Sáng tạo kinh doanh trong môi trường biến đổi

Tác động của Covid-19 tới doanh nghiệp là hết sức nghiêm trọng

Sự bùng phát mạnh của làn sóng Covid-19 lần thứ tư cùng với các đợt giãn cách liên tiếp đã khiến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề, đặc biệt là các địa phương phía Nam.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường trong 8 tháng năm 2021 là 85,5 nghìn doanh nghiệp, tăng 24,2% so với cùng kỳ năm 2020, trong đó Thành phố Hồ Chí Minh có 24 nghìn doanh nghiệp (chiếm 28,1% tổng số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường), tăng 6,6%. Số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn là 43,2 nghìn doanh nghiệp, chiếm 50,5% tổng số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Trung bình mỗi tháng có gần 11.400 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.

Tại Diễn đàn trực tuyến với chủ đề “Sáng tạo kinh doanh trong môi trường biến đổi” diễn ra chiều 8/9, ông Hoàng Quang Phòng- Phó chủ tịch Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI)- nhận định, trải qua những tác động của dịch Covid-19 từ năm 2020 đến nay, các doanh nghiệp vốn đã bị tổn thương lại càng trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Các nguồn lực dự trữ đang cạn dần trong khi thị trường chưa có dấu hiệu phục hồi hoặc đang phục hồi rất chậm. Đáng lo hơn, đợt dịch này đã xâm nhập và tác động tiêu cực tới các khu công nghiệp, khu chế xuất, nơi tập trung lượng lớn người lao động, nhất là ở các tỉnh, thành phố thuộc Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, dẫn đến nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng, chuỗi lao động, sản xuất quy mô lớn, ảnh hưởng lớn đến kinh tế địa phương và cả nước…

Ông Phạm Ngọc Thạch- Phó ban Pháp chế (VCCI)- đánh giá, tác động của Covid-19 tới cộng đồng doanh nghiệp là hết sức nghiêm trọng. Số liệu thống kê của VCCI cho thấy, có đến 87,2% doanh nghiệp chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. “Không chỉ doanh nghiệp nhỏ mà ngay cả các doanh nghiệp lớn cũng chịu ảnh hưởng rất nghiêm trọng”, ông Thạch nhấn mạnh.

Để giúp doanh nghiệp vượt qua những khó khăn do ảnh hưởng của Covid-19, ông Phạm Ngọc Thạch nhấn mạnh, việc đẩy nhanh tốc độ tiêm vắc-xin cho người lao động tại các doanh nghiệp là ưu tiên quan trọng cần làm. Cùng với đó, việc đảm bảo thông suốt trong vận tải hàng hoá liên tỉnh và nội tỉnh, tránh gián đoạn việc vận chuyển hàng hóa cũng gây nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng. Ngoài ra, cần đảm bảo sự thống nhất trong chính sách và quy định phòng chống dịch từ trung ương tới địa phương, nhanh chóng bãi bỏ các quy định do các địa phương ban hành trái với quy định của Trung ương.

Vắc-xin công nghệ số

Ông Chu Tiến Dũng- Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.Hồ Chí Minh- chia sẻ, trong 2 tháng vừa qua nền kinh tế của TP Hồ Chí Minh chỉ hoạt động khoảng 20%. Đại dịch là phép thử và "bài kiểm tra" quá khó cho các doanh nghiệp. Thông qua đây để các doanh nghiệp “soi” lại mình để từ đó xây dựng kế hoạch chuyển đổi, thích ứng và có chiến lược phát triển bền vững hơn.

Đồng quan điểm về vấn đề này, theo bà Hà Thu Thanh- Chủ tịch Hội đồng thành viên Deloitte Việt Nam, 20 tháng chịu ảnh hưởng dịch Covid-19 khiến đứt gẫy chuỗi cung ứng, đứt gãy cung - cầu và điều này tác động trực tiếp đến hoạt động kinh doanh, tuy nhiên, đây cũng là chất xúc tác mạnh để doanh nghiệp thúc đẩy phương thức kinh doanh, tăng tốc chuyển đổi số.

