G20: Tăng nhẹ các biện pháp hạn chế thương mại

Báo cáo của WTO kêu gọi các chính phủ G20 tiếp tục ủng hộ mở cửa thương mại và cùng có lợi như động lực để tăng trưởng và phát triển kinh tế và ghi nhận trong giai đoạn từ giữa tháng 10/2016 đến giữa tháng 5/2017, có tổng số 42 biện pháp hạn chế thương mại mới được áp dụng ở các nước G20, bao gồm thuế suất tăng hoặc thuế suất mới, quy định hải quan và hạn chế về quy tắc xuất xứ. Như vậy, trung bình có 6 biện pháp hàng tháng, tăng nhẹ so với năm 2016 nhưng thấp hơn mức bình quân dài hạn năm 2009-2015 với 7 biện pháp một tháng. G20 cũng đã thực thi 42 biện pháp nhằm tạo thuận lợi cho thương mại như xóa bỏ hoặc cắt giảm thuế quan và đơn giản hóa thủ tục hải quan. Bình quân có 6 biện pháp mới một tháng, tương tự so với giai đoạn trước (giữa tháng 5 đến giữa tháng 10/2016) và phù hợp với xu hướng giảm trong năm 2016.

Giá trị thương mại ước tính của các biện pháp thuận lợi hóa thương mại được thực thi (163 tỷ USD), cao hơn rất nhiều so với giá trị thương mại của các biện pháp hạn chế thương mại (47 tỷ USD). Ngoài ra, việc tự do hóa với mở rộng Hiệp định Công nghệ thông tin của WTO (ITA) năm 2015 tiếp tục là nhân tố quan trọng đối với thuận lợi hóa thương mại.

Báo cáo cũng cho thấy, việc tiến hành các điều tra phòng vệ thương mại (không phân biệt hạn chế hay tạo thuận lợi) vẫn là biện pháp được áp dụng thường xuyên, chiếm 50% tất cả các biện pháp thương mại được thực hiện trong giai đoạn rà soát. Tuy nhiên, giá trị thương mại của biện pháp này tương đối nhỏ (25 tỷ USD cho phòng vệ thương mại và 6 tỷ USD cho áp dụng thuế sau điều tra). Các ngành chính chịu tác động của điều tra phòng vệ thương mại là gỗ và các sản phẩm gỗ; phương tiện; nội thất; đèn. Các ngành được áp thuế điều tra phòng vệ thương mại là sắt và thép, máy móc và thiết bị; nhôm và sản phẩm từ nhôm.

Bên cạnh đó, một loạt chủ đề khác cũng được nêu trong Báo cáo này: Trong khuôn khổ Ủy ban SPS, các nền kinh tế G20 vẫn hoạt động tích cực để thông báo về các biện pháp SPS, chiếm tới 68% các thông báo thường xuyên. Gần ¾ các vấn đề thương mại cụ thể được nêu ra cho đến nay đã được G20 giải quyết bằng các biện pháp này. G20 cũng sử dụng thường xuyên cơ chế minh bạch của Ủy ban TBT, nộp gần một nửa các thông báo mới về TBT kể từ năm 1995. Các quy định của G20 chiếm 80% tất cả các biện pháp được thảo luận trong Ủy ban TBT. Trong lĩnh vực nông nghiệp, phần lớn các câu hỏi trong tiến trình rà soát của Ủy ban Nông nghiệp đều thuộc chính sách của các nền kinh tế G20, 34 trên 40 các vấn đề liên quan đến thực thi đều liên quan đến chính sách của các thành viên G20. Hơn một nửa vấn đề mới về thực thi chính sách của G20 đều liên quan đến hỗ trợ trong nước…

Trong giai đoạn rà soát, tăng trưởng chậm trong thương mại và sản lượng thế giới đã phần nào phản ánh chi đầu tư thấp. Tăng trưởng kim ngạch thương mại hàng hóa thế giới 1,3% năm 2016, giảm từ 2,6% năm 2015 do tăng trưởng kinh tế giảm và giá hàng hóa thấp đã có tác động tiêu cực đến nhu cầu nhập khẩu ở cả nền kinh tế phát triển và đang phát triển. Tăng trưởng GDP thế giới cũng chậm ở 2,3% năm 2016, giảm từ 2,7% năm 2015. Dự báo thương mại mới nhất của WTO ngày 12/4/2017 cho rằng thương mại hàng hóa thế giới sẽ tăng 2,4% năm 2017, trong mức từ 1,8% đến 3,6%. Năm 2018, tăng trưởng thương mại hàng hóa thế giới dự kiến trong khoảng 2,1% và 4%.

Thông qua báo cáo rà soát của WTO, minh bạch hóa và độ tin cậy trong chính sách thương mại vẫn là yếu tố sống còn đối với tất cả các tác nhân trong nền kinh tế toàn cầu. G20 cho thấy vai trò lãnh đạo trong việc khẳng định lại cam kết của nhóm đối với thương mại mở và hợp tác cùng có lợi như một động lực để tăng trưởng kinh tế và phát triển thịnh vượng. Trong bối cảnh đối mặt với những bất ổn của kinh tế toàn cầu, G20 cần tiếp tục cải thiện môi trường thương mại toàn cầu, bằng cách thực thi Hiệp định Thuận lợi hóa thương mại WTO có hiệu lực từ tháng 2/2017, hướng tới sự thành công của Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 11 vào tháng 12 năm nay.