“Điều khoản trừng phạt” của EU trong thỏa thuận thương mại hậu Brexit

Trong một động thái có thể cản trở các kế hoạch hậu Brexit của chính chủ Anh, bất kỳ nỗ lực giảm chi phí quản lý cho các doanh nghiệp Anh có thể gặp phải thuế quan từ EU dành cho một nước khác. Ví dụ, việc giành thị phần nhôm lớn trên thị trường thế giới bằng cách nới lỏng quy định và giảm chi phí sản xuất ở Anh có thể gây ra khoản thuế trừng phạt đối với việc bán thịt bò của Anh sang EU.

Nội dung bức thư gửi Thủ tướng Anh trong tháng trước, các Bộ trưởng chủ chốt của hậu Brexit gồm Michael Gove và Boris Johnson đề xuất rằng, nước này có thể cải tổ lại các quy định trong một số ngành sau khi rời khỏi EU “để tạo cho Anh có lợi thế lớn hơn các thành viên EU”. Tuy nhiên, EU “không tin tưởng vào sự đảm bảo mà các Bộ trưởng Anh đưa ra về việc duy trì các quyền và tiêu chuẩn xã hội, môi trường và điều kiện làm việc”. Và “một điều khoản trừng phạt như EU dự tính sẽ rất khó để đối chiếu với hệ thống dựa vào quy tắc của WTO mà cả Anh và EU đã cam kết”. Do đó, sẽ rất khó khăn cho cuộc thảo luận trong tháng này về đàm phán thương mại. Trong khi muốn xây dựng một hiệp định thương mại tự do đầy đủ với Anh, EU quyết tâm bảo vệ các lợi ích kinh tế của mình và đảm bảo các tiêu chuẩn được duy trì.

Theo nhiều nguồn tin của EU, hàng loạt các lựa chọn đã được kiểm tra để đảm bảo nước Anh vẫn phù hợp với phần còn lại của châu Âu, nhưng việc áp đặt thuế quan làm cho các hàng hóa xuất khẩu chủ lực của Anh trở nên đắt hơn với người tiêu dùng EU đang là phương án được các quan chức EU tính tới. Để thực hiện mức thuế trừng phạt hiệu quả, họ cần phải đánh vào các hàng hóa xuất khẩu chủ lực của Anh vào EU. Các ngành xuất khẩu lớn nhất của Anh vào EU ngoài viễn thông và dịch vụ tài chính là giao thông vận tải và thực phẩm, chiếm tương đương 1 triệu và 373.000 việc làm.

Phó Trưởng đoàn đàm phán của EU, Sabin Weyand là một chuyên gia thương mại và là người giải quyết vấn đề chính trong Ủy ban châu Âu cho biết đã làm việc về chi tiết của điều khoản trừng phạt. Mặc dù vào tháng 4, rõ ràng trong các hướng dẫn của EU về cách đàm phán với Anh rằng EU quyết tâm duy trì một sân chơi công bằng với Anh và sẽ có các biện pháp bảo hộ chống lại những lợi thế cạnh tranh không công bằng. Tuy nhiên, mức độ mà EU đưa ra hạn chế sự phân chia quy định sẽ là một cú sốc cho chính phủ của Thủ tướng Theresa May.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Mujtaba Rahman và hiện là người đứng đầu châu Âu về tư vấn rủi ro cho Tập đoàn Eurasia nhận định: “Có nhiều suy nghĩ nghiêm túc ở EU về quan hệ thương mại tương lại của Anh và EU. Mối quan tâm quan trọng nhất với các nhà đàm phán là làm thế nào bảo vệ thị trường EU khỏi lợi thế cạnh tranh mà Anh có thể thu được từ khác biệt quy định. Đây là tin xấu đối với những người ủng hộ Brexit, nhưng thuế quan có thể đóng vai trò quan trọng trong phòng vệ thương mại của EU”. Việc đàm phán một hiệp định thương mại tự do với một đối tác có sự chồng chéo thương mại đáng kể, gần gũi về địa lý và không có khả năng thực thi các quy định chung là chưa từng xảy ra trước đó; EU đang bắt đầu từ điểm xuất phát. Điều này thể hiện rất nhiều rủi ro đối với thị trường EU và các nhà đàm phán sẽ tự trang bị phương án cần thiết để ứng phó thành công.

Mức thuế quan sẽ bị hạn chế bởi các quy tắc WTO, nhưng vẫn có thể ở mức trừng phạt cao. Thuế áp dụng có thể gồm 13% với cá hồi, 14% với rượu, 40% với pho mai và 59% với thịt bò. Giáo sư luật học Andrew Lang của Đại học Edinburgh đã nghiên cứu về tác động của Brexit với thương mại, cho rằng “một hiệp định thương mại bao gồm các nghĩa vụ phải thông qua các quy tắc quy định cụ thể điều chỉnh sản xuất của một số sản phẩm là rất hiếm hoi, nếu không phải là chưa từng có. Nhưng hoàn cảnh của một hiệp định thương mại tự do giữa Anh và EU có thể là duy nhất, do đó không thể đặt nó trong quy định”.

Trong khi đó nhóm đàm phán của Anh do Cố vấn trưởng về Brexit Olly Robbins đã được các quan chức EU thông báo riêng ngay khi bắt đầu đàm phán rằng tự vệ là cần thiết. Song, sự tham gia trực tiếp giữa các nhóm đàm phán về mối quan hệ tương lai sẽ không bắt đầu cho đến khi các nước thành viên EU đánh giá “tiến triển đầy đủ” đã đạt được trong các vấn đề mở cửa như quyền của công dân, giải quyết tài chính và tránh một biên giới khó khăn giữa Cộng hòa Ireland và Bắc Ireland. Phía EU khẳng định, họ sẽ tìm kiếm một cơ chế mới để giải quyết các bất đồng về “sự khác biệt” sau Brexit và dự kiến đưa ra các biện pháp phòng vệ trong trường hợp xấu hơn.

TIN LIÊN QUAN
	Brexit làm giảm kỳ vọng tăng trưởng của nước Anh