Nhìn lại những dấu ấn ASEAN và EU năm 2021

Khai mạc Hội nghị thượng đỉnh Y tế ASEAN-EU

Được tổ chức bởi Hội đồng Kinh doanh EU-ASEAN (EU-ABC), một tổ chức thúc đẩy các doanh nghiệp châu Âu trong khối Đông Nam Á, đã diễn ra vào tháng 9/2021 tại Singapore và có sự tham gia của các quan chức cấp cao từ khắp Đông Nam Á và châu Âu, như cũng như các nhà lãnh đạo doanh nghiệp, các thành viên của đoàn ngoại giao và các viện sĩ. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, hội nghị thượng đỉnh đã xem xét cách các quốc gia trên thế giới có thể lập kế hoạch và thực hiện các chiến lược để bảo vệ các nền kinh tế và xã hội khỏi các sự kiện gây rối loạn toàn cầu trong tương lai.

Đại sứ EU tại ASEAN Igor Driesmans cho biết: Hội nghị thượng đỉnh đã xem xét một số vấn đề chính như quy trình phê duyệt vắc xin, sản xuất và phân phối vắc xin và cách đối phó với các chủng SARS-Cov-2 mới. Vì vậy, bất cứ điều gì thúc đẩy sự hợp tác ở bất kỳ cấp độ nào giữa các quốc gia thành viên và các tổ chức của hai khối đều được hoan nghênh.

COP26

Châu Á, và ASEAN nói riêng, đang phát triển nhanh chóng và nhu cầu năng lượng của khu vực, mặc dù vẫn còn thấp theo tiêu chuẩn phương Tây, đang tăng lên. Điều này mang lại cho các quốc gia ASEAN cơ hội đi đầu trong cuộc cách mạng năng lượng xanh. Giuseppe Jacobelli, một nhà phân tích tại Hồng Kông với hơn 30 năm kinh nghiệm ở châu Á, cho rằng ASEAN có thể đi đầu trong quá trình khử cacbon năng lượng. COP26 là một sự tái khẳng định rằng các quốc gia ASEAN phải tiếp tục trên con đường khử cacbon và số hóa năng lượng của mình.

Hầu hết các nước ASEAN là các nền kinh tế mới nổi, và nguồn cung cấp năng lượng của họ có tiềm năng tăng trưởng rất lớn. Philippines, với dân số 110 triệu người, tạo ra 102 terawatt giờ vào năm 2020, và Indonesia, với 274 triệu người, tạo ra 275 terawatt giờ. Con số này so với 1.005 terawatt giờ của Nhật Bản, với dân số 126 triệu người. Vì vậy, các quốc gia ASEAN có phạm vi rất lớn để xây dựng năng lực năng lượng xanh.

Tuy nhiên, những thách thức về tài chính cho dự án và chính sách của chính phủ đôi khi còn mờ nhạt đã khiến quá trình bổ sung tài sản năng lượng sạch chậm hơn dự kiến ​​- có lẽ ngoại trừ Việt Nam. Tại sự kiện COP26, quá trình chuyển đổi thị trường năng lượng và vốn đã được tái khẳng định và nhấn mạnh, và động lực được tạo ra sẽ giúp nhiều quốc gia ASEAN tăng tốc đầu tư xanh.

G20

Mặc dù không phải tất cả các quốc gia thành viên ASEAN đều được mời hoặc tham gia hội nghị thượng đỉnh G20 năm 2021 tại Rome vào cuối tháng 10, nhưng Singapore, Indonesia và Brunei đều đã tham dự và những kết luận đạt được trong cuộc họp sẽ có tác động sâu rộng đến tất cả các quốc gia thành viên ASEAN. Nhiều ý nghĩa hơn nữa khi Indonesia tiếp quản vị trí chủ tịch luân phiên của G20 từ Ý.

Các chuyên gia nhận thấy hai vấn đề chính mà ASEAN cần giải quyết trong năm tới và xem xét cách Indonesia có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc đưa tiếng nói của ASEAN được lắng nghe tại diễn đàn. ASEAN nên đặt hai vấn đề chính lên bàn G-20: hợp tác toàn cầu về vắc xin Covid-19 và để các tập đoàn kinh tế khổng lồ thực hiện một cách thận trọng vào năm 2022.

