Kinh nghiệm du lịch tham quan Đền Hùng năm 2023

Các địa điểm dâng hương, tham quan tại Đền Hùng

Đền Hùng nằm trong địa phận thôn Cổ Tích, xã Hy Cương, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Đây là nơi thờ cúng các vị vua Hùng, những người có công dựng nước và là tổ tiên của dân tộc Việt Nam. Đền Hùng cách trung tâm thành phố Việt Trì khoảng 7km về phía Bắc và cách Hà Nội khoảng 90km.

Đền Hùng được xem là một trong những di tích lịch sử - văn hóa quan trọng của quốc gia. Đền được xây dựng trên núi Hùng, nơi vốn là đất kế đô của nhà nước Văn Lang từ 4.000 năm trước. Khu di tích có tổng cộng 4 đền, 1 chùa và 1 lăng. Khi đến đây, du khách sẽ được hòa mình vào thiên nhiên, ngắm nhìn nơi trời đất giao hòa, hùng vĩ và linh thiêng.

Đầu xuân (Tết Nguyên Đán đến tháng 3 âm lịch) là thời điểm thích hợp nhất để đi tham quan, du lịch đền Hùng. Vì lúc này thời tiết tương đối mát mẻ, dễ chịu và có rất nhiều các lễ hội lớn đang diễn ra. Do đó, nếu đến Đền Hùng vào thời điểm này du khách sẽ được trải nghiệm không khí nhộn nhịp, tấp nập.

Các địa điểm du lịch tham quan tại Đền Hùng bao gồm: Đền Hạ, theo tương truyền, đây là nơi mẹ Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng, nguồn gốc của dân tộc ta ngày nay. Dấu tích giếng “Mắt Rồng” là nơi mẹ Âu Cơ ấp trứng nằm ở phía sau đền. Đền được xây dựng vào cuối thế kỉ XVII đầu thế kỷ XVIII, với kiến trúc đơn sơ, không có quá nhiều họa tiết trang trí hay điêu khắc.

Nhà bia, nằm ngay chân Đền Hạ với kiến trúc hình lục giác gồm 6 mái. Trong nhà bia trước đây đặt tấm bia ghi lại việc tu sửa đường lên núi Hùng. Hiện nay, ở đây có đặt thêm bia đá ghi lại lời dặn dò của Bác Hồ khi đến thăm Đền Hùng vào ngày 19/9/1945: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước. Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.

Chùa Thiên Quang, nằm ngay cạnh Đền Hạ và thờ Phật theo hệ phái Đại thừa. Trước sân chùa có hai tháp sư hình trụ cao 4 tầng. Trên gác có treo một quả chuông, không ghi niên đại mà chỉ khắc dòng chữ: “Đại Việt quốc, Sơn Tây dạo Lâm Thao phủ, Sơn Vi huyện, Hy Cương xã, Cổ Tích thôn cư phụng”. Qua đó có thể đoán quả chuông được đúc thời Hậu Lê.

Đền Trung (Hùng Vương Tổ miếu), theo truyền thuyết, đây là nơi vua Hùng, Lạc Hầu và Lạc Tướng cùng nhau đi thăm thiên nhiên và gặp gỡ bàn bạc quốc sự. Tại đây, vị vua thứ 6 Hùng đã nhường ngôi cho Lang Liêu - người con hiếu thảo làm ra bánh chưng, bánh dày.

Đền Thượng, nằm trên đỉnh núi Hùng. Tên chữ của đền là "Vương Thiên Liên Điện" (Đền Trời) hay còn được gọi là "Cửu Trùng Thiên Tiên Điện" (Điện Giữa Chín Tầng Mây). Đền được xây dựng vô cùng đơn giản, không có nhiều họa tiết chạm khắc.

Bên trái đền có cột đá thề, tương truyền là lời thề của Thục Phán khi vua Hùng thứ 18 lên ngôi bảo vệ sông suối của đất nước do vua Hồng trao lại, thề luôn chăm sóc điện thờ của nhà vua. Đến năm 1968, Bộ Văn hóa Vĩnh Phúc đã cho trang trí bệ tượng như ngày nay.

Lăng Hùng Vương, được cho là lăng mộ của đời vua thứ 6, được xây dựng vào năm Tự Đức thứ 27 (1870). Lăng mộ nằm ở phía đông của Đền Thượng với diện tích khá khiêm tốn. Các mặt tây, đông, nam đều có cửa hình vòm, hai bên có hình kỳ lân, bốn bức tường được trang trí bằng hoa và đá và ở phía bên trong là mộ vua Hùng.

Đền Giếng (Ngọc Tỉnh), tương truyền, hai công chúa Tiên Dung và Ngọc Hoa (con gái của đời vua Hùng thứ mười tám) thường soi gương và buộc tóc khi theo cha đi công tác qua vùng này. Hai bà có công dạy dân trồng lúa nước và điều chế nước nên người dân đã lập đền thờ tại đây.

