“Ông trùm Wagner” và những phát ngôn từng gây sốc
Hành trình “lột xác”
Sinh trưởng ở thành phố Leningrad, nay là Saint Peterburg, tuổi thơ của ông Evghenhi Prigozhin ít được biết đến. Ông này gắn bó tuổi trẻ của mình ở trong tù khi thụ án 9 năm vì tội trộm cướp, lừa đảo và lôi kéo thanh thiếu niên phạm tội.
| Ông Yevgeny Prigozhin và nhà lãnh đạo Vladimir Putin tại công xưởng nấu cơm cho các trường học ở St Petersburg năm 2010. Nguồn: Sputnik |
Sau khi mãn hạn tù, ông Evghenhi Prigozhin mở một quầy bán xúc xích ở thành phố Saint Petersburg vào những năm 1990 và nhanh chóng mở rộng thành các khu ăn uống sang trọng, trong đó nhà hàng nổi New Island là nhà hàng yêu thích của ông Vladimir Putin, người giữ chức Phó thị trưởng thành phố thời điểm đó. Mối quan hệ tốt đẹp với giới tinh hoa Nga đã mang lại cho ông Evghenhi Prigozhin những hợp đồng béo bở với việc cung cấp suất ăn cho các trường học, bệnh viện và quân đội.
Tuy nhiên, những hoạt động hậu trường là thứ gắn liền với thành công của ông Evghenhi Prigozhin. Năm 2014, ông này thành lập Tập đoàn an ninh tư nhân Wagner, doanh nghiệp liên kết với nhà nước đầu tiên và lớn nhất trong số các nhà thầu quân sự tư nhân hoạt động ở nhiều khu vực trên thế giới, trong đó nổi bật nhất là Ukraine. Các tay súng Wagner dày dạn kinh nghiệm đã sát cánh và hỗ trợ cho những binh sĩ Nga không đeo phù hiệu khi sáp nhập Bán đảo Crimea và ở lại hỗ trợ lực lượng dân quân tại khu vực Donbas.
| Ông trùm đứng sau sự thành công của Wagner. Ảnh: Telegram Prigozhin |
Ông Evghenhi Prigozhin từng bị FBI (Mỹ) cáo buộc và truy nã với tội danh "Âm mưu lừa gạt Mỹ". FBI đang treo thưởng 250.000 USD cho bất kỳ ai cung cấp thông tin giúp bắt được nhân vật này. Ông Evghenhi Prigozhin bị Mỹ cáo buộc đóng vai trò giám sát những hoạt động can thiệp chính trị và bầu cử của Cơ quan nghiên cứu Internet có trụ sở tại Saint Petersburg từ năm 2014 - 2018. FBI cáo buộc cơ quan mà Prigozhin là người tài trợ và can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016.
Bà Tatyana Stanovaya, người sáng lập tổ chức tư vấn độc lập R. Politik, trong một bài đăng Telegram đã đánh giá ông Evghenhi Prigozhin tạo ra “ảnh hưởng theo cách riêng”.
“Ông trùm” đứng sau thành công của Wagner
Ông Evghenhi Prigozhin và người đồng sáng lập Dmitry Utkin, một cựu quân nhân Nga đã thành lập Tập đoàn Wagner lấy theo tên nhạc sĩ người Áo. Ngay từ khi thành lập, Wagner đã có mặt tại những nơi nguy hiểm nhất và có lợi ích gắn với nước Nga như Syria, Libya, Cộng hòa Trung Phi, và Mali.
Khi chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine nổ ra vào tháng 2/2022, Wagner đóng vai trò quan trọng trong việc giành kiểm soát một số thành phố phía đông, bù đắp cho sự thiếu hụt binh lính ban đầu và cho phép Quân đội Nga giảm thiểu thương vong. Nhiều chuyên gia quân sự ước đoán, trong thời kỳ đỉnh cao, lực lượng Wagner tham chiến tại Ukraine lên tới 50.000 người. Phần lớn họ đều là những cựu binh, tù nhân có tinh thần chiến đấu cao và sẵn sàng nhận nhiệm vụ xung kích trong các trận chiến khốc liệt và đẫm máu với “cối xay thịt” Bakhmut là điển hình.
Ban đầu, ông Evghenhi Prigozhin từ chối mọi sự liên hệ với Wagner, thậm chí đã đệ đơn kiện nhiều nhà báo cho rằng ông này có liên hệ với tổ chức quân sự tư nhân quy mô nói trên. Tuy nhiên, ông trùm 62 tuổi này sau đó đã thừa nhận là lãnh đạo của Wagner.
Nói về hoạt động của Wagner, ông Evghenhi Prigozhin cho biết, tập đoàn quân sự tư nhân này có mục tiêu chính là giúp "bảo vệ người dân Syria, các dân tộc khác của các quốc gia Ả Rập, những người châu Phi và Mỹ Latinh có hoàn cảnh khó khăn". Và trong thực tế, Wagner là một trong những công ty an ninh rất có ảnh hưởng tại Trung Đông và châu Phi.