Hà Nội: Liên kết 4 nhà trong xử lý ô nhiễm môi trường nông thôn

Sáng ngày 29/9, Ban Chỉ đạo Chương trình số 02- CTr/TU của thành ủy Hà Nội về “Phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống nông dân giai đoạn 2016-2020” đã tổ chức hội thảo liên kết 4 nhà về xử lý nước thải sinh hoạt, chất thải chăn nuôi, chất thải làng nghề, rác thải sinh hoạt ở khu vực nông thôn trên địa bàn TP. Hà Nội.

Vẫn đối mặt với ô nhiễm nước thải, rác thải rắn

Báo cáo tổng quan môi trường nông thôn ở Hà Nội, ông Chu Phú Mỹ - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - cho biết: Về nước thải, hiện nay, trên địa bàn thành phố có 70 cụm công nghiệp đang hoạt động, trong đó có 26 cụm công nghiệp đã có hệ thống xử lý nước thải, 11 cụm công nghiệp đã được Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình cấp nước, thoát nước và môi trường TP. Hà Nội đang tiến hành triển khai xây dựng, dự kiến hoàn thành và đi vào hoạt động vào năm 2020 và năm 2021; còn lại 33 cụm công nghiệp hiện nay do chưa hoàn thành hạ tầng, các đơn vị sản xuất trong cụm chưa lấp đầy nên chưa xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung.

Còn tại các làng nghề, theo kết quả điều tra, khảo sát, lấy mẫu và phân tích nguồn nước tại 292 làng nghề trên địa bàn TP. Hà Nội từ năm 2017-2020 có 139 làng nghề ô nhiễm nghiêm trọng (chiếm 47,6%), có 95 làng nghề ô nhiễm (chiếm 32,5%), có 58 làng nghề không ô nhiễm về nguồn nước (chiếm 19,9%), tỷ lệ nước thải làng nghề được thu gom xử lý chỉ chiếm khoảng 5,2%.

Về nước thải sinh hoạt ở các khu dân cư đô thị, ven đô và nông thôn đều chưa được xử lý đúng cách, nước thải từ các khu vệ sinh mới chỉ được xử lý sơ bộ tại các bể tự hoại, chất lượng chưa đạt yêu cầu xả ra môi trường, là nguyên nhân gây ô nhiễm, lây lan bệnh tật.

Việc phân loại rác thải rắn nói chung và ở các làng nghề không được phân loại để tái sử dụng, mà được vận chuyển về khu xử lý chất thải Nam Sơn (huyện Sóc Sơn) hoặc Xuân Sơn (thị xã Sơn Tây) để xử lý. Do giá thu gom rác thải công nghiệp nguy hại khá cao từ 2.000 - 4.000 đồng/kg, nên vẫn còn hiện tượng người dân đổ trộm hoặc tự ý đốt bỏ rác thải ở một số nơi, gây ô nhiễm môi trường và mất cảnh quan khu vực nông thôn. Trong khi đó, chất thải rắn sinh hoạt của các hộ gia đình cũng chưa được phân loại xử lý tại nguồn, trong đó rác thải hữu cơ là tác nhân chính gây ô nhiễm môi trường; rác thải sinh hoạt chưa được xử lý chuyển đi chôn lấp tại các bãi rác tập trung nên đã chuyển từ điểm ô nhiễm nhỏ sang khu ô nhiễm lớn.

Cần sự chung sức của 4 nhà

Tính đến cuối năm 2020, Hà Nội có 10 huyện và 371 xã đạt chuẩn nông thôn mới, đạt tỷ lệ 96,1%, hoàn thành trước hạn 2 năm mục tiêu đề ra, đứng đầu cả nước về số xã đạt chuẩn nông thôn mới, với nhiều mô hình sản xuất có hiệu quả kinh tế cao. Về những làng quê, nông thôn Hà Nội hôm nay, không ai có thể phủ nhận sự thay đổi lớn trên tất cả các lĩnh vực. Đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân khu vực nông thôn Hà Nội được nâng lên rõ rệt, người dân vui mừng, phấn khởi vì những lợi ích thiết thực mà chương trình xây dựng nông thôn mới mang lại. Tuy nhiên, vấn đề bảo vệ môi trường, xử lý nước thải sinh hoạt, chất thải chăn nuôi, làng nghề, rác thải sinh hoạt ở khu vực nông thôn còn nhiều vướng mắc, hạn chế.

