Sau khủng hoảng đại dịch Covid - 19: Các kịch bản của kinh tế toàn cầu

Sau khủng hoảng đại dịch Covid - 19, chính phủ các nước chịu áp lực đáng kể trong việc trở lại sự bình thường càng nhanh càng tốt. Chữ "V" là kịch bản lạc quan nhất. Giai đoạn đi xuống của nó sẽ nhanh chóng được theo sau bởi sự phục hồi: Một loại hiệu ứng bật lò xo. Hình dạng chữ "U" có nghĩa thời gian trì trệ kéo dài hơn sau sự sụt giảm ban đầu, nhưng cuối cùng là sự trở lại của xu hướng tăng trưởng. Chữ "W" và "L" đáng lo ngại hơn. Trong đó, W ngụ ý sự phục hồi trong thời gian ngắn sẽ được theo sau là sự suy giảm hơn nữa, có thể xảy ra nếu một đợt sóng Covid - 19 thứ hai xuất hiện. Trong cuộc khủng hoảng nợ của khu vực đồng euro, nhiều quốc gia đã bị ảnh hưởng bởi những cuộc suy thoái kép, thậm chí là gấp ba. Chữ "L" đáng báo động nhất, bởi nó có thể phát sinh nếu hậu quả của việc đóng cửa làm mất đi năng lực kinh tế vĩnh viễn, thay vì chỉ tạm dừng.

Đại dịch Covid - 19 sẽ tồi tệ hơn nhiều so với cuộc khủng hoảng tài chính vào cuối những năm 2000

Trung Quốc là quốc gia đầu tiên đóng cửa để kiềm chế đại dịch Covid - 19. Thông qua bài học về dịch SARS năm 2003 đã có cơ sở cho sự lạc quan và sự phục hồi chữ "V". Tuy nhiên, dịch Covid - 19 nhanh chóng trở thành một hiện tượng toàn cầu, thay vì phần lớn giới hạn ở khu vực Đông Á, và phản hồi tiêu cực từ các bộ phận khác nhau của nền kinh tế toàn cầu có thể chứng tỏ sự suy nhược kinh tế đối với Trung Quốc. GDP quý đầu tiên và một loạt các chỉ số kinh tế khác đã được công bố, chứng kiến giai đoạn đầu tiên của chữ "V", hoặc bất kỳ biểu tượng nào khác. Lần đầu tiên sau hơn 40 năm, nền kinh tế Trung Quốc ghi nhận sự sụt giảm trong một quý bằng 6,8% so với cùng kỳ năm trước. Tỉnh Hồ Bắc - tâm chấn của dịch Covid - 19 trải qua cơn co thắt gần 40%. Đầu tư vào tài sản cố định và tiêu dùng (được đo bằng tổng doanh số bán lẻ hàng tiêu dùng) - cả hai động cơ quan trọng cho tăng trưởng đã giảm tới hơn 15% trong 2 tháng đầu năm.

Về mặt tích cực, nền kinh tế Trung Quốc bắt đầu phục hồi vào tháng 3. Tất cả các chỉ số, bao gồm cả chỉ số dựa trên hình ảnh vệ tinh cho thấy sự chuyển động của con người, ôtô, tàu… cũng như bãi đỗ xe của các nhà máy. Điều này cho thấy các ngành sản xuất, bao gồm thép và ôtô đang phục hồi nhanh hơn ngành dịch vụ. Những mô hình này không có gì đáng ngạc nhiên, vì rất nhiều hoạt động dịch vụ đòi hỏi các nhóm lớn người phải kết hợp với nhau trong hoạt động sản xuất và tiêu dùng. Ngoài ra, các doanh nghiệp vừa và nhỏ bị ảnh hưởng nặng nề đã phục hồi chậm hơn so với doanh nghiệp lớn trong tất cả các ngành và dọc theo chuỗi sản phẩm, chuỗi cung ứng. Các doanh nghiệp này chiếm tới 60% GDP của Trung Quốc và 80% việc làm ở thành thị.

Còn triển vọng cho các quốc gia khác như thế nào? Ngay cả khi Trung Quốc tiếp tục thể hiện xu hướng thuận lợi, một câu hỏi khó khăn hơn là liệu các nước lớn khác có thể mô phỏng sự phục hồi hay không? Trong cuộc đại khủng hoảng những năm 1930, thiệt hại cho các nền kinh tế - xã hội rất nghiêm trọng và kéo dài một phần, do các chính phủ đã áp dụng những chính sách sai lầm trong và ngoài nước: Trong nước, thay vì kích thích thì có các biện pháp "thắt lưng buộc bụng", và trên toàn cầu, các rào cản thương mại đã được dựng lên thay vì bị phá vỡ. Cho đến nay, chính phủ ở các nền kinh tế lớn đã nhanh chóng đưa ra những biện pháp tài chính, tiền tệ mở rộng để hỗ trợ các công ty và hộ gia đình. Ngoài biện pháp trong nước có thể dẫn đến các vấn đề rủi ro, một biện pháp kích thích mạnh mẽ mà không có bất kỳ tác dụng phụ về kinh tế nào sẽ là loại bỏ thuế quan đối với hàng hóa và dịch vụ nhập khẩu; thậm chí tạm dừng các chính sách thương mại hạn chế để giúp các công ty, đặc biệt là những doanh nghiệp vừa và nhỏ, người tiêu dùng ngay lập tức.