Vấn đề đầu tiên đã được Tổng thống Indonesia Joko Widodo gửi điện báo với mong muốn G-20 củng cố kiến ​​trúc y tế toàn cầu. Cụ thể, Jakarta muốn ASEAN, bao gồm Indonesia, trở thành trung tâm sản xuất vắc xin dựa trên mRNA chủ chốt. Điều này sẽ vừa làm tăng nguồn cung cấp vắc-xin, vừa tạo áp lực buộc các đại gia dược phẩm phải chia sẻ công thức của họ với các nước đang phát triển.

Vấn đề thứ hai là cơn bão tăng lãi suất sắp tới từ Cục Dự trữ liên bang và các cường quốc tiền tệ khác. Và từ căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc. Từ năm 1997 đến năm 2013, Đông Nam Á có xu hướng bị thiệt hại về tài sản thế chấp khi Fed thắt chặt. Sau 20 tháng đóng cửa đại dịch và sự gia tăng lớn trong chi tiêu của chính phủ, châu Á thậm chí còn dễ bị tổn thương hơn đối với các vòng quay vốn hơn so với những năm trước đây. Vì vậy, ASEAN sẽ yêu cầu các cường quốc hàng đầu trên toàn cầu thực hiện cam kết về kinh tế: khi đưa ra những thay đổi chính sách lớn, tránh làm chệch hướng Châu Á mới nổi.

Hội nghị thượng đỉnh Á-Âu (ASEM)

Hội nghị thượng đỉnh năm nay đã xem xét những thách thức đặt ra bởi quá trình phục hồi kinh tế và xã hội sau đại dịch, chuyển đổi xanh, các vấn đề an ninh khu vực và toàn cầu như Afghanistan và phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Hợp tác đa phương và đặc biệt là mối quan hệ Âu - Á bền chặt, là yếu tố quan trọng đối với sự phục hồi toàn cầu của hai khu vực và thế giới. Điều quan trọng là tất cả các đối tác ASEM phải làm việc cùng nhau để 'xây dựng trở lại tốt hơn' - trong một môi trường xanh, kỹ thuật số, bền vững hơn, và một cách toàn diện. Môi trường là vấn đề quan trọng trong chương trình nghị sự của EU.

EU đã khởi động một số chương trình để hỗ trợ các thành phố ASEAN trở nên xanh hơn và thực hiện các giải pháp kỹ thuật số. Chương trình Thành phố xanh ASEAN thông minh là một trong số đó. Chương trình cung cấp khoảng 5 triệu euro tiền tài trợ, sẽ thúc đẩy quá trình đô thị hóa bền vững hơn đồng thời giảm dấu chân carbon và môi trường.

Hiệp định Vận tải hàng không toàn diện ASEAN-EU

Đây là hiệp định vận tải hàng không giữa các khối đầu tiên trên thế giới và nó sẽ cho phép các hãng hàng không của các quốc gia thành viên mở rộng dịch vụ đến và trong các khu vực tương ứng. Thỏa thuận sẽ cho phép các hãng hàng không của các quốc gia thành viên thực hiện bất kỳ số lượng các chuyến bay thẳng giữa các quốc gia ở cả hai khu vực. Các hãng hàng không cũng sẽ có thể bay tới 14 dịch vụ hành khách hàng tuần và bất kỳ số lượng dịch vụ hàng hóa nào qua và xa hơn đến bất kỳ quốc gia thứ ba nào.

Mặc dù hiệp định còn một đến hai năm nữa mới có hiệu lực, vì nó vẫn cần phải trải qua quá trình xem xét pháp lý, ký kết và sau đó được quốc hội các nước phê chuẩn, nhưng đã thể hiện một bước quan trọng trong mối quan hệ giữa hai khối và sẽ giúp thúc đẩy niềm tin kinh doanh và hỗ trợ phục hồi kinh tế. Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế, một hiệp hội ngành, đã ước tính rằng ngành hàng không bị thiệt hại 126,4 tỷ USD vào năm 2020 do tình trạng khẩn cấp về đại dịch c toàn cầu và dự báo thiệt hại khoảng 50 tỷ USD cho năm 2021, vì vậy bất cứ thứ gì có thể hỗ trợ việc đi lại bằng đường hàng không đều được đánh giá cao.