Gỗ nhập khẩu từ Lào là hợp pháp

 - Ngày 28/7/2011, Tổ chức điều tra môi trường Environmental Investigation Agency (EIA), một tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Anh, đã tổ chức họp báo tại Bangkok, Thái Lan để công bố báo cáo “Crossoads-The illicit Timber trade between Laos and Vietnam”, tạm dịch là “Giao lộ-Thương mại gỗ bất hợp pháp giữa Lào và Việt Nam”

Trong báo cáo đó, EIA đã cáo buộc một số công ty của Việt Nam, trong đó có công ty Hợp tác Kinh tế Quân khu 4 và 5 doanh nghiệp khác của Việt Nam đã mua gỗ bất hợp pháp từ Lào và sử dụng nguyên liệu này sản xuất đồ gỗ xuất khẩu sang thị trường Mỹ và EU.

Về vấn đề này, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam Nguyễn Tôn Quyền giải thích: Gỗ mà doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu từ Lào đều được Chính phủ Lào cho phép khai thác theo chỉ tiêu khai thác hàng năm, khai thác tận thu từ các lòng hồ và vùng ngập nước của những công trình thủy điện và hạ tầng; được cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Lào cấp giấy phép xuất khẩu và chỉ định công ty đối tác; gỗ được đóng búa lâm nghiệp; và hoàn thành các nghĩa vụ tài chính, thuế theo quy định của pháp luật Lào.

Hiện nay, gỗ nhập khẩu từ Lào về Việt Nam phải qua các cơ quan chức năng của Lào (Thanh tra Lâm nghiệp, Hải quan) kiểm tra chặt chẽ, đảm bảo gỗ có nguồn gốc hợp pháp mới làm thủ tục thông quan hàng hoá. Khi làm thủ tục nhập khẩu gỗ vào Việt Nam, Hải quan Việt Nam tiếp tục kiểm tra, giám sát đảm bảo gỗ hợp pháp cũng mới cho thông quan. Trong suốt quá trình chu chuyển  sau nhập khẩu, gỗ luôn được các cơ quan: Kiểm lâm, Công an, Quản lý thị trường của Việt Nam giám sát.

Chính bởi vậy, ông Trần Đức Sinh-Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam khẳng định “Gỗ nhập khẩu từ Lào vào Việt Nam là hợp pháp”.

Đồng thời, Chủ tịch Hiệp hội tiếp tục bày tỏ quan điểm “Gỗ nhập khẩu từ Lào chủ yếu dùng để đáp ứng nhu cầu nội địa và tái xuất sang nước thứ ba, không dùng gỗ Lào để sản xuất các sản phẩm xuất khẩu sang thị trường Mỹ và EU”.

Bởi lẽ, sản phẩm mà Việt Nam xuất khẩu đi Mỹ và EU chủ yếu là đồ gỗ ngoài trời như bàn, ghế…Do đặc tính sản phẩm như phải cắt nhỏ khi sản xuất và giá thành phải rẻ, độ bền tương đối, kết hợp thêm yếu tố thị hiếu tiêu dùng phương Tây rất quan tâm đến chứng chỉ gỗ hợp pháp, nên nhà sản xuất Việt Nam dùng gỗ rừng trồng. Ông Quyền cho biết thêm: “không doanh nghiệp nào lại đi cắt nhỏ gỗ rừng tự nhiên để sản xuất sản phẩm ngoài trời vì sẽ lỗ nặng” bởi giá thành nguyên liệu cao, công nghệ sản xuất không phù hợp.

Gỗ Lào nhập khẩu vào Việt Nam chủ yếu được dùng để sản xuất các sản phẩm như ván sàn, cửa đi, cửa sổ, cầu thang, tủ bếp…phục vụ tiêu dùng nội địa hoặc tái xuất sang nước thứ ba.

Về phương pháp và quy trình điều tra, EIA đã cử người giả danh là khách hàng mua gỗ để tiếp cận với một số doanh nghiệp Việt Nam, ghi âm và quay hình bí mật, đặt nhiều câu hỏi mờ ám, trong khi người trả lời không biết rõ mục đích điều tra. Do vậy, Hiệp hội đánh giá tổ chức này đã không minh bạch, công khai, không toàn diện trong điều tra. Như thế, những bình luận chủ quan trong báo cáo đã phản ánh không trung thực sự thật khách quan.

Đánh giá về tác động của bản báo cáo, ông Trần Đức Sinh lo ngại “Các cáo buộc sai trái này đã phần nào gây áp lực cho tiến trình đàm phán Thỏa thuận Đối tác Tự nguyện song phương VPA giữa Việt Nam và EU”, đồng thời làm tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của các doanh nghiệp xuất khẩu gỗ.

Được biết đây là lần thứ hai, EIA phát hành báo cáo về buôn bán gỗ bất hợp pháp giữa Việt Nam, Lào và Campuchia (lần đầu vào năm 2008).

Phượng Nguyễn