Tuy nhiên, cũng có một số lý do đáng quan tâm, thứ nhất là tỷ lệ dịch vụ cá nhân cao hơn nhiều ở hầu hết các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD). Sản xuất chiếm gần 30% nền kinh tế ở Trung Quốc và Hàn Quốc, 20% ở Đức, 15% ở Italia, 11% ở Tây Ban Nha và Mỹ, dưới 10% ở Pháp và Anh. Như trường hợp liên quan đến Trung Quốc, các công ty trong lĩnh vực này có thể phục hồi dễ dàng hơn trong các dịch vụ. Hầu hết, thường là nhỏ, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ cá nhân đã bị buộc phải tạm ngừng giao dịch vì đóng cửa và nhiều doanh nghiệp sẽ không tồn tại được. Thứ hai, tầm quan trọng của du lịch. Các điểm đến chính, ở cả cấp quốc gia và khu vực, có thể có thu nhập giảm mạnh. Thứ ba, quy mô nợ công khi bắt đầu cuộc khủng hoảng (Italia là một trong những nước đáng lo ngại nhất) sẽ ảnh hưởng đến rủi ro của sự bất ổn tài chính tiếp theo. Thứ tư, phạm vi đóng cửa có thể ảnh hưởng ít đến một số khu vực hay toàn bộ quốc gia. Thứ năm, thay đổi hành vi sau khi đóng cửa: Nhu cầu về hàng không, làm việc văn phòng và một số hoạt động giải trí nhất định sẽ trở về mức trước dịch Covid - 19 hay không? nếu không, các hoạt động khác sẽ mở rộng để duy trì tổng cầu. Với tỷ lệ rất nhỏ dân số bị ảnh hưởng bởi virus, các vụ dịch mới, có thể cần phải kiểm dịch thêm. Thứ sáu, yếu tố khác sẽ là tốc độ phục hồi của chuỗi cung ứng và sản phẩm toàn cầu. Vì các công ty, ngành công nghiệp và nền kinh tế liên kết với nhau nhiều hơn. Sự cố trong bất kỳ thành phần hoặc liên kết quan trọng nào sẽ dẫn đến một số mức độ phá vỡ của toàn bộ chuỗi. Mặc dù một số quốc gia có thể có động lực mạnh mẽ để hồi lại các ngành công nghiệp quan trọng sau khủng hoảng, những nỗ lực này rất tốn kém và mất thời gian để thực hiện và hiệu quả kinh tế chung có thể bị tổn hại.

Nền kinh tế toàn cầu sẽ phụ thuộc vào cách các nhà hoạch định chính sách thành công trong việc cung cấp những gói kích thích kinh tế. Nếu tính tất cả các yếu tố như vậy, Trung Quốc có khả năng phục hồi theo mô hình chữ "U", và một số nền kinh tế Đông và Đông Nam Á có giao thương rộng rãi với Trung Quốc, nhưng có nguy cơ chữ "W." Một số quốc gia châu Âu thâm dụng dịch vụ có nguy cơ cao nhất là chữ "L" và Mỹ cũng có nguy cơ "L" vì lý do tương tự. Dấu hỏi lớn nhất là các nước đang phát triển - nơi mà virus chưa có tác động nghiêm trọng như vậy. Nếu các nền kinh tế lớn và phát triển kiềm chế sự bùng phát dịch bệnh vào mùa hè năm nay, bắt đầu quá trình phục hồi trong quý III/2020, thì sự phục hồi chữ "V" toàn cầu vào cuối năm nay là có thể. Tuy nhiên, dựa trên mô hình đợt bùng phát thứ hai của dịch bệnh đã được thấy ở một số quốc gia châu Á (như Singapore), cũng có khả năng đợt bùng phát thứ hai sẽ xảy ra ở một số nền kinh tế lớn, do đó sẽ thấy mô hình chữ "W", với xu hướng tăng trưởng cao hơn bị hoãn lại cho đến nửa đầu năm 2021 trở đi. Để tránh sự phục hồi theo hình chữ "L", việc hợp tác giữa tất cả các nền kinh tế là rất quan trọng.