Đền Tổ mẫu Âu Cơ được khởi công xây dựng vào năm 2001 và hoàn thành vào tháng 12 năm 2004. Đền Tổ Mẫu Âu Cơ được xây dựng trên núi Ốc với lối kiến ​​trúc truyền thống, cổ điển. Chính điện có diện tích 137m2, được xây dựng theo kiểu chữ Đinh. Bên cạnh ngôi đền chính là nhà Tả vũ, nhà Hữu vũ, nhà Bia, Trụ biểu, Tứ trụ, cổng Tam quan, nhà tiếp khách và hoa viên.

Bảo tàng Hùng Vương, việc xây dựng Bảo tàng Hùng Vương bắt đầu vào năm 1996 và hoàn thành vào ngày khai mạc Lễ hội Đền Hùng năm 2003. Có hơn 4000 di vật văn hóa trong bảo tàng, gần 700 di vật văn hóa gốc, 162 bức ảnh, 4 bức tranh gốm sứ, 5 bức tranh được trưng bày bằng sơn mài, 9 chiếc gò đồng, 5 chiếc hộp đựng ảnh, một bộ tượng lớn và nhiều bức khác. Tất cả các hiện vật mô tả một chủ đề bao quát: “Các Vua Hùng dựng nước Văn Lang trên mảnh đất Phong Châu lịch sử”.

Hành trình di chuyển khi dâng hương, tham quan tại Đền Hùng

Có rất nhiều cách có thể di chuyển đến Đền Hùng. Cụ thể, di chuyển bằng xe máy/ô tô tự lái. Bằng cách này du khách sẽ có 2 cung đường để lựa chọn:

Cung đường 1: Từ Hà Nội, du khách đi theo đường ra sân bay Nội Bài qua cầu Thăng Long. Đến đường Quốc lộ 2 thì đi tiếp đến Cầu Việt Trì. Sau đó qua trung tâm thành phố thì rẽ trái khoảng 10 km là đến Đền Hùng.

Cung đường 2: Từ Hà Nội, du khách đi dọc theo đường quốc lộ 32 đến Ba Vì. Sau khi đến cầu Trung Hà thì tiếp tục đi đến Cầu Phong Châu, qua cầu và đi thẳng đến đền Hùng.

Ngoài cách di chuyển bằng xe máy/ô tô tự lái, du khách có thể đến Đền Hùng bằng tàu hỏa. Du khách có thể bắt các chuyến tàu Hà Nội - Việt Trì để đến Đền Hùng. Từ ga Hà Nội có 2 chuyến tàu có có trạm dừng ở ga Việt Trì là tàu YB3 và tàu SP3.

Theo đó, tàu YB3 xuất phát từ Hà Nội lúc 6h10 và đến Việt Trì lúc 8h20; tàu SP3 xuất phát từ Hà Nội lúc 22h và có mặt ở Việt Trì lúc 23h50. Sau khi xuống ga Việt Trì du khách đi bộ ra đường Hùng Vương để bắt xe buýt số 19, tuyến buýt này sẽ đi ngang qua Đền Hùng.

Cách thứ ba, du khách có thể di chuyển đến Đền Hùng bằng xe khách. Từ Hà Nội, du khách đến bến xe Mỹ Đình và lựa chọn chuyến xe khách Hà Nội - Phú Thọ. Sau đó hãy báo với nhà xe cho xuống tại Đền Hùng. Chỉ sau khoảng 2 tiếng đi xe là du khách đã tới được Đền Hùng.

Sau khi đến Đền Hùng du khách có thể sử dụng dịch vụ vận chuyển bằng xe điện ở các bãi xe đi đến cổng Đền Hùng và đến các địa điểm khác lân cận. Chi phí dịch vụ xe điện rất hợp lý, không quá cao, vì vậy khi đi nhiều người du khách cũng có thể thuê cả chuyến xe để đi lại dễ dàng và thuận tiện hơn.

Đối với giá vé tham quan quần thể du tích lịch sử Đền Hùng bao gồm các loại vé với các mức phí như sau: Vé vào bảo tàng khoảng 15.000/người. Vé đi xe điện khoảng 50.000/người. Vé lên các ngôi đền khoảng 10.000/người

Hầu hết các địa điểm dân hương, tham quan tại Đền Hùng đều được mở cửa từ 7h00 - 18h00 từ thứ 2 đến Chủ nhật; riêng Bảo tàng Hùng Vương được mở cửa từ 7h00 - 16h00 từ thứ 2 đến Chủ nhật.

Một số lịch trình du khách có thể tham khảo khi đến dâng hương, tham quan Đền Hùng:

Lịch trình thứ nhất: Bắt đầu thắp hương đền thờ Quốc Tổ Lạc Long Quân sau đó di chuyển đến đền thờ Tổ Mẫu Âu cơ. Tiếp đến vào viếng thăm Đền thờ các Vua Hùng rồi đến đền Hạ, chùa Thiên Quang, đền Trung và đền Thượng. Sau cùng du khách di chuyển xuống giếng Cổ để đến đền Giếng và có thể ghé thêm các điểm tham quan khác nếu muốn và kết thúc hành trình.

