Đàn nhị - vật không thể thiếu trong lễ cầu mưa
CôngThương - Hàng năm, đồng bào dân tộc Lô Lô thường tổ chức nhiều lễ hội truyền thống, nhưng đặc biệt nhất là lễ hội cầu mưa với những nghi thức độc đáo, được lưu truyền từ đời này tới đời khác, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi.
Theo ông Lò Si Páo trưởng xóm Sảng Pả A (Mèo Vạc – Hà Giang), thường cứ mỗi dịp vào đầu tháng 3 (âm lịch) hàng năm người Lô Lô trong vùng tập trung lại ở khu sân rộng giữa bản, mời người làm lễ (là trưởng xóm hoặc người cao tuổi có uy tín trong khu vực)... Bà con trong làng cùng nhau chuẩn bị đồ để tế lễ bao gồm: 1 con gà trống, 2 con chó, 1 thanh kiếm bằng gỗ hoặc sắt, 1 bát nước, 4 chén rượu; 4 ống hương bằng tre tượng trưng cho 4 phương trời, cùng với hương, giấy vàng, bạc. Một vật tế lễ cầu mưa không thể thiếu được trong tất cả các lễ hội cầu mưa của đồng bào Lô Lô đó là trống đồng và đàn nhị.
Để cho lễ cầu mưa thành công, không thể thiếu một thủ tục là làm lễ xin các thầy cúng tiền bối. Thủ tục xin bao gồm một chén nước, hương và giấy trúc. Trước hết thầy cúng thắp hương tại bàn thờ gia tiên, sau đó đặt giấy trúc, chén nước xuống một góc nhà và khấn xin. Sau đó ông bọc tờ giấy trúc lên chén nước, nếu nước trong chén không bị thấm hoặc đổ ra ngoài thì việc xin phép mới linh nghiệm và lễ cầu mưa mới thành công. Cuối cùng, thầy cúng đốt tờ giấy trúc, hoàn tất thủ tục.
Sau phần lễ, tất cả dân bản trong làng dự lễ quây quần uống rượu, múa hát xung quanh bàn lễ. Lúc này, những chàng trai, cô gái của dân tộc Lô Lô sẽ biểu diễn những làn điệu dân ca Tế Phua, Tế La, Hồ La Tế, Ta Sì Phua... ca ngợi tình yêu quê hương đất nước, hạnh phúc lứa đôi.
Lễ hội cầu mưa là một lễ hội tín ngưỡng phồn thực, trong dịp tổ chức lễ hội, mọi sinh hoạt của người Lô Lô đều hướng vào việc cầu mưa. Họ tâm nguyện, cầu khấn, ước ao năm nay có nhiều hạt mưa rơi xuống tưới cho cánh đồng của Cao nguyên đá ngày càng xanh tốt, cho dân bản được mùa, đời đời no ấm. Đặc biệt, thông qua việc tổ chức lễ hội cầu mưa, bà con dân tộc Lô Lô còn truyền dạy cho con cháu của mình tự hào, giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống, đậm đà bản sắc dân tộc.
