OPEC+ quyết định cắt giảm 2 triệu thùng dầu/ngày và những bất ngờ
Quyết định cắt giảm sản lượng 2 triệu thùng/ngày - tương đương 2% nguồn cung toàn cầu, trong một thời gian ngắn khiến dầu thô Brent leo lên mức 100 USD/thùng, báo hiệu quyết tâm của nhóm trong việc tăng giá khi đối mặt với sự phục hồi toàn cầu đang chững lại. Điều đó khiến Tổng thống Mỹ Joe Biden rơi vào tình thế bấp bênh trước cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng tới. Nhưng nó cũng thể hiện sự sẵn sàng ngày càng tăng của Ả Rập Xê-út trong việc tiếp tục vai trò nhà sản xuất của mình và nhấn mạnh mối quan hệ mới đạt được với Nga.
Sự gia tăng giá dầu sau khi xảy ra cuộc chiến ở Ukraine, cùng với khả năng dự phòng hạn chế, đã làm cho sự gắn kết của OPEC + trở nên cần thiết và thúc đẩy các thành viên phối hợp các mục tiêu sản xuất chung hiệu quả hơn. Nhưng tính liên kết không thể duy trì vai trò định giá toàn cầu của nhóm.
Vai trò đó phụ thuộc vào việc Ả rập Xê út sẵn sàng tiếp tục chức năng truyền thống là nhà sản xuất của thị trường, điều mà Vương quốc này đã miễn cưỡng thực hiện trong những năm gần đây. Trong khi quyết định của OPEC + có nguy cơ gây thêm căng thẳng cho mối quan hệ giữa Mỹ và Ả Rập Xê-út, mục tiêu sản xuất chủ yếu là viển vông. Thỏa thuận mới đặt sản lượng tháng 11 của nhóm vào khoảng 42 triệu thùng/ngày, nhưng nó đã sản xuất khoảng 39 triệu thùng/ngày - thấp hơn 4,5 triệu so với mục tiêu chính thức của tháng 10 - do 15 trong số 23 thành viên của nhóm phải vật lộn để đạt được hạn ngạch của mình.
Sự khác biệt giữa sản xuất mục tiêu và thực tế đã tăng lên trong vài tháng qua. Hầu hết các quốc gia - ngoại trừ Ả Rập Xê-út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất - đều thiếu năng lực dự phòng, do không đầu tư nhiều năm. Điều này đặc biệt đúng với Nigeria và Angola.
Hơn nữa, tác động của các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với hàng xuất khẩu của Nga chỉ bị giảm bớt một phần khi chuyển hướng giao hàng từ châu Âu sang châu Á. Do đó, OPEC + rất có thể sẽ giảm sản lượng một triệu thùng/ngày vào tháng 11 - một nửa mức cắt giảm mà nhóm đã đề xuất ở Vienna trong tháng này. Các nước thành viên đang gặp khó khăn trong việc theo kịp các mục tiêu sản lượng hầu như sẽ không cắt giảm sản lượng, do đó đưa mục tiêu đến gần hơn với năng lực thực tế của liên minh.
Quyết định của tháng này chỉ yêu cầu 8 quốc gia OPEC + giảm sản lượng khai thác dầu, trong đó Ả Rập Xê-út dự kiến sẽ gánh nhiều gánh nặng bằng cách cắt giảm sản lượng 500.000 thùng mỗi ngày. Tương tự, khi OPEC + cắt giảm sản lượng gần chục triệu thùng / ngày trong thời kỳ đại dịch để bù đắp nhu cầu giảm mạnh, Ả Rập Xê Út đã tự nguyện cắt giảm sản lượng thêm một triệu thùng/ngày ngoài cam kết của nhóm.
Nhưng người Ả Rập Xê Út có lẽ đã học được từ những sai lầm trong quá khứ của họ. Trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, quốc gia này đã từ chối đóng vai trò nhà sản xuất lớn bằng cách điều chỉnh hoạt động sản xuất của chính mình để duy trì mức giá cao. Với việc quyền lực độc tài của OPEC bị xói mòn sau cuộc cách mạng năng lượng đá phiến của Mỹ, người Ả Rập Xê Út lo ngại rằng các nhà sản xuất Mỹ sẽ được hưởng lợi từ giá dầu cao hơn và mở rộng thị phần của họ với chi phí của Vương quốc này.
Kết quả là, giá dầu đã giảm từ gần 110 USD/thùng xuống còn 29 USD trong khoảng thời gian từ năm 2014 đến đầu năm 2016, khiến mọi thành viên OPEC trở nên tồi tệ hơn. Khi tài chính công của các nhà sản xuất dầu truyền thống xấu đi, Ả Rập Xê-út buộc phải tham gia vào liên minh với Nga. Nhóm OPEC+ làm tổn hại đến lợi nhuận của các nhà sản xuất đá phiến Mỹ nhưng không thể đẩy họ ra khỏi thị trường. Người Nga và Ả Rập Xê Út đã đấu tranh để thành lập một mặt trận chung và đồng ý về một chiến lược sản xuất chung, dẫn đến cuộc chiến giá cả chưa từng có đã đẩy giá dầu WTI của Mỹ xuống sâu đến mức âm vào mùa xuân năm 2020.
Chắc chắn, việc Ả rập Xê út sẵn sàng hoạt động như một nhà sản xuất định hướng được thúc đẩy bởi tư lợi thuần túy. Tuy nhiên, việc cắt giảm sản lượng gần đây nhằm mục đích chuyển câu chuyện thị trường khỏi sự phá hủy nhu cầu đối với tình trạng cung không đủ cầu và thiết lập mức giá sàn 90 USD / thùng. Nhưng việc đẩy giá dầu lên cao hơn cũng sẽ làm suy yếu nỗ lực của Mỹ nhằm giới hạn giá dầu của Nga, điều mà Ả rập Xê út cho là một tiền lệ nguy hiểm. Xét cho cùng, nếu các nước phương Tây tận dụng sức mạnh nhu cầu của họ để áp đặt giới hạn giá đối với dầu từ Nga, thì họ có thể hình dung được điều tương tự đối với dầu từ Trung Đông.
Do đó, Ả Rập Xê Út có thể tìm cách củng cố vai trò nhà sản xuất của mình trong dài hạn. Quá trình chuyển đổi xanh rất có thể sẽ dẫn đến sự suy giảm cơ cấu về nhu cầu dầu, đòi hỏi phải có những loại điều chỉnh sản lượng nhanh chóng mà chỉ Vương quốc này mới có thể điều phối và thực hiện. Các thành viên OPEC + sẽ mong đợi Ả Rập Xê út dẫn đầu và hy sinh nhiều hơn để bù đắp thặng dư và ngăn giá sụp đổ. Nhưng Ả Rập Xê Út cũng có thể buộc họ hợp tác bằng cách sử dụng năng lực dự phòng của mình để đẩy giá xuống. Các nước phương Tây đang tìm cách chống lại quyền lực sản xuất của Ả Rập Xê Út có rất ít lựa chọn tốt.
Trong ngắn hạn, họ có thể giải phóng dự trữ chiến lược bổ sung và tăng sản lượng dầu đá phiến, vốn sẽ yêu cầu đầu tư thêm nhưng có thể giúp giảm giá một chút. Tuy nhiên, trong trung hạn, phương Tây không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đẩy nhanh sự chuyển dịch khỏi nhiên liệu hóa thạch.