Tản mạn chuyện bán, mua ở chợ lạc xoong Sài Gòn

Ở Sài Gòn có ba khu chợ bán hàng lạc xoong sỉ nổi tiếng lâu nay là chợ Dân Sinh (quận 1), chợ Tân Thành (quận 5) và chợ Nhật Tảo (quận 10). Chợ Tân Thành nổi tiếng là trung tâm bán sỉ các loại phụ tùng xe máy, ô tô đã xài rồi. Nguồn hàng cung cấp cho ngôi chợ này là những chiếc xe đã cũ dân ve chai mua về bán cho tiểu thương ở chợ rã ra nhặt lại những thứ còn dùng được và xe ăn cắp đưa đến đây “luộc” lấy phụ tùng, chủ yếu bán cho các tiệm sửa xe khắp cả miền Nam. Chợ Nhật Tảo lâu nay là “vựa” hàng điện tử cũ và “làm vua” trong thời bao cấp. Hiện chợ này không còn ồn ã như trước vì những đại gia bán lẻ như Điện Máy Xanh, Thiên Hòa, Chợ Lớn lấn át. Tuy nhiên, ông Nguyễn Phước Tự, một trong những tiểu thương có “số má” về kinh doanh hàng điện tử ở chợ Nhật Tảo khẳng định, giờ kinh doanh hàng điện tử như ti vi, loa, đài, máy ghi âm… ở Nhật Tảo không mạnh như xưa những vẫn đủ sức “dựng những con ti vi hoặc dàn âm thanh xịn nhất”.

Chợ Dân Sinh vốn là khu tổ chức cờ bạc, ăn chơi có tiếng mang tên Kim Chung khi xưa, năm 1954 đổi tên thành chợ Dân Sinh. Ông Tăng Hậu Lạc, tiểu thương gần 80 tuổi chuyên bán các loại quần áo sida (đồ cũ nhập khẩu) ở chợ Dân Sinh nhớ lại, trước giải phóng chợ Dân Sinh chuyên bán đồ quân trang của lĩnh Mỹ, sau ngày thống nhất đất nước chợ là trung tâm bán đồ cũ lớn nhất miền Nam. Từ đồ quân trang, đồ thờ cúng, quần áo, chăn gối, giày dép, đồng hồ, túi xách cho đến cả vàng, bạc, đá quý đều bán ở đây.

Chợ Dân Sinh bây giờ hàng mới chen lấn khá nhiều tại các sạp, nhưng đồ cũ vẫn chiếm thế thượng phong. Hỏi mua một chiếc còng bằng bạc đeo tay đã cũ, cô tiểu thương chuyên bán đồ trang sức nói với tôi: “Cái này có từ thời 1950, gia bảo của con nhà giàu được khạm khắc tỉ mỉ rất đẹp, giá 1,6 triệu đồng, không bớt”. Cái này so với cùng loại mới bán ở tiệm vàng bạc giá chênh bao nhiêu ?”. Cô Hoa cho biết, chỉ đắt hơn chừng gấp đôi, loại hàng này rất hiếm nếu không mua thì khó mà tìm được. Tại chợ Dân Sinh, đồ trang sức vàng (chủ yếu là 18K) có cẩn đá quý đã cũ cũng được bày bán khá nhiều. Ông Trần Hứa Lâm - chủ một sạp chuyên bán các loại đồ nữ trang cũ - cho biết, các loại còng, kiềng, dây chuyền, nhẫn người dân không xài mang đến bán, dân ta là những người thích hoài niệm, mua để tìm lại quá khứ một thời như một thú chơi tao nhã, riêng dân tây cũng mua nhiều để làm kỷ niệm một chuyến đi Việt Nam. Một chi tiết thú vị mà ông Lâm tiết lộ, các loại trang sức bằng vàng, bạc cũ rất nhiều món đắt hơn đồ mới cùng loại, đơn giản vì nó được người thợ thủ công mài dũa rất tinh vi, đính những hột xoàn (đá quý) đủ màu sắc mà ngày nay hiếm thấy.

Chợ lạc xoong ở TP. Hồ Chí Minh còn hình thành ở nhiều nơi, bày bán từ thượng vàng đến hạ cám. Tại khu vực quận Nhất, đường Lê Công Kiều chuyên buôn bán đồ cổ, đường Lê Thị Hồng Gấm chuyên bày bán các loại giày dép, bóp ví, dây nịt, giỏ xách bằng da cũ rất đông người lại qua. Gần một năm nay, các điểm bán này bị giải tán để xây cao ốc, số dân buôn bán loại hàng này tản đến các khu vực quanh chợ Dân Sinh gần đó. Các chợ lạc xoong đường Phó Đức Chính chuyên bán dây nịt, kính đeo mắt, đồng hồ, trang sức, mũ bảo hiểm cũ. Hỏi mua một chiếc đồng hồ Citizen sản xuất năm 1960 vỏ ngoài bọc vàng 24k tại một điểm bán góc đường Nguyễn Công Trứ - Phó Đức Chính, người bán nói chắc “năm chai” (năm triệu đồng). Đồng hồ cũ sao đắt hơn cả đồng hồ mới? Người phụ nữ chuyên bán đồng hồ cũ giải thích, tuy cũ nhưng mạ vàng thiệt và hiếm, miễn trả giá!

Người Sài Gòn rất dễ bắt gặp chợ lạc xoong ở lề đường Nguyễn Kiệm (Phú Nhuận), Hùng Vương (quận 10), Võ Thị Sáu (quận 3), Hoàng Sa (nối từ Tân Bình đến quận Nhất), Cách Mạng Tháng Tám (quận 10 - Tân Bình). Hàng bán ở những khu chợ này là đồ xài rồi (second hand) và có đủ loại. Từ các loại trang sức khảm vàng bạc đá quý, lư hương, chân nến, điện thoại, ti vi, chai lọ, kìm, búa, gương, lược, đũa, bát cho đến chiếc nút áo, bật lửa xài bằng dầu hỏa tưởng chừng như đã tuyệt chủng giá chỉ một đến vài nghìn đồng mỗi món cũng được bày bán.

Đường Hoàng Sa hiện có 5 chợ lạc xoong và rất đông khách vào những lúc tan tầm. Tôi chọn mua một bộ đũa 4 đôi bằng gỗ mun bịt bạc được chạm khắc rất công phu. Người bán hàng mang tục danh “ông năm vỉa hè” xòe bàn tay năm ngón (năm trăm nghìn đồng) và nói “không bớt nha”. Ông giải thích để bịt miệng tôi mặc cả: “Hàng này là của dân quan lại năm xưa, rất hiếm!”

Chợ lạc xoong ở Sài Gòn tồn tại đã là truyền thống, nó sinh ra nhằm giải quyết công ăn việc làm cho một bộ phận khá đông người lao động, đồng thời đáp ứng được nhu cầu không ít của người tiêu dùng nghèo thành thị. Trên đường đi làm về mỗi chiều, tiếng rao “Hàng lạc xoong đây. Mại dzô, mại dzô” hòa trong âm thanh đông đặc của tiếng xe cộ như một nốt son của bản nhạc đời thường làm cho nhịp sống Sài Gòn thêm sắc màu và đáng yêu hơn.