“Điểm tên” những khó khăn doanh nghiệp đang phải đối mặt
60.241 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường
Theo Cục Quản lý Đăng ký kinh doanh (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường trong quý I/2023 đạt 56.946 doanh nghiệp, giảm 5,4% so với cùng kỳ năm 2022, gấp 1,3 lần mức bình quân doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường giai đoạn 2018-2022 với 45.494 doanh nghiệp.
| 56.946 doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường trong quý I/2023 |
Trong đó, số doanh nghiệp thành lập mới trong quý I/2023 là 33.905 doanh nghiệp, giảm 2% so với cùng kỳ năm 2022. Số vốn đăng ký thành lập trong quý I/2023 đạt 310.331 tỷ đồng, giảm 34,1% so với cùng kỳ năm trước. Số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động trong quý I/2023 là 23.041 doanh nghiệp, giảm 10% so với cùng kỳ năm 2022.
Quý I/2023 có 60.241 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 17,4% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, phần lớn là các doanh nghiệp lựa chọn hình thức tạm ngừng kinh doanh trong ngắn hạn, chiếm 71,1%.
Theo đánh giá của Tổng cục Thống kê, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam có nhiều thời cơ và thuận lợi trong năm 2023 nhưng khó khăn và thách thức lại nhiều hơn, điều này thể hiện rõ khi lần đầu tiên trong giai đoạn quý I từ trước đến nay, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là 60.241 doanh nghiệp, cao hơn số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường với 56.946 doanh nghiệp.
Đâu là những khó khăn mà doanh nghiệp đang phải đối mặt?
Nói về những khó khăn mà cộng đồng doanh nghiệp đang phải đối mặt, bà Nguyễn Thị Hương – Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho rằng: Xung đột tại Nga – Ukraine khiến xu hướng mua sắm của người tiêu dùng trên thế giới giảm mạnh; đặc biệt càng gặp nhiều khó khăn hơn khi phải chịu những ảnh hưởng bởi tác động tiêu cực từ lạm phát cũng như thảm họa thiên nhiên trên thế giới. Bên cạnh đó, chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục đứng trước nguy cơ bị gián đoạn, đứt gãy, dẫn tới nhiều hệ luỵ cho hoạt động xuất nhập khẩu và tăng trưởng kinh tế.
| Chi phí sản xuất tăng cao khiến doanh nghiệp đối mặt với những thách thức |
Các doanh nghiệp công nghiệp chế biến, chế tạo giảm sản xuất, khó khăn trong việc xuất khẩu ra thị trường thế giới. Sản lượng và số lượng đơn đặt hàng mới tiếp tục giảm ở một số ngành như ngành dệt, may, da giày, sản xuất giường, tủ, bàn, ghế, sản xuất kim loại…. Cùng với đó, việc đưa các máy móc thiết bị tiên tiến vào sản xuất cũng đã tiết giảm được nguồn nhân lực.
Giá xăng dầu liên tục biến động, chi phí logistics quá cao; lãi suất ngân hàng điều chỉnh tăng khiến chi phí sản xuất của doanh nghiệp tăng từ 5-10%.
Đặc biệt, theo nhận định của đại diện Tổng cục Thống kê, cộng đồng doanh nghiệp đang đối mặt với khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn. Điều này được thể hiện khi số vốn đăng ký bình quân trên một doanh nghiệp trong quý I/2023 chỉ đạt 9,2 tỷ đồng, mức thấp nhất trong quý I kể từ năm 2016.
Tổng số vốn đăng ký của doanh nghiệp thành lập mới đạt 310.331 tỷ đồng cũng là mức thấp nhất kể từ năm 2019 đến nay. Trong đó, có đến 12/17 lĩnh vực có sự sụt giảm về vốn đăng ký mới. Các lĩnh vực ghi nhận tỷ lệ giảm vốn đăng ký của doanh nghiệp thành lập mới cao nhất là: Vận tải kho bãi, giảm 80,4%; Sản xuất phân phối, điện, nước, gas, giảm 72,7%; Thông tin và truyền thông, giảm 68,9%; Tài chính, ngân hàng và bảo hiểm, giảm 66,6%; Kinh doanh bất động sản, giảm 60,5%...
Cộng đồng doanh nghiệp cần được hỗ trợ
Từ những phân tích trên, bà Nguyễn Thị Hương cho rằng, cộng đồng doanh nghiệp rất cần sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý nhà nước để giúp doanh nghiệp hoàn tất các thủ tục hành chính về xây dựng nhà xưởng. Bởi nhiều doanh nghiệp phản ánh, họ đang gặp khó khăn về thủ tục hành chính để mở rộng sản xuất. Bên cạnh đó, cần có những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tuyển dụng và đào tạo nghề cho lao động theo đúng yêu cầu của doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất. Kết nối các ngân hàng, tổ chức tín dụng và doanh nghiệp nhằm hỗ trợ, giải quyết khó khăn về vốn của doanh nghiệp trong quá trình phục hồi và khởi nghiệp…
| Tổng cục Thống kê kiến nghị, Chính phủ và các cơ quan chức năng nên duy trì chính sách gia hạn giảm thuế giá trị gia tăng 2% giúp doanh nghiệp tiếp tục đà phục hồi |
Các bộ, ngành địa phương cũng cần mở rộng hoặc nâng tầng suất gặp gỡ, đối thoại nhiều hơn với doanh nghiệp để kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn vướng mắc, từ đó đề ra những giải pháp khắc phục, góp phần nâng cao giá trị sản xuất trong thời gian tới. Cùng với đó, có các chương trình kích cầu nội địa, hỗ trợ xúc tiến thương mại, tìm kiếm khai thác các thị trường mới, đơn hàng mới.
Đại diện Tổng cục Thống kê cũng kiến nghị, Chính phủ và các cơ quan chức năng nên duy trì chính sách hỗ trợ năm 2023, nhất là chính sách gia hạn giảm thuế giá trị gia tăng 2% như một cách thêm động lực giúp doanh nghiệp tiếp tục đà phục hồi khi Nghị định 15 về việc giảm 2% thuế suất giá trị gia tăng với các nhóm hàng hóa, dịch vụ… hết hiệu lực.
Về phía doanh nghiệp, bên cạnh sự hỗ trợ của nhà nước cần chủ động đa dạng hóa sản phẩm cho phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng ở nhiều phân khúc thị trường. Hướng đến tăng giá trị gia tăng của sản phẩm, nghĩa là sản xuất ít nhưng bán được giá cao, mang về lợi nhuận cao hơn là sản phẩm đại trà nhưng lợi nhuận thấp.
Đặc biệt, trong bối cảnh, tình hình giá nguyên liệu đầu vào một số ngành lĩnh vực đang tăng, doanh nghiệp cần chủ động về nguồn nguyên liệu sản xuất để phục vụ tốt nhu cầu sản xuất kinh doanh của đơn vị, chủ động sắp xếp tinh gọn hoạt động sản xuất để giảm chi phí và giá thành sản phẩm; tìm kiếm thị trường mới, tăng cường mở thị phần để hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả hơn.
Cùng với đó, tập trung nguồn lực để đổi mới trang thiết bị, công nghệ với chi phí rẻ hơn; đồng thời thúc đẩy liên kết mạng lưới cung ứng trong nước, giảm lệ thuộc vào nước ngoài, nâng cao chất lượng, giảm giá sản phẩm dịch vụ để tận dụng cơ hội chiếm lĩnh và củng cố thị phần…