Cuộc chiến thuế quan mới và cú sốc đối với chuỗi cung ứng toàn cầu

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chỉ đạo Cơ quan Đại diện thương mại (USTR) bắt đầu quá trình tăng thuế đối với tất cả hàng nhập khẩu còn lại được nhập khẩu từ Trung Quốc, trị giá khoảng 300 tỷ USD. Đại diện Thương mại Robert Lighthizer đã xác nhận thông tin này ngày 10/5 sau khi các cuộc đàm phán cấp bộ trưởng với Trung Quốc kết thúc mà không có thỏa thuận.

Các loại thuế mới thường mất hơn hai tháng để ban hành khi USTR tham vấn với các doanh nghiệp về thời gian và danh sách hàng hóa chịu thuế. Chính quyền Trump đã áp dụng thuế quan đối với hàng hóa trị giá 250 tỷ đô la của Trung Quốc từ tháng 7 đến tháng 9 năm ngoái. Tuy nhiên, với các cuộc đàm phán thương mại bị bế tắc, Mỹ đã chính thức tăng mức thuế từ 10% lên 25% đối với 200 tỷ đô la hàng hóa vào ngày 10/5. Hàng loạt thuế quan mới nhất sẽ nhắm vào hàng nhập khẩu còn lại từ Trung Quốc trị giá 325 tỷ USD. Sản phẩm lớn nhất tính theo giá trị sẽ bị chịu thuế là điện thoại di động ở mức 43,2 tỷ USD, tiếp theo là máy tính xách tay 37,5 tỷ USD. Máy ảnh kỹ thuật số, trong đó các công ty Nhật Bản tự hào chiếm thị phần cao, cũng có thể là mục tiêu bị đánh thuế.

Tất cả các mặt hàng này là các sản phẩm công nghệ cao với các bộ phận có nguồn gốc từ khắp nơi trên thế giới và được lắp ráp tại Trung Quốc. Các mặt hàng này trước đây đã được loại khỏi danh sách áp thuế vì chúng thể hiện mức độ phụ thuộc cao vào Trung Quốc bởi tổng giá trị nhập khẩu và khó tìm kiếm các nhà cung cấp thay thế bên ngoài Trung Quốc. Việc tăng thuế sẽ không chỉ giáng một đòn mạnh vào các công ty và người tiêu dùng Mỹ mà còn phá vỡ chuỗi cung ứng công nghệ trải dài khắp châu Á. IPhone của Apple đã trở thành một biểu tượng của toàn cầu hóa này. Chuỗi cung ứng của điện thoại thông minh được xây dựng với khoảng 200 nhà cung cấp lớn trên toàn thế giới, cung cấp các bộ phận được lắp ráp tại Trung Quốc để tạo ra sản phẩm cuối cùng. Hon Hai Precision Industry, nhà lắp ráp iPhone Đài Loan còn được gọi là Foxconn, hồi tháng 4 đã nói rằng họ đang lên kế hoạch mở rộng sản xuất ở Ấn Độ để đa dạng hóa chuỗi cung ứng, nhưng việc xây dựng các nhà máy mà các nhà máy đối thủ ở Trung Quốc sẽ gặp khó khăn. Chi phí cho iPhone XS của Apple có thể tăng khoảng 160 USD nếu mức thuế 25% được thực hiện. Mỹ là nơi có các công ty thượng nguồn trong thiết kế sản phẩm và các doanh nghiệp hạ nguồn trong dịch vụ hậu bán hàng, sẽ bị ảnh hưởng đáng kể nhất. Nếu doanh số bị ảnh hưởng, các mức thuế cao hơn sẽ gây thiệt hại cho Mỹ nhiều hơn Trung Quốc.

Các mức thuế mới nhất cũng sẽ đánh trực tiếp vào ví tiền của người tiêu dùng. Viện Kinh tế Quốc tế Peterson dự đoán 40% tất cả các mức thuế mới sẽ nhắm vào hàng tiêu dùng, bao gồm các sản phẩm công nghệ thông tin và đồ chơi. Ngược lại, trong các vòng thuế quan trước, hàng tiêu dùng chỉ chiếm 25% danh sách mặt hàng chịu thuế để tránh ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng. USTR đã loại trừ các sản phẩm có ít sự thay thế ngoài Trung Quốc để tránh giá cao hơn. Đồ chơi, giày dép và dệt may đều tránh phải chịu thuế vì Mỹ phụ thuộc vào Trung Quốc trong hơn một nửa số hàng nhập khẩu đó. Tuy nhiên, việc mở rộng đáng kể thuế quan lần này sẽ làm tăng nguy cơ suy giảm chi tiêu của người tiêu dùng, chiếm 70% tổng sản phẩm quốc nội. Việc mở rộng thuế quan sẽ đưa các rào cản thương mại của Mỹ lên một mức độ chưa từng thấy. Mức thuế trung bình của Mỹ là khoảng 1,5%, nhưng sẽ tăng lên 8% nếu mức thuế đề xuất được thực hiện. Việc tăng này có thể vượt quá mức tăng 6% theo Đạo luật thuế quan Smoot-Hawley gia tăng thêm thuế đối với 20.000 hàng hóa và làm trầm trọng thêm cuộc đại khủng hoảng.