Ông Nguyễn Văn Sửu - Phó Chủ tịch thường trực UBND TP. Hà Nội - đánh giá, đi kèm với sự phát triển nhanh của sản xuất làng nghề, việc ô nhiễm môi trường ngày càng phức tạp; đòi hỏi phải có giải pháp thiết thực, hiệu quả, sự chung sức, đồng lòng của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân; trong đó có vai trò quan trọng của 4 nhà: nhà quản lý, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp và nhà nông.

Phát biểu kết luận tại hội thảo, bà Ngô Thị Thanh Hằng - Phó Bí thư thường trực Thành ủy Hà Nội - đánh giá cao sự vào cuộc quyết liệt của các sở ban ngành, các quận, huyện, thị xã, các xã và đặc biệt là sự tham gia tích cực của nhân dân toàn thành phố trong công tác bảo vệ môi trường, góp phần hoàn thành mục tiêu chương trình xây dựng nông thôn mới. Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác bảo vệ môi trường nông thôn, đặc biệt là nước thải và rác thải rắn đang là vấn đề tồn tại rất lớn, được cả xã hội quan tâm.

Để khắc phục những tồn tại hạn chế về nước thải và chất thải rắn ở khu vực nông thôn là tác nhân chính gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trong thời gian vừa qua, Ban chỉ đạo Chương trình 02 của thành ủy yêu cầu các ban, ngành chức năng, mặt trận tổ quốc và các đoàn thể của thành phố, cũng như cấp uỷ, chính quyền, Ban chỉ đạo huyện, thị xã, các xã cần tiếp tục tập trung rà soát, nghiên cứu tham mưu thành phố ban hành chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường trong xử lý môi trường khu vực nông thôn.

Đối với các cụm công nghiệp chưa có hệ thống xử lý nước thải cần đẩy nhanh tiến độ xây dựng các khu xử lý nước thải tập trung; kiểm tra, rà soát, nâng cấp các hệ thống xử lý cũ không đáp ứng yêu cầu thay thế bằng hệ thống xử lý công nghệ mới thân thiện với môi trường. Đối với các làng nghề, tập trung đánh giá tác động môi trường của các làng nghề ô nhiễm nghiêm trọng, từ đó đưa ra giải pháp cụ thể nhằm giảm thiểu ô nhiễm; nghiên cứu, quy hoạch, mở rộng cụm công nghiệp làng nghề để đưa các hộ sản xuất ra khỏi khu dân cư...

Đối với chăn nuôi, cần áp dụng tiến bộ kỹ thuật mới để thu gom cơ bản chất thải rắn trước khi đưa vào hệ thống hầm khí sinh học (biogas), sau đó tiếp tục qua một hệ thống hồ lắng, hồ sinh học để lọc sạch nước thải chăn nuôi trước khi xả thải ra môi trường. Đối với rác thải sinh hoạt phải được phân loại từ đầu nguồn và xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm trong chương trình xây dựng nông thôn mới.

Ngoài ra cần xây dựng các khu, cụm dân cư nông thôn sinh thái (sáng - xanh - sạch - đẹp - văn minh), tăng tỷ lệ cây xanh trên một đơn vị diện tích khu dân cư nông thôn; tăng mật độ và đa dạng hóa các mô hình trồng cây xanh ven đường, trồng hoa tại các khu vực công cộng.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Văn phòng Điều phối nông thôn mới thành phố phối hợp với các đơn vị liên quan để xây dựng các mô hình thí điểm về ứng dụng công nghệ, tiến bộ kỹ thuật mới đối với làng nghề để giảm thải chất thải gây ô nhiễm môi trường từ đầu nguồn sản xuất và nâng cao giá trị và hiệu quả cho đơn vị sản xuất.