CôngThương - Ngoài dự đoán
Kết thúc quý 1/2011, khủng hoảng nợ công Châu Âu lan rộng. Vàng tăng giá đáng kể và nhanh chóng tiệm cận mức tâm lý 1.500 USD/ounce. Nhưng phải tới cuối tháng 7, vài ngày trước khi Mỹ tới hạn nâng trần nợ công, thế giới mới được chứng kiến những đợt tăng giá “khủng” thực sự của vàng. Từ 1.612,2 USD/ounce vàng giao ngay chốt ngày 25/7, sau 24 ngày biến động, tính đến 22/8, vàng lập đỉnh 1.917 USD/ounce. Mức tăng cụ thể đạt được trong thời gian này là 305,2 USD/ounce. Và trong 2 quý 2 tháng đầu năm 2011, vàng đã tăng xấp xỉ giá 40%.
Chỉ chưa đầy 3 quý, vàng đã tăng thêm 400 USD/oz. Chưa bao giờ giá vàng tăng với biên độ lớn và nhanh đến vậy. Cùng với đà tăng vọt của giá vàng là sự tháo chạy của các nhà đầu tư ra khỏi dầu thô, chứng khoán và USD. US Dollar Index sụt giảm gần 10% so với thời điểm cuối tháng 8/2010. Dầu thô từ 100 USD/thùng trong tháng 8, rơi xuống dưới 80 USD/ thùng dầu, mất khoảng 15% . Ngày 19/8, khi vàng chạm mốc kỷ lục 1.828,50 USD/ounce, chỉ số công nghiệp Dow Jones lập tức bốc hơi 3,7% và chỉ số S&P 500 cũng mất tới 4,5%. Tổng cộng trong 1 đêm giao dịch, TTCK Mỹ mất khoảng 600 tỷ USD. Mặc dù vậy trái phiếu Chính phủ Mỹ vẫn tiếp tục được các nhà đầu tư đăng ký mua vào như không hề có chuyện gì xảy ra, dù trước đó lãi suất đã chạm đỉnh và chủ nợ lớn nhất của Mỹ là Trung Quốc đã có động thái tìm lối thoát ra khỏi mối quan hệ quá chặt chẽ với đồng USD.
Đầu cơ
Nếu nhìn lại lịch sử giao dịch của các quỹ tín thác lớn nhất thế giới, thì sẽ thấy sự tăng giá điên cuồng của vàng thời gian qua cũng không quá khó hiểu. Ngoài dự báo bi quan về nền kinh tế Mỹ, thực trạng khó khăn của khối Eurozones, mãi lực vàng còn đến từ nhu cầu da dạng hóa dự trữ của các Ngân hàng trung ương, đồng thời hé mở cơ hội sinh lời cho các Quỹ tín thác. Phía mua có thêm nhiều đối tượng tham gia. Phía bán có thêm thời gian và điều kiện “nhồi giá”, hiện thực hóa lợi nhuận.
Theo dữ liệu của hãng thông tấn Bloomberg, tính tới ngày 8/8, các quỹ tín thác bằng vàng lớn nhất thế giới đã nắm giữ một lượng vàng kỷ lục lên tới 2.211,095 tấn, trong đó, quỹ tín thác SPDR Gold Trust nắm giữ số lượng lớn nhất. Ở tuần lập đỉnh đầu tiên của giá vàng từ 4/8 đến 8/8, SPDR đã bán ra tổng cộng 2,86 tấn vàng. Còn ở đợt giảm sâu nhất tính chung trong 7 tuần ở ngày 12 và 15/8, SPDR lại mua vào thêm 30,93 tấn, đưa lượng vàng nắm giữ lên 1.236,01 tấn. Đà mua vào của quỹ này tiếp tục tăng 0,72% lên 1.271,985 tấn trong phiên 17/8 và chỉ dao động ở chiều ngược lại, xả hàng khi vàng lên giá kỷ lục 1.917 USD/ounce. Trong 3 ngày giao dịch từ 22-25/8, SPDR Gold Trust bán ra 27,26 tấn vàng, giảm mức nắm giữ xuống còn 1.232,31 tấn, tương đương 39.620.116 ounce, đạt giá trị trên 70,106 tỷ USD. Đây là thời điểm giá vàng đạt kỷ lục để rồi sau đó mất giá mạnh. Tuy nhiên, kể cả ở mức giá đã giảm so với đầu tháng 8 thì giá vàng vẫn tăng tới 13,5%. Đó cũng là tỷ suất sinh lợi tối thiểu có thể nhìn thấy được của các quỹ ETF (quỹ đầu tư chỉ số) trong một thời điểm mở và kết sổ ngắn hạn.
