Diễn đàn VBF giữa kỳ 2018: Thuế tiêu thụ đặc biệt được quan tâm

Một vấn đề được VBF thảo luận là thuế tiêu thụ đặc biệt

Theo dự thảo nội dung sửa đổi, bổ sung Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật thuế giá trị gia tăng (VAT), nước ngọt có đường đã được đề xuất áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) 10% và nâng thuế VAT thêm 2%. Đồ uống có đường được liệt vào danh sách chịu thuế tiêu thụ đặc biệt với lý do “ảnh hưởng đến sức khỏe con người”.

Tại VBF 2018, trao đổi với các cơ quan báo chí, ông Adam Sitkoff – Giám đốc điều hành Hiệp Hội Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham Vietnam) nêu vấn đề, hiện tại chỉ có 4 quốc gia trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương đang áp dụng TTĐB đối với nước ngọt, bao gồm Brunei, Campuchia, Lào và Thái Lan. Những quốc gia này chiếm khoảng 2% tổng số dân của khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Một số quốc gia khác như Indonesia và Philipines cũng đã đang cân nhắc việc đánh thuế trong nhiều năm liền, tuy nhiên việc đánh thuế vẫn chưa được thông qua và thực hiện.

Ông Adam Sitkoff trả lời phỏng vấn các cơ quan báo chí

Nhiều quốc gia khác trên thế giới lại có chính sách bãi bỏ luật thuế này. Đơn cử, năm 2004, Chính phủ Indonesia đã quyến định bãi bỏ thuế TTĐB đối với nước ngọt vì chính sách này không đạt được mục tiêu tăng thu thuế cũng như cải thiện sức khỏe cộng đồng trong khi đó lại làm tê liệt ngành sản xuất nước giải khát. Chính phủ Đan Mạch bãi bỏ thuế TTĐB đánh lên nước ngọt vào năm 2013 nhằm tạo việc làm và thúc đẩy nền kinh tế địa phương. Các nhà phê bình cho rằng các loại thuế này đặc biệt không hiệu quả. Tháng 6/2018, các nhà lập pháp bang California (Hoa Kỳ) đã bỏ phiếu cấm ban hành các loại thuế địa phương đánh vào nước ngọt. Những nước có tỷ lệ béo phì cao như Trung Quốc, Hàn Quốc, Australia và New Zealand không áp thuế đối với nước ngọt, chủ yếu là vì các tác động do thuế suất này gây ra vẫn chưa được chứng minh.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng không khuyến nghị đánh thuế lên thực phẩm và đồ uống trong báo cáo mới nhất về các bệnh không lây nhiễm của Tổ chức này. Theo khuyến nghị này của WHO, sẽ có ít quốc gia đánh thuế TTĐB lên thực phẩm và đồ uống hơn trong tương lai.

Do đó, ông Adam Sitkoff cho rằng: “Chính phủ Việt Nam không nên đánh thuế TTĐB lên nước ngọt vì sẽ tạo ra các tác động tiêu cực đến ngành đồ uống. Không có bằng chứng nào chứng minh rằng việc đánh thuế sẽ giúp cho người Việt Nam có sức khỏe tốt hơn. Trong khi đó việc áp thuế có thể tiềm ẩn nguy cơ gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người”.

Tất cả các quốc gia trên thế giới đều đang đối mặt với tình trạng béo phì đang gia tăng trong cuộc sống hiện đại. Do đó, ông Adam Sitkoff cho rằng cần tích cực giáo dục người dân về lối sống, chế độ ăn uống, tập luyện khỏe mạnh. Đây là giải pháp phù hợp hơn việc đánh thuế TTĐB lên một số sản phẩm.

Đề xuất không áp thuế TTĐB với nước ngọt của AmCham đã được đại diện Bộ Tài chính tiếp thu để nghiên cứu trong quá trình sửa đổi, bổ sung chính sách.

Cùng với vấn đề thuế TTĐB cho nước ngọt, nhóm Công tác Thuế và Hải quan cũng có ý kiến với vấn đề thuế TTĐB cho ô tô nhập khẩu. Ông Mark Gillin – trưởng nhóm công tác cho biết, với đề xuất tăng thuế suất thuế giá trị gia tăng áp dụng với hầu hết hàng hóa và dịch vụ gồm xe máy, phụ tùng thay thế và phụ kiện từ thuế suất hiện nay là 10% lên 12% có thể có những tác động tiêu cực không thể lường trước. Nó có thể trở thành gánh nặng cho nền kinh tế, xã hội Việt Nam nói chung và ngành công nghiệp xe máy nói riêng. Nếu đề xuất này được Quốc hội thông qua vào năm 2018, thuế suất mới này sẽ có hiệu lực từ đầu năm 2019.