Kiểm tra, giám sát việc thực hiện Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá: Cần sự vào cuộc đồng bộ

Sự phối hợp còn hạn chế

Theo báo cáo của Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá, giai đoạn 2019-2021, Bộ Y tế phối hợp với các tổ chức có liên quan kiểm tra gần 2.000 đơn vị, xử phạt 376 trường hợp vi phạm quy định về địa điểm hút thuốc. Tổng số tiền xử phạt giai đoạn này là 564,9 triệu đồng.

Công tác thanh tra, kiểm soát thuốc lá là nhiệm vụ quan trọng đối với việc thực hiện Luật Phòng chống tác hại thuốc lá. Tuy nhiên, theo Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá, hiện còn gặp không ít khó khăn trong công tác xử phạt, do lực lượng thanh tra, kiểm tra mỏng, cùng lúc phải phụ trách nhiều lĩnh vực; thanh tra các cấp chưa thực sự quan tâm đầy đủ đến việc thanh tra, kiểm tra công tác phòng chống tác hại thuốc lá. Các cá nhân, tổ chức được kiểm tra không phối hợp, thậm chí khó cưỡng chế xử phạt kể cả khi có biên bản vi phạm hành chính….

Theo PGS.TS Lương Ngọc Khuê – Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá: Thuốc lá là một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh không lây nhiễm. Công tác thanh tra, kiểm soát thuốc lá là nhiệm vụ quan trọng đối với phòng chống tác hại của thuốc lá. Nếu không chung tay với sức khoẻ cộng đồng, không tăng cường phối hợp liên ngành trong kiểm tra, giám sát thực hiện luật phòng chống tác hại thuốc lá thì ngành y tế và xã hội vẫn phải đối mặt với những gánh nặng về sức khỏe do thuốc lá gây ra. Việc bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cộng đồng là nhiệm vụ không chỉ của ngành y tế mà còn còn của các bộ, ban, ngành và toàn xã hội.

Chia sẻ quan điểm với PGS.TS Lương Ngọc Khuê, nhiều chuyên gia cũng nhấn mạnh, công tác thanh tra, kiểm soát thuốc lá là nhiệm vụ quan trọng đối với việc thực hiện Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá. Song trên thực tế còn gặp khó khăn trong công tác xử phạt, do sự phối hợp liên ngành trong công tác kiểm tra, thanh tra còn rất hạn chế, chủ yếu do ngành y tế đề xuất và thực hiện. Thuốc lá là sản phẩm gây nghiện và được bày bán khắp nơi với giá rẻ; hành vi hút thuốc lá xảy ra nhanh khiến các lực lượng chức năng khó khăn trong việc xác định vi phạm.

Cần sự vào cuộc đồng bộ

Để tăng cường hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, Phó Chánh tranh tra Bộ Y tế - ông Nguyễn Văn Nhiên – cho hay, các cơ quan thi hành pháp luật và chính quyền địa phương cần làm rõ mục đích của kiểm tra là nhắc nhở, hướng dẫn để người dân, doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật. Do đó, hàng năm, chính quyền địa phương cần xây dựng kế hoạch cụ thể cho công tác kiểm tra.

Đồng quan điểm với thanh tra Bộ Y tế, đại diện Cục Y tế (Bộ Công an) cho rằng, mọi hoạt động trong công tác phòng chống tác hại thuốc lá có thành công hay không cần có sự ủng hộ lớn từ các cơ quan, đơn vị; vai trò quan trọng của lực lượng cảnh sát phụ trách mảng quản lý hành chính về trật tự xã hội các cấp trong hoạt động kiểm tra, xử phạt tại các nhà hàng, khách sạn trên địa bàn.

Ngoài ra, vai trò của ban quản lý tại các bến xe cũng được đề cập đến trong hoạt động kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy định cấm hút thuốc tại bến tàu, bến xe. Theo đó, từ cán bộ nhân viên bến xe đến lái xe và hành khách cần chấp hành các quy định không hút thuốc lá; đồng thời phối hợp với chính quyền địa phương và cơ quan chức năng trong việc xử phạt các trường hợp vi phạm quy định cấm hút thuốc lá trên phương tiện giao thông công cộng…

Dưới góc độ quản lý văn hóa, đại diện Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề xuất, hoàn thiện hơn chính sách phòng chống tác hại thuốc lá. Trong đó, cần phân biệt, quy định rõ ràng về quảng cáo và tiếp thị, khuyến mại, tài trợ cũng như quy định rõ chức năng, nhiệm vụ quyền hạn, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại…

Bên cạnh đó, đẩy mạnh tuyên truyền các quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, đưa nội dung Luật vào kế hoạch hoạt động hàng năm của các cơ quan, đơn vị, lồng ghép trong các phòng trào, hoạt động ở cơ quan, đơn vị.

Tổ chức các buổi hội thảo, hội nghị phổ biến Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, tổ chức các buổi truyên thông, nói chuyện chuyên đề, chia sẻ kinh nghiệm về hoạt động phòng chống tác hại của thuốc lá và xây dựng môi trường không khói thuốc. Có thể lồng ghép việc kiểm tra tình hình thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá ở các đơn vị tổ chức treo biển cấm hút thuốc lá, tình hình tuân thủ các quy định về cấm hút thuốc lá tại các địa điểm có quy định cấm...