Cuộc chiến dầu mỏ: Liệu Israel có dám tấn công Iran?

Theo hãng tin Deutsche Welle của Đức, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã cảnh báo về cuộc trả đũa lớn, dấy lên lo ngại về việc Israel có thể nhắm mục tiêu vào các cơ sở dầu mỏ của Iran. Những đồn đoán này đã làm giá dầu tăng vọt, dẫn đến những tác động tiềm tàng đến nền kinh tế toàn cầu.

Bjarne Schieldrop, chuyên gia phân tích hàng hóa tại ngân hàng SEB Thụy Điển cho rằng, nếu Israel quyết định tấn công vào các cơ sở dầu mỏ của Iran, giá dầu có thể dễ dàng vượt ngưỡng 200 USD/thùng. Điều này sẽ tạo ra tác động nghiêm trọng không chỉ đối với nền kinh tế Iran mà còn đối với nền kinh tế thế giới.

Iran hiện là một trong những nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới và mặc dù đang chịu lệnh trừng phạt nghiêm ngặt từ phương Tây, xuất khẩu dầu của nước này đã đạt mức cao nhất trong năm năm qua, đạt 1,7 triệu thùng vào tháng 5/2024.

Sau cuộc tập kích tên lửa đạn đạo chưa từng có của Iran vào Israel tối 1/10, nhiều chuyên gia lo ngại Israel sẽ tấn công các cơ sở hạt nhân và dầu mỏ của Iran. Ảnh: AP

Một cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Iran, đặc biệt là cảng xuất khẩu lớn nhất trên Đảo Kharg, có thể gây ra sự thiếu hụt nghiêm trọng trên thị trường toàn cầu. Động thái này có thể dẫn đến việc mất khoảng 2 triệu thùng dầu/ngày, làm tăng giá dầu lên mức cao chưa từng có.

Nằm ở Vịnh Ba Tư, cách bờ biển Iran khoảng 40 km, Đảo Kharg có các cơ sở lưu trữ rộng lớn, cho phép xử lý 90% lượng dầu xuất khẩu của Tehrano. Hầu hết các tàu chở dầu của Iran đều tải từ cơ sở Kharg, vì vậy bất kỳ sự gián đoạn nào cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng đáp ứng các cam kết xuất khẩu của quốc gia này.

Ngoài ra, các mục tiêu tiềm năng khác bao gồm nhà máy lọc dầu Bandar Abbas, nằm ở thành phố cảng cùng tên phía Nam vùng Vịnh, đóng vai trò quan trọng trong xuất khẩu dầu thô nhưng cũng là nơi đặt các cơ sở quân sự. Nhà máy lọc dầu Abadan, ở phía Tây Nam, với công suất 400.000 thùng/ngày, rất quan trọng đối với nhu cầu tiêu thụ trong nước của Iran.

Việc giá dầu tăng mạnh sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là trong bối cảnh các ngân hàng trung ương đang nỗ lực kiềm chế lạm phát. Giá dầu cao có thể đẩy chi phí năng lượng lên, từ đó làm tăng giá hàng hóa và dịch vụ, tạo ra áp lực lên người tiêu dùng và doanh nghiệp. Do đó, có thể làm suy yếu sức mua của người tiêu dùng, dẫn đến việc giảm chi tiêu, từ đó ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

Bên cạnh đó, không chỉ có giá dầu mà nền kinh tế Iran cũng sẽ chịu tác động nặng nề nếu các cơ sở dầu mỏ bị tấn công.

Theo Carole Nakhle, CEO của công ty tư vấn Crystol Energy, nền kinh tế Iran phụ thuộc rất nhiều vào doanh thu từ xuất khẩu dầu mỏ và bất kỳ sự gián đoạn nào đối với các khoản doanh thu đó cũng sẽ gây ra tác động nghiêm trọng đến nền kinh tế nước này. Trong bối cảnh lạm phát cao và thất nghiệp gia tăng, người dân Iran sẽ chịu đựng thêm nhiều khó khăn nếu nguồn thu từ dầu mỏ bị ảnh hưởng.

Avner Cohen, Giáo sư nghiên cứu về không phổ biến vũ khí hạt nhân và khủng bố tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Middlebury ở Monterey (Mỹ) lưu ý, trong khi các cuộc tấn công vào các cơ sở dầu mỏ của Iran “không thể bị loại trừ”, có nhiều khả năng Tel Aviv sẽ nhắm vào các cơ sở chính quyền và quân sự.

"Nếu Israel tấn công các lợi ích kinh tế lớn như cơ sở dầu mỏ và nhà máy lọc dầu, nền kinh tế toàn cầu có thể bị thiệt hại nặng", ông Cohen cho hay.