Kỳ I: “Ghi điểm” bằng những “trận đánh” lớn

Nhiều “sào huyệt” về buôn lậu, hàng giả bị “lật tẩy”

Trước yêu cầu của tình hình mới, lực lượng QLTT đã được tổ chức lại theo mô hình ngành dọc từ trung ương đến địa phương, bảo đảm sự chỉ đạo, điều hành của Bộ trưởng Bộ Công Thương theo nguyên tắc tập trung thống nhất. Ông Trần Hữu Linh – Tổng Cục trưởng Tổng cục QLTT – cho biết, đến nay, Tổng cục đã hoàn thành việc sắp xếp tổ chức, bổ nhiệm cán bộ toàn lực lượng, ổn định tư tưởng cho công chức, người lao động để tập trung hoàn thành tốt nhiệm vụ chuyên môn.

Công tác bình ổn thị trường, góp phần phòng, chống hiệu quả dịch bệnh Covid - 19 của lực lượng đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương và người dân ghi nhận, đánh giá cao

Về công tác chuyên môn, ngay từ đầu năm, Tổng cục QLTT đã đặt mục tiêu tập trung vào chống hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và chống gian lận thương mại trên môi trường internet. Ngoài ra, phối hợp với các lực lượng làm tốt công tác chống buôn lậu và những hành vi gian lận thương mại mới như xuất xứ hàng hóa và an toàn thực phẩm... Tuy nhiên, đến cuối tháng 1, đầu tháng 2/2020, dịch Covid-19 bùng phát tại Việt Nam đã làm ảnh hưởng đến kế hoạch từ đầu năm của Tổng cục, song, lực lượng đã nhanh chóng thể hiện là đơn vị xung kích, tiên phong trong công tác chống dịch. Đến nay, dịch Covid-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, lực lượng QLTT tiếp tục thể hiện vai trò trong công tác bình ổn thị trường, chống đầu cơ, găm hàng, nâng giá bất hợp lý.

Nhận diện việc mua bán online ngày càng trở nên phổ biến và “cửa khẩu nằm ở cửa nhà của mỗi người dân”, ông Trần Hữu Linh cho rằng, một số thủ đoạn mới đang xuất hiện trên nền tảng thương mại điện tử tập trung vào nhóm hàng hóa có giá trị cao, những mặt hàng do nước ngoài sản xuất. Các thủ đoạn được các đối tượng sử dụng như: lập nhiều tài khoản Facebook và chạy quảng cáo, ảnh chụp sản phẩm tương đối chuyên nghiệp và không có địa chỉ, số điện thoại hoặc địa chỉ chung chung, khi khách hàng hỏi thì chỉ nhận inbox (nhắn tin riêng); một số người nổi tiếng thường xuyên chia sẻ, livestream và đăng các bài quảng cáo các sản phẩm mỹ phẩm, thực phẩm chức năng.

Phó Thủ tướng Thường trực - Trưởng Ban chỉ đạo 389 quốc gia Trương Hòa Bình đã gửi Thư khen cho Tổng cục QLTT vì đã có thành tích xuất sắc phát hiện xử lý kho chứa hàng không đúng quy định với số lượng lớn tại tỉnh Lào Cai

Chính vì vậy, ngay từ đầu năm 2020, Tổng cục QLTT đã lập một bộ phận đặc nhiệm chuyên trách riêng chống gian lận trên môi trường internet. Qua nắm bắt thông tin và những biện pháp nghiệp vụ, năm 2020, QLTT đã xử lý một số đường dây, ổ nhóm quy mô lớn trên môi trường internet, đặc biệt là mô hình kinh doanh mới, như trên các mạng xã hội, kênh bán hàng đa kênh livestream. Điển hình, tháng 7/2020, xử lý tổng kho buôn lậu hơn 10.000m2 tại 145 Hoàng Diệu (TP. Lào Cai), được Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình gửi thư biểu dương, động viên lực lượng QLTT và các lực lượng chức năng. Ngoài ra, lực lượng QLTT còn kiểm tra, xử lý rất nhiều vụ việc bán khẩu trang, nước rửa tay lậu, kém chất lượng trên mạng xã hội; phát hiện tụ điểm phân loại, sơ chế găng tay y tế đã qua sử dụng thông qua mạng xã hội ở Bình Dương, TP. Hồ Chí Minh, Hòa Bình, Hà Nội…

Đối với công tác chống hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, năm 2020 cũng là năm đầu tiên, Tổng cục QLTT thay đổi cách thức kiểm tra về hàng giả theo hướng cụ thể. Thay vì dàn trải như những năm trước, Tổng cục xây dựng kế hoạch tấn công vào những tụ điểm cụ thể, rõ ràng. Theo đó, Kế hoạch chống hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đã thu được kết quả tốt hơn những năm trước, số vụ kiểm tra 2.868 vụ, vi phạm 2.833 vụ, số tiền xử phạt vi phạm hành chính gần 24 tỷ đồng, trị giá hàng tịch thu trên 26 tỷ đồng.

Cụ thể, đã kiểm tra, xử lý 2 trung tâm thương mại bán hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ tại Móng Cái (Quảng Ninh), Trung tâm thương mại Sài Gòn Square, chợ Bến Thành (TP. Hồ Chí Minh), chợ Ninh Hiệp, quận Hoàn Kiếm, huyện Phú Xuyên, La Phù, Hoài Đức (Hà Nội)...