Dẫn khảo sát gần đây được Deloitte thực hiện, bà Thanh cho hay, các công ty đang đánh giá các rủi ro hiện hữu chỉ mức trung bình và cho mục tiêu ngắn hạn mà chưa quản trị cho các mục tiêu tương lai. Bà Thanh cho rằng, đại dịch Covid-19 đặt ra yêu cầu doanh nghiệp cần có cái nhìn toàn diện hơn về quản trị rủi ro và phát triển bền vững. Bởi một chương trình quản lý khủng hoảng toàn diện có thể mang lại cách tiếp cận có tổ chức, có hệ thống để chuẩn bị và ứng phó đối với khủng hoảng cao gấp 3 lần.

Ông Trịnh Minh Anh- Chánh văn phòng Ban chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế- nhận định, đại dịch Covid-19 còn diễn biến khó lường và tác động không chỉ trong thời gian ngắn. Do vậy, để thích ứng với tình hình này, các doanh nghiệp cần xem xét chuyển đổi mô hình kinh doanh mới bởi các quy trình, hệ thống, nguyên tắc trước đây có thể chỉ phù hợp trong bối cảnh cũ.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động, phục hồi sản xuất, kinh doanh, doanh nghiệp buộc phải đầu tư cho khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặc biệt là áp dụng công nghệ 4.0 trong cả phương thức sản xuất lẫn phương thức giao dịch với khách hàng. Duy trì kết nối với khách hàng song phải đảm bảo an toàn cho mình và cho khách hàng trong đại dịch.

Cùng với nghiên cứu, tận dụng các chính sách hỗ trợ của Chính phủ, đồng thời tăng cường sự chủ động, linh hoạt ứng phó trước những diễn biến của thị trường trong nước và quốc tế. Ông Trịnh Minh Anh cũng khuyến nghị các doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược kinh doanh hậu Covid-19 để kịp thời nắm bắt những cơ hội khi nền kinh tế phục hồi, trong đó có việc tận dụng tốt các cam kết trong các FTA mà Việt Nam đã ký với các nước đối tác để khôi phục, mở rộng thị trường xuất khẩu, thu hút đầu tư.

Ước tính khoảng 70% giá trị mới được tạo ra trong nền kinh tế trong thập kỷ tới sẽ dựa trên các mô hình kinh doanh nền tảng được hỗ trợ kỹ thuật số, GS.TS. Nguyễn Đức Khương - Thành viên tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng- Chủ tịch Tổ chức khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu- nhận định, doanh nghiệp Việt Nam có lợi thế do tính năng động và năng lực tiếp cận số cao, nhanh.

Để vượt qua thách thức hiện tại, nhiều doanh nghiệp đã quan tâm chuyển đổi mô hình hoạt động, số hóa trong các khâu vận hành, quản lý, khai thác, giao nhận vận tải và tạo nên những làn sóng lan tỏa trên thị trường. Rất nhiều doanh nghiệp ở các lĩnh vực như bán lẻ, dịch vụ… đã chuyển từ kênh kinh doanh truyền thống sang thương mại điện tử. Thực tế cho thấy, những doanh nghiệp tiên phong trong quá trình chuyển đổi số và có lòng tin rằng đổi mới là chìa khóa để nhanh chóng vượt qua thách thức, đón bắt các cơ hội của thị trường đều là những doanh nghiệp đã và đang trụ vững, phục hồi nhanh hơn các doanh nghiệp khác trước khủng hoảng của dịch Covid-19.

Ông Hoàng Quang Phòng nhấn mạnh, ngoài những giải pháp của Chính phủ, các địa phương, đã đến lúc chính các doanh nghiệp phải tính đến câu chuyện tái thiết kế các phương thức kinh doanh, tìm kiếm khả năng kinh doanh mới, tái cơ cấu doanh nghiệp, tìm cách thức quản trị mới để sống chung, sống an toàn trong môi trường biến đổi này, trong đó, tùy theo quy mô, mỗi doanh nghiệp sẽ có những mô hình phù hợp.