Lịch trình thứ hai: Du khách bắt đầu thắp hương tại đền Tổ Mẫu Âu cơ sau đó di chuyển đến đền thờ các Vua Hùng rồi đến đền Hạ, chùa Thiên Quang, đền Trung, đền Thượng. Tiếp đó du khách di chuyển xuống giếng Cổ để vào đền Giếng và có thể ghé thăm các điểm tham quan khác nếu muốn sau đó về đền thờ Quốc Tổ Lạc Long Quân và kết thúc hành trình.

Lịch trình thứ ba: Với lịch trình này, từ cổng trung tâm lễ hội du khách di chuyển lên đền thờ các Vua Hùng rồi đến đền Hạ, chùa Thiên Quang, đền Trung, đền Thượng. Tiếp đến du khách xuống giếng Cổ để xuống đền Giếng và sau đó ghé đền thờ Tổ Mẫu Âu Cơ Cuối cùng bạn đến đền thờ Quốc Tổ Lạc Long Quân và kết thúc hành trình.

Những món ăn ngon và lưu ý khi tham quan Đền Hùng

Lưu ý quan trọng khi du khách dâng hương, tham quan Đền Hùng đó là trang phục. Tuy đi du lịch nhưng vì đây là nơi trang nghiêm, thờ cúng nên du khách cần phải ăn mặc phù hợp, không quá hở hang cũng như không nên chụp hình bên trong các đền thờ.

Một lưu ý khác đó là du khách nên mang nhiều hơn số tiền dự trù để có thể ăn uống, vui chơi thoải mái nhất và phòng hờ cho những tình huống phát sinh bất ngờ. Tuy nhiên, vì lượng khách du lịch đổ về Đền Hùng hằng năm khá là lớn, đặc biệt là vào lễ Giỗ tổ. Cho nên để an toàn thì du khách nên sử dụng balo, túi xách chắc chắn và ôm trước ngực khi di chuyển đến những nơi đông người để tránh bị cướp bóc.

Với những du khách tự đi xe máy/ô tô đến đây thì đừng quên mang theo đầy đủ những giấy tờ tùy thân cần thiết như căn cước công dân, bằng lái xe cũng chuẩn bị những dụng cụ sửa xe cơ bản để đề phòng trường hợp xe gặp vấn đề.

Cũng như nhiều địa điểm du lịch tâm linh, Đền Hùng có nhiều dịch vụ ăn uống, đáp ứng được yêu cầu của du khách. Dưới đây là một số món đặc sản tại Phú Thọ mà các du khách có thể nếm thử:

Bánh tai Phú Thọ: Đây là một loại bánh đã có từ khá lâu của làng Phú Thọ. Bánh được làm từ gạo tẻ và có nhân thịt lợn, vì được tạo hình giống cái tai nên mới có tên gọi là bánh tai.

Món bánh này tuy có cách làm rất đơn giản những hương vị lại vô cùng đặc biệt. Dẻo, mát, giòn, bùi, ngọt, béo tất cả cùng hòa quyện lại tạo nên một món bánh chỉ ở nơi đây bạn mới có thể dễ dàng tìm thấy.

Thịt chua Thanh Sơn: Chỉ cần nhắc đến món thịt chua Thanh Sơn thì du khách sẽ không thể nào không nhớ đến mùi vị bùi bùi của thịt, sần sật của bì nướng hòa quyện với vị chua chua của thính đã lên men, một món ăn thường được dùng làm mồi trong các bữa ăn uống, hội họp.

Món này thường được ăn loại lá như: Lá sung, lá ổi, lá mơ, lá đinh lăng, rau thơm,… vắt một ít chanh và chấm cùng với tương ớt sẽ giúp bạn cảm nhận được hương vị vô cùng độc đáo, mới lạ mà món ăn đem lại.

Cọ ỏm: Khoảng tháng 9 cây cọ bắt đầu ra hoa và vài ba tháng sau thì ra quả. Thế nhưng phải đợi mãi đến khi quả cọ già thì người dân mới bắt đầu ỏm lên. Cọ non thì chát nhưng khi đợi già rồi ỏm lên thì ăn có vị bùi bùi, béo ngậy. Thỉnh thoảng người dân còn lấy cọ ỏm kho cùng với cá mang đến hương vị rất mới lạ.

Bánh chưng làng Dòng: Làng Dòng (Xuân Lũng, Lâm Thao) nổi tiếng hàng trăm năm nay với nghề làm bánh truyền thống. Các loại bánh của làng Dòng vừa ngon, vừa đảm bảo chất lượng và an toàn nên luôn được mọi người từ khắp mọi miền tổ quốc yêu thích.

Nổi bật nhất phải kể đến bánh chưng. Bánh được gói từ gạo nếp cái hoa vàng, dẻo thơm đậm đà hương vị mà bạn không thể tìm thấy ở bất kỳ đâu.

Bánh sắn Phú Thọ: Đây là loại bánh tuy dân dã nhưng đã để một ấn tượng vô cùng sâu sắc cho khách du lịch mọi miền mỗi khi ghé Phú Thọ. Món ăn không chỉ thơm bùi của vị sắn nếp đặc sản mà còn béo ngậy, thơm ngon.