Tính toán của ngân hàng Liên bang Thụy Sỹ (UBS) cho thấy lượng nắm giữ vàng của các quỹ ETF lớn nhất đã giảm ngày thứ 2 liên tiếp, xuống còn 2.206,4 tấn tính tới ngày 22/8. Cần lưu ý ở ngày 22/8, vàng thế giới đạt tới đỉnh của mọi thời đại và tăng xấp xỉ 30% so với hồi đầu tháng. Chỉ số CBOE đo độ biến động của các quỹ ETF, dựa trên động thái mua bán của SPDR trong 22 ngày cũng đã tăng 13% - 33 %, mức cao nhất trong 2,5 năm. Và biên độ dao động này không bao gồm động thái bán ra gần 60 tấn vàng của SPDR trong đợt tăng giá cuối tháng 8, khi vàng giao dịch quanh mức 1.870 - 1.909 USD/ ounce.
Và trú ẩn
Ngày 18/8, Hội đồng Vàng thế giới công bố thống kê 198 tấn vàng đã được ngân hàng trung ương các nước mua vào để dự trữ trong năm nay. Trong đó, riêng tháng 6, Nga vốn có lượng vàng dự trữ lớn thứ 8 thế giới đã mua vào 5,85 tấn vàng, đưa lượng vàng nắm giữ lên 836,715 tấn. Kazakhstan tăng nhập vàng lần thứ 3 trong năm, thêm 3,11 tấn vào tháng 6, lên 70,434 tấn. Taijikistan cũng tăng thêm 0,04 tấn lên 3,036 tấn, Hy Lạp và Ukraina tăng thêm 0,03 tấn mỗi nước, lên lần lượt 111,506 tấn và 27,744 tấn. Thổ Nhĩ Kỳ nhập 14,1 tấn trong 2 tháng 6 và 7. Mexico nhập thêm gần 100 tấn vàng trong nhiều tháng qua, nâng lượng nắm giữ từ 6,9 tấn lên 102 tấn vàng.
Đi đầu trong khối các nước Châu Á gia tăng mua vàng thời gian qua là Trung Quốc, Hàn Quốc và Thái Lan. Lực mua của ba nước này cũng góp phần đẩy giá vàng tăng vọt. Trong 2 tháng 6 và 7, ngân hàng trung ương Hàn Quốc công bố mua vào 25 tấn vàng, trị giá 1,24 tỷ USD với giá bình quân 1.584USD/ounce, nâng tổng lượng vàng đang nắm giữ lên 39,6 tấn. Thái Lan nhập về 18,66 tấn vàng trong tháng 6, nâng lượng nắm giữ lên 127,524 tấn. Và đứng thứ 6 thế giới về lượng vàng nắm giữ với 1.000 tấn vàng, đứng đầu thế giới về dự trữ ngoại hối bằng USD (khoảng 3.200 tỷ USD), Trung Quốc đã lên lộ trình tăng gấp 8 lần lượng vàng dự trữ hiện có là 1.054 tấn lên 8.000 tấn. Trong khi đó, sản lượng khai thác vàng của Trung Quốc chỉ khoảng 300-400 tấn/ năm, nên chắc chắn để đa dạng dự trữ ngoại hối thay vì tập trung vào công trái Mỹ và đồng USD, Trung Quốc sẽ tiếp tục gom mua thêm vàng trên thị trường thế giới.
Với xu hướng gia tăng kim loại quý trong dự trữ ngoại hối của các quốc gia có ngoại tệ mạnh, khi trái phiếu các chính phủ sụt giảm giá trị và đồng USD giảm sức mua, thì giá vàng càng có thêm động lực để tăng nhiệt, dù hiện nay đã rất nóng. Nhiều chuyên gia cho rằng nếu vẫn giữ nguyên mục tiêu đa dạng hóa nguồn dự trữ quốc gia để phòng tránh sự sụp đổ hay suy yếu hơn nữa của đồng USD, ngân hàng trung ương các nước sẽ khó có cơ hội mua vàng với giá thấp, nếu các quỹ ETF đã và đang tiếp tục các động tác đầu cơ, nhồi giá như hiện nay. Chưa kể tới đây, nhu cầu mua vàng phục vụ mùa cưới, mùa lễ hội của các quốc gia Châu Á, Trung Đông sẽ còn dâng cao.
Bong bóng giá vàng đã phình to. Vấn đề là không có bong bóng nào có thể căng mãi. Ở thời điểm nào, bong bóng giá vàng sẽ bị chích nổ? Sau những đợt tăng chóng mặt, giờ đây, các chuyên gia tài chính đã bắt đầu “rộng tay” hơn khi nâng biên độ dao động mới. Thời gian cho việc cán mốc 2.500 USD/ ounce của vàng tới đây đã được rút ngắn xuống chỉ bằng quý, thậm chí bằng tháng. Còn diễn biến thực tế vẫn có thể đi trước, hoặc theo sau những dự đoán.