Đặc biệt, có những địa điểm trước đó lực lượng QLTT chưa một lần đặt chân đến kiểm tra như kho hàng nhập nội địa tại sân bay Nội Bài, cảng ICD Mỹ Đình hay kho hàng gia công các sản phẩm nhái các thương hiệu nổi tiếng tại huyện Thanh Miện, Hải Dương.

Điều này cho thấy mô hình Tổng cục QLTT theo ngành dọc từ Trung ương đến địa phương đã thể hiện rõ ưu điểm, tạo sự chuyển biến tích cực rõ rệt trong công tác điều hành, quản lý, nâng cao hiệu quả của việc kiểm tra, kiểm soát, phối hợp các lực lượng chức năng. Ông Trần Hữu Linh nhấn mạnh, sau khi tổ chức lại hệ thống các cơ quan QLTT theo ngành dọc, lần đầu tiên, lực lượng đã có những chiến dịch, có đề án mang tính tổng thể, toàn diện, đấu tranh đánh trực diện vào những trung tâm đầu nậu, trọng điểm về hàng lậu, hàng giả, tạo tiếng vang lớn, đem lại những bài học kinh nghiệm tốt trong đấu tranh có hiệu quả về buôn lậu, gian lận thương mại.

Tuy nhiên, kết quả đó cũng có sự đóng góp quan trọng của phối hợp “ngang”. Năm 2020, Tổng cục tiếp tục ký thêm nhiều Quy chế phối hợp quan trọng với Văn phòng Thường trực Ban chỉ đạo 389 quốc gia, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam, Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam.

Ứng dụng công nghệ để quản lý hiệu quả

Sau hơn 2 năm hoạt động theo mô hình mới, khắc phục những khó khăn còn tồn tại, lực lượng QLTT đã và đang chuyển mình mạnh mẽ bằng việc áp dụng những điểm mới vào hoạt động chung của lực lượng. Trong đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động quản lý, điều hành, kiểm tra xử lý vi phạm hành chính vẫn là một trong những ưu tiên hàng đầu được Tổng cục QLTT chú trọng và triển khai.

Trong hơn hai năm qua, Tổng cục đã thay đổi đáng kể cách thức QLTT trong quy trình nội bộ. Chính việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin đã tạo sự đột phá trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành của Tổng cục. Công tác chỉ đạo, điều hành của tổng cục được thực hiện 100% trên môi trường điện tử, bảo đảm nhanh chóng, hiệu quả, kịp thời.

Gần đây, Tổng cục QLTT đã xây dựng xong và vận hành hệ thống xử phạt vi phạm hành chính trên mạng, có thể biết được diễn biến kiểm tra, xử phạt trên toàn quốc. “Ngoài ra, Tổng cục đang và sẽ triển khai sử dụng công nghệ thông tin trong quản lý địa bàn. Thời gian tới, sẽ có trên hệ thống theo dõi từng cửa hàng buôn bán cái gì, như thế nào, ai, từ đó giúp công tác kiểm tra, kiểm soát và nắm bắt các đối tượng kinh doanh chính xác hơn. Bên cạnh đó, Tổng cục triển khai hệ thống nhận tin từ người dân để phản ánh về hàng giả cho lực lượng xử lý tức thời.”- ông Trần Hữu Linh thông tin thêm.

Mặc dù đạt kết quả nhất định, song theo ông Trần Hữu Linh, lực lượng QLTT còn mỏng, phải tổ chức quản lý, kiểm tra số lượng lớn doanh nghiệp, hộ kinh doanh, đồng thời phải tham gia nhiều nhiệm vụ khác do chính quyền địa phương giao như phòng chống dịch bệnh, giải tỏa chợ, tham gia các đoàn kiểm tra liên ngành… nên gặp nhiều khó khăn trong công tác kiểm tra, kiểm soát.

Trong khi đó, trang thiết bị, phương tiện nghiệp vụ, kinh phí hoạt động của lực lượng QLTT còn thiếu thốn, lạc hậu... Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong công tác trao đổi, cung cấp thông tin chưa thường xuyên, có lúc, có nơi chưa chặt chẽ, chưa có sự phối hợp tổng thể của các địa phương để triệt phá các điểm tập kết, các đối tượng vận chuyển, kinh doanh hàng lậu, hàng giả. Đặc biệt, hiện nay, tình trạng chào bán hàng giả, hàng cấm, hàng nhập lậu trên các trang thương mại điện tử, mạng xã hội có xu hướng gia tăng và tiềm ẩn nhiều phức tạp.

Trước tình hình mới, ông Trần Hữu Linh cho rằng, lực lượng QLTT tự nhìn nhận và luôn đặt bản thân trong bối cảnh mới của thị trường, không chỉ gói mình trong nhiệm vụ QLTT trong nước, đảm bảo ổn định vĩ mô, lành mạnh thị trường, bảo vệ doanh nghiệp chân chính và người tiêu dùng, mà còn có nhiệm vụ mới liên quan đến hội nhập quốc tế, hợp tác quốc tế như chống gian lận xuất xứ, gian lận thương mại, hợp lực cùng các lực lượng chức năng chống buôn lậu qua biên giới. “Lực lượng QLTT luôn cam kết đồng hành với thị trường, hướng tới trở thành lực lượng chính quy - tinh nhuệ - hiện đại” - ông Trần Hữu Linh nhấn mạnh.