Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam - cho rằng, Chỉ thị số 30/CT-TTg là một trong những quyết sách đúng đắn, kịp thời của Chính phủ trong công tác chống thuốc lá nhập lậu. Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa tương xứng với kỳ vọng của Chính phủ. “Các hoạt động triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg còn thiếu đồng bộ, chưa được triển khai rộng trên phạm vi cả nước như tinh thần của chỉ thị; nhiều bộ, ngành, địa phương chậm triển khai hoặc triển khai chưa quyết liệt, chưa hiệu quả, còn mang tính hình thức” - ông Cường nói.

Xử lý hành chính không hiệu quả

Ông Trịnh Văn Ngọc - Cục trưởng Cục QLTT (Bộ Công Thương) - chia sẻ, phần lớn các vụ việc vi phạm về vận chuyển, kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu trong năm chủ yếu là xử phạt hành chính, vì số lượng thu giữ thường chưa tới mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Đồng quan điểm này, ông Vũ Văn Cường cho rằng, sau thời gian chìm lắng, thuốc lá nhập lậu lại có nguy cơ bùng phát. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do chế tài xử lý còn lỏng lẻo; việc áp dụng chế tài vào thực tế gặp nhiều khó khăn. Đơn cử như hành vi buôn bán, vận chuyển từ 1.500 gói thuốc lá lậu trở lên, nếu không bị xử lý hình sự thì áp dụng Nghị định số 185/NĐ-TTg của Chính phủ xử phạt hành chính 100 triệu đồng. Tuy nhiên, khi ra quyết định xử phạt, hầu hết các đối tượng đều không nộp. Hiện tại ở An Giang vẫn còn hơn 300 trường hợp đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính, với tổng số tiền phạt trên 4 tỷ đồng, nhưng đối tượng chưa chấp hành.

Trước tình trạng thuốc lá nhập lậu có nguy cơ bùng phát, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia đề nghị Bộ Quốc phòng chỉ đạo lực lượng bộ đội biên phòng tăng cường tuần tra, kiểm soát, lập chốt ở khu vực biên giới, các đường mòn, lối mở; Bộ Tài chính chỉ đạo lực lượng hải quan kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc vận chuyển thuốc lá nhập lậu qua cửa khẩu, hai bên cánh gà cửa khẩu, khu vực địa bàn kiểm soát của hải quan; Bộ Công an chỉ đạo lực lượng cảnh sát, an ninh kinh tế, cơ quan điều tra đẩy mạnh công tác trinh sát nắm tình hình, triệt phá các đối tượng đầu nậu, đường dây, ổ nhóm buôn bán thuốc lá nhập lậu; lực lượng QLTT tăng cường kiểm tra các điểm tập kết, tàng trữ, cất giấu thuốc lá lậu, hàng lậu lưu thông trên thị trường nội địa...