Niêm yết sàn ngoại không đơn giản
CôngThương - Cách đây không lâu, thị trường chứng khoán xôn xao bởi thông tin Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAG) công bố kế hoạch niêm yết 19 triệu cổ phiếu trên thị trường chứng khoán London. Tuy nhiên, đến nay, chưa rõ bởi lý do nào không nghe HAG nhắc đến việc này nữa???
Một sự kiện khác cũng cho thấy việc niêm yết trên sàn ngoại không đơn giản: được Sở GDCK Singapore (SGX) chấp thuận niêm yết chính thức từ tháng 10/2008, cổ phiếu VNM cũng đã thực hiện giảm tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài từ 49% xuống 46%, nhằm dành 3% để phát hành và niêm yết tại SGX. Tuy nhiên, tại đại hội cổ đông cuối tháng 3 vừa qua, VNM đã chính thức hủy niêm yết trên sàn SGX, liền theo đó là việc Nghị quyết đại hội cổ đông VNM ghi rõ “Tăng tỷ lệ sở hữu cho nhà đầu tư nước ngoài từ 46% lên 49%...”. Tương tự, việc tuyên bố sẽ lên sàn ngoại rồi sau đó im hơi lặng tiếng cũng diễn ra với Công ty Chứng khoán Sài Gòn (SSI), Tập đoàn Tân Tạo (ITA), Tổng công ty Tài chính cổ phần dầu khí (PVF)…
Ông Vũ Bằng, Chủ tịch UBCK Nhà nước cho rằng, việc doanh nghiệp lỡ hay hủy niêm yết như trên là do gặp phải nhiều khó khăn. Đó là sự khác biệt về chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) và chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS). Trong đó, sự khác biệt lớn nhất là IAS ghi nhận giá trị tài sản theo giá trị thị trường, còn VAS lại ghi nhận theo nguyên tắc giá gốc. Theo IAS, báo cáo tài chính bắt buộc phải hợp nhất kể cả giữa niên độ và cuối năm, tuy nhiên VAS không yêu cầu ở giữa niên độ. Thêm nữa, cách tính thu nhập trên vốn cổ phần cơ bản (EPS) cũng thể hiện quan điểm khác nhau. VAS quy định lãi tính EPS cơ bản gồm cả lãi không dành cho cổ đông như quỹ trích phúc lợi, khen thưởng cho nhân viên, trong khi IAS yêu cầu lãi tính EPS chỉ thuộc về cổ đông. Nếu áp dụng cho các công ty ngành than như Núi Béo (NBC), Cọc Sáu (TC6), sự chênh lệch cách tính EPS giữa VAS và IAS có thể lên đến 20 - 30% do các công ty này trích lập các quỹ phúc lợi rất lớn cho ban điều hành, nhân viên. Ngoài ra, dù niêm yết tại sàn ngoại, doanh nghiệp vẫn phải đảm bảo tỷ lệ nắm giữ của nhà đầu tư nước ngoài ở sàn trong nước là 49% và 30% đối với tổ chức tín dụng. Doanh nghiệp gần hết room của nhà đầu tư nước ngoài sẽ phải điều chỉnh, khống chế tỉ lệ này theo yêu cầu…
Điều đáng nói hơn cả là khung pháp lý của việc niêm yết trên sàn ngoại vẫn chưa định hình. Cho đến nay, UBCK Nhà nước chưa có văn bản hướng dẫn chi tiết về niêm yết ở nước ngoài. Trong khi đó, dự thảo Nghị định “Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Chứng khoán và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán” có đề cập đến việc niêm yết tại nước ngoài dự kiến, đến tháng 5/2011 mới hoàn tất và có hiệu lực vào ngày 1/7/2011. Như vậy, ít nhất đến tháng 7 (theo đúng tiến độ), việc niêm yết trên sàn ngoại của các DN mới có thể rõ ràng hơn. Thậm chí, khi việc niêm yết trực tiếp cổ phiếu trên thị trường chứng khoán nước ngoài bị ách tắc, một số DN đã dự kiến đi đường vòng lên sàn ngoại bằng cách phát hành chứng khoán riêng lẻ cho đối tác nước ngoài, để đối tác này phát hành chứng chỉ lưu ký (DR). Nhưng việc này cũng không dễ thành công, bởi UBCK Nhà nước mặc dù đã có dự thảo Thông tư hướng dẫn việc phát hành DR ở nước ngoài, nhưng đến nay chưa ban hành, vì phải chờ ý kiến Bộ Tài chính và các ngành có